Boże Narodzenie

Boże Narodzenie (Narodzenie Pańskie) to w tradycji chrześcijańskiej święto upamiętniające narodziny Jezusa Chrystusa. Jest to stała uroczystość liturgiczna przypadająca 25 grudnia. Boże Narodzenie poprzedzone jest okresem oczekiwania (czterech niedziel), zwanym adwentem.

Data

W Ewangeliach nie jest wspomniana data narodzin Jezusa Chrystusa. Hipolit Rzymski pisał: Pierwsze przyjście Pana naszego wcielonego, w którym narodził się w Betlejem miało miejsce ósmego dnia przed kalendami styczniowymi (tzn. 25 grudnia). Dzień ten podał też rzymski historyk chrześcijański Sekstus Juliusz Afrykański w 221 r.
Istnieją różne wyjaśnienia obrania tego dnia dla liturgicznej celebracji Bożego Narodzenia. Najbardziej popularna uznaje, że chrześcijanie, nie znając rzeczywistej daty narodzin Chrystusa obrali tę jako symboliczną. To dzień bliski dniowi przesilenia zimowego. W II–IV w. 25 grudnia obchodzono dzień urodzin Mitry. Cesarz Aurelian nakazał w 274 r., by w tym dniu obchodzono narodziny boga Słońca, ustanowienie zatem w tym dniu uroczystości było chrześcijańską odpowiedzią na ten kult pogański.

Symbole i zwyczaje

Większość symboli Bożego Narodzenia ma źródło w wierzeniach pogańskich. Choinka od wieków była podczas przeróżnych świąt obwieszana świecidełkami. Ostrokrzew służył Celtom do obłaskawiania chochlików, a jemioła do praktyk okultystycznych. Również wyznawcy Mitry i osoby obchodzące rzymskie Saturnalia obdarowywały się prezentami.

Obchody w Polsce

W Polsce w większości rodzin jest obchodzone jako święto gromadzące wielu krewnych. Typowymi atrybutami są: opłatek, , choinka, a często i szopka bożonarodzeniowa, prezenty. Zwyczajowo jest to czas spotkań rodzinnych i wybaczania sobie wzajemnie krzywd i uraz.

Postać obdarowująca prezentami

Zazwyczaj rolę tę pełni fikcyjny Święty Mikołaj (którego pierwowzorem była autentyczna postać biskupa wspierającego ubogie panny na wydaniu), ale w zależności od regionu może być to Dzieciątko (Górny Śląsk), Aniołek (Galicja i Śląsk Cieszyński) lub Gwiazdor (Wielkopolska, Kujawy, Pomorze). Na Kresach Wschodnich może być to także Dziadek Mróz.

Inna data

Wyznawcy prawosławia i innych Kościołów wschodnich obchodzą Boże Narodzenie 13 dni później niż katolicy. Korzystają z kalendarza juliańskiego, zgodnie z którym Wigilia przypada 6 stycznia. Wigilijna wieczerza rozpoczyna się od dzielenia prosforą – małym pszennym chlebkiem pieczonym z użyciem drożdży – przyniesionym z cerkwi. Popija się go łykiem święconej wody. Dopiero wtedy przystępuje się do jedzenia wigilijnych potraw. Zawsze musi być kutia z obtłuczonej pszenicy, słodu, maku, miodu i bakalii – różnych orzechów, rodzynków i innych dodatków. Tylko niekiedy na stole pojawia się karp. Świętowaniu towarzyszą kolędy, ale przede wszystkim jest to czas skupienia. Później, w nocy z 6 na 7 stycznia, wierni uczestniczą w kilkugodzinnych liturgiach, które są odpowiednikiem pasterki w kościele katolickim. Nabożeństwa w cerkwiach prowadzone są w języku cerkiewnosłowiańskim. Niekiedy trwają nawet kilka godzin.

Zobacz wszystkie wpisy dotyczące Boże Narodzenie

Świat

Boże Narodzenie na świecie [+GALERIA]

Boże Narodzenie to – według teologów – najważniejsze po Wielkanocy święto w Kościele katolickim, wprowadzone dla uczczenia tajemnicy narodzenia Jezusa

Czytaj dalej
Kościół

Boże Narodzenie – kontynuacja i zaskakująca nowość Bożej historii

Boże Narodzenie to najradośniejszy i najpiękniejszy cud, w którym świętujemy Wcielenie Syna Bożego. W tej uroczystości widać zarówno kontynuację jak

Czytaj dalej

Kajet z przepisami „po babci” i wołanie wilka – Polacy na Bukowinie świętują Boże Narodzenie

W moim kajecie mam przepisy, które mamie przekazała babcia, natomiast jej – prababcia – przyznała pani Edviga Alexandrovici z Pleszy,

Czytaj dalej
Kościół

Patriarchowie Ziemi Świętej: Boże Narodzenie niesie nadzieję nawet w czasie wojny

Pośród tragedii wojny nadzieja wydaje się odległa i poza zasięgiem – piszą w bożonarodzeniowym orędziu patriarchowie i liderzy Kościołów w

Czytaj dalej
Kościół

Boże Narodzenia w Ukrainie: nasze rany uzdrowić może tylko Jezus

Na Ukrainie tegoroczne święta Bożego Narodzenia przeżywane są już po raz drugi od chwili wybuchu pełnoskalowej wojny. Okres ten przyniósł

Czytaj dalej
Świat

Kolorowe święta w Stanach Zjednoczonych [+GALERIA]

Okres Bożego Narodzenia i Nowego Roku w Nowym Jorku emanuje świąteczną atmosferą. Zapalanie świateł na choince w Rockefeller Center i

Czytaj dalej
Kościół

Abp Jędraszewski: próbuje się odebrać naszą obywatelską wolność

2023 lata od pamiętnego, decydującego dla całych losów ludzkości wydarzenia, znajdujemy się w głębi tajemnicy cichej, świętej nocy. Nocy jasności,

Czytaj dalej
Oblaci

Prowincjał Polskiej Prowincji Oblatów: Betlejem to źródło Miłości [WIDEO]

Ojciec Marek Ochlak – Prowincjał Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej – składa bożonarodzeniowe życzenia. „Jako misjonarze oblaci jesteśmy przepełnieni słowami,

Czytaj dalej
Kościół

Bezdomność serc [REPORTAŻ]

Ekumeniczna wspólnota Sant’Egidio powstała w 1968 r. Jej działalność opiera się na niesieniu pomocy najbiedniejszym oraz na budowaniu więzi z

Czytaj dalej
Kościół

Prymas: Jezus chce przychodzić na świat w miejscach ostatnich i niechcianych [ROZMOWA]

Jezus przyszedł na świat w Betlejem – tam, gdzie się nikt tego nie spodziewał – i tak przychodzi dzisiaj. Dziś

Czytaj dalej
Kościół

Kard. Kazimierz Nycz: kiedy uczestniczymy we mszy świętej, rodzi się w nas i dla nas Bóg

Boże Narodzenie dokonuje się dziś w każdej mszy świętej w momencie konsekracji – powiedział metropolita warszawski, kard. Kazimierz Nycz w

Czytaj dalej
Kościół

Abp Adrian Galbas SAC: może Polsce potrzebny jest dzisiaj nowy okrągły stół?

Nie róbmy ze świąt szopki ‒ mówił podczas Pasterki abp Adrian Galbas. Metropolita katowicki przewodniczył mszy św. w noc Bożego

Czytaj dalej
Kościół

Kard. Grzegorz Ryś: pozwólmy obudzić małego Jezusa w sobie

Pozwólmy obudzić małego Jezusa w sobie i zachować go w kochającej pamięci – mówił metropolita łódzki, kard. Grzegorz Ryś podczas

Czytaj dalej
Polska

Spanie na słomie i obrzucanie się ziarnem – świąteczne zwyczaje ludowe Podkarpacia

Spanie na słomie w Boże Narodzenie i obrzucanie się święconym owsem czy żytem w drugi dzień świąt, czyli w dniu

Czytaj dalej
Kościół

Luteranie Boże Narodzenie rozpoczynają jutrznią

Na jutrzniach, odprawianych w kościołach przed świtem, luteranie na Śląsku Cieszyńskim przywitali narodzenie Zbawiciela. Nabożeństwo to jest odpowiednikiem pasterek w

Czytaj dalej
Oblaci

Boże Narodzenie na Madagaskarze [+GALERIA]

Święta Bożego Narodzenia to jedne z najważniejszych świąt w ciągu roku. Na ich celebrację składa się wiele zwyczajów i tradycji.

Czytaj dalej
Kościół

Abp Stanisław Gądecki: narodzenie Jezusa było początkiem jego misji [ROZMOWA]

Poprzez narodzenie Syna Bożego, chrześcijaństwo postawiło w centrum człowieka i jego dobro stając się uniwersalną aksjologią cywilizacji europejskiej – powiedział

Czytaj dalej
Polska

Gwiazdor sprawdzał, czy dzieci znają pacierz – kaszubskie świąteczne zwyczaje

Dawniej Gwiazdor egzaminował dzieci ze znajomości pacierza, rozdawał im cukierki, jabłka, pierniki lub orzechy, a te nieposłuszne karcił słomianym korbaczem,

Czytaj dalej
Polska

Śląsk tyglem różnych tradycji świątecznych

Święta Bożego Narodzenia na Śląsku to zarówno tradycje przywiezione z dawnych Kresów II RP, obyczaje z centralnej Polski, jak i

Czytaj dalej
Kościół

Jan Paweł II o Bożym Narodzeniu: to wydarzenie centralne w dziejach ludzkości

Boże Narodzenie to – według teologów – najważniejsze po Wielkanocy święto w Kościele katolickim, wprowadzone dla uczczenia tajemnicy narodzenia Jezusa

Czytaj dalej
Kościół

Prymas w czasie Pasterki: z betlejemskiego żłóbka wychodzi światło, które ma moc

Bożonarodzeniowa radość płynie z nadziei, że z betlejemskiego żłóbka wciąż wychodzi i nadal będzie wychodzić światło, które ma moc zwyciężyć

Czytaj dalej
Wiadomości

Portugalia: tradycyjne ciasta świąteczne przyciągają klientów pomimo niebezpiecznych niespodzianek

W Portugalii do łask powraca stary zwyczaj umieszczania w świątecznych ciastach “nagrody” w postaci małego prezentu, tzw. brinde, oraz “kary”

Czytaj dalej
Wiadomości

Przewodniczący Episkopatu: Boże Narodzenie jest wezwaniem do otwarcia na przyjście Chrystusa

Święta Narodzenia Pańskiego nie są tylko wspomnieniem historycznego wydarzenia sprzed dwóch tysięcy lat. Jest to ciągle aktualne wezwanie, aby bez

Czytaj dalej
Wiadomości

Przeor Jasnej Góry: niech pokój zagości na świecie i w sercu każdego z nas

Niech pokój zagości nie tylko na świecie, ale także w sercu każdego – zwrócił się do wiernych w Boże Narodzenie

Czytaj dalej

Co ma kogut do mszy? Jak świętują Boże Narodzenie w Meksyku i Kolumbii [+WIDEO]

Tutaj świętowanie zaczyna się już 16 grudnia. Od tego dnia, często w domach prywatnych, śpiewa się kolędy, a w Meksyku

Czytaj dalej
Wiadomości

Kard. Dominik Duka: w polskich świętach najważniejsza jest tradycyjna, szeroko pojęta rodzina

Kardynał Dominik Duka, emerytowany arcybiskup Pragi i były prymas, powiedział PAP, że podczas świąt w Polsce pierwszoplanową rolę odgrywa tradycyjna,

Czytaj dalej
Wiadomości

Szwecja: gra planszowa Prezentem Roku pod choinkę

W Szwecji gra planszowa, symbolizująca spotkanie z bliskimi oraz oderwanie się od trudnych czasów, została wybrana świątecznym Prezentem Roku 2023.

Czytaj dalej
Kościół

Abp Marek Jędraszewski: Liturgia Bożego Narodzenia ciągle przypomina tę prawdę, że Syn Boży stał się człowieki …

Liturgia Bożego Narodzenia będzie ciągle przypominała tę prawdę, że Syn Boży stał się człowiekiem, abyśmy my ludzie mogli stać się

Czytaj dalej
Kościół

Franciszek: bądźmy otwarci na obecność Boga

„Niech Maryja pomoże nam być otwartymi i gościnnymi dla obecności Boga, który z łagodnością przychodzi, aby nas zbawić”  – zachęcił

Czytaj dalej
Kościół

Prymas Polski: życzę, byśmy potrafili odnaleźć w naszych sercach tę betlejemską ciszę

O ciszy tak potrzebnej w dzisiejszym świecie hałasu, pokoju z Bogiem i samym sobą, a także radości, która jest czymś

Czytaj dalej
Wiadomości

Dlaczego Boże Narodzenie obchodzimy w grudniu? [ROZMOWA]

Czym jest tradycja, a czym zwyczaj? Jakie tradycje związane z Bożym Narodzeniem kultywujemy już od dawna, a które pojawiły się

Czytaj dalej
Kościół

Betlejem. Tu narodził się Jezus

W Nazarecie Gabriel zwiastował Maryi, że urodzi Jezusa. Do samych narodzin doszło jednak gdzie indziej – w Betlejem. Zajrzyjmy dziś

Czytaj dalej