Bp Sławomir Oder: mój zespół dopracuje dokument ws. komisji niezależnych ekspertów

Bp Sławomir Oder powiedział PAP, że chciałby, aby z końcem lata jego Zespół opracował dokument ws. Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska pedofilii w Kościele. Eksperci prawa cywilnego mają doprecyzować m.in. porozumienia miedzy Episkopatem a dwoma Konferencjami Wyższych Przełożonych Zakonnych.

Podczas 401. Zebrania Plenarnego KEP w Katowicach biskupi przyjęli sprawozdanie prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka na temat aktualnych prac nad powołaniem Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystywania seksualnego osób małoletnich przez niektórych duchownych. Uznali, że potrzebne jest jeszcze przygotowanie dokumentów prawnych, w oparciu o które będzie mogła działać Komisja. W związku z tym, powołany został nowy Zespół pod przewodnictwem bp. Sławomira Odera.

>>> Bp Sławomir Oder: w sprawie komisji ds. wykorzystywania seksualnego chodzi o precyzję języka prawnego

W rozmowie z PAP bp Oder wyjaśnił, że zadaniem jego Zespołu jest precyzyjne dopracowanie kilku kwestii technicznych. „To jest chociażby sprawa porozumienia między Konferencją Episkopatu Polski a Konferencją Wyższych Przełożonych Zakonnych czy sposobu powołania Komisji na płaszczyźnie cywilno-prawnej, tak aby Komisja niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska pedofilii w Kościele mogła funkcjonować bez tworzenia jakichkolwiek kontrowersji i problemów” – powiedział hierarcha.

Dopytywany, czy będzie to również np. kwestia finansowania członków Komisji bądź okresu jej pracy, bp Oder wyjaśnił, że „te zagadnienia w sposób ramowy zostały już wskazane w dokumencie komisji kierowanej przez abp. Polaka”.

Jak zaznaczył, „wszelkie spekulacje dotyczące kwestii merytorycznych Komisji są poza moją kompetencją”.

„Kwestie jej finansowania z całą pewnością będą ustalone w ramach umów, które są przewidziane między Konferencją Episkopatu Polski a Komisją, która ma powstać. To nie jest ten moment, w którym ja mogę zajmować się tego typu szczegółami” – powiedział.

Podkreślił, że „dokument komisji pod przewodnictwem prymasa Polaka pozostaje punktem odniesienia dla pracy jego zespołu”. „Mogę zapewnić, że będziemy mieć na uwadze pięć punktów zawartych w podsumowaniu prac komisji prymasa, które zostały upublicznione” – zapowiedział hierarcha.

Bp Oder poinformował, że jego zespół został już skompletowany i „składa się z pięciu ekspertów z zakresu prawa cywilnego”.

>>> Rzecznik Episkopatu: zespół bp. Sławomira Odera to kolejny krok w pracach nad komisją

Dopytywany, czy znalazł się w jego składzie, ktoś z komisji kierowanej przez prymasa, powiedział PAP, że „chociaż żadna z tych osób nie jest bezpośrednio zaangażowane w zespół opracowujący propozycje doprecyzowania prawnego, to jednak zadeklarowały gotowość współpracy i konsultacji przy redagowaniu dokumentu w formie końcowej”.

„Moim pragnieniem byłoby, aby nasz dokument był gotowy do końca lata, tak żebyśmy mogli zająć się merytoryczną dyskusję w trakcie najbliższego Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które planowane jest w październiku br. Czy uda mi się? Ufam, że tak” – powiedział PAP bp Oder.

Opracowane przez Zespół bp. Odera dokumenty zostaną przekazane do konsultacji Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych i Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich. „Zgodnie z założeniami oba te niezależne gremia mają wraz z KEP współtworzyć zasady działania Komisji” – powiedział PAP rzeczni KEP ks. Leszek Gęsiak.

Zespół abp. Polaka w ciągu dwóch lat od czerwca 2023 r. „wypracował dokumenty prawne +Zasady działania Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego osób małoletnich w Kościele w Polsce+, jak i +Statut Komisji+ — umożliwiające bezpośrednio funkcjonowanie Komisji i regulujące jej zasady działania, cele, metody pracy, oczekiwane efekty oraz zasady finansowania”.

W podsumowaniu prac przekazanym PAP stwierdzili, że „Komisja Niezależnych Ekspertów powinna być dostatecznie niezależna od instytucji kościelnych, a jej członkowie lojalni głównie wobec prawdy”. Zaznaczyli, że „powinna mieć charakter odrębnej osoby prawnej, a relacje ze wskazanymi gremiami powinny być oparte na odpowiednich umowach”.

Wskazano, że „powinna być finansowana przez Fundację Świętego Józefa ze środków solidarnościowo zebranych na jej cele statutowe”, zaś „budżet Komisji powinien umożliwiać jej członkom adekwatne do potrzeb zaangażowanie oraz możliwość korzystania z ekspertyz zewnętrznych”. Ponadto „powinna składać się z osób dysponujących warsztatem — optymalnie naukowym — historycznym, prawnym, psychologicznym lub seksuologicznym oraz socjologicznym i teologicznym. (…) Powinna samodzielnie określać metodologię swojej pracy, dostosowując ją do celów pracy Komisji, ale także możliwości i zasobów, z którymi będzie miała do czynienia”. Zastrzeżono, że jej członkowie powinni zachować poufność pozyskanych informacji, zaś przewodniczący określić sposób komunikacji z otoczeniem, w tym komunikacji medialnej.

Wyjaśniono, że „powinna koncentrować się na identyfikacji powtarzalnych schematów zachowań powodujących skrzywdzenie, układów instytucjonalnych i mechanizmów reakcji, które należy ocenić pod kątem wpływu na występowanie krzywdy i mechanizmów, które jej sprzyjają”. „Powinna uwzględnić w swoich ocenach zarówno zmieniające się przepisy prawa powszechnie obowiązującego (państwowego) oraz prawa kanonicznego, jak również pozostające w ich tle przemiany społecznej wrażliwości i ocen w obszarze intymności seksualnej” – zastrzegli autorzy podsumowania.

Wypracowane założenia abp Polak przedstawił biskupom w czasie czerwcowego Zebrania Plenarnego KEP w Katowicach.