fot. pixabay

Co w chrześcijańskiej tradycji symbolizuje labirynt?

Mowa o labiryncie najczęściej od razu przywodzi na myśl grecki mit o Tezeuszu, Ariadnie i Minotaurze. Niemniej jednak, w przeciwieństwie do mitycznego labiryntu zbudowanego pod kreteńskim pałacem w Knossos, istniały i nadal istnieją prawdziwe labirynty − dekorujące posadzki dawnych chrześcijańskich świątyń. 

Na labirynt w średniowiecznym kościele we Francji można natknąć się  na skrzyżowaniu nawy centralnej z transeptem, czyli z nawą poprzeczną, oraz, częściej, w pobliżu wejścia do sakralnego wnętrza. Wykonany z koncentrycznych ośmioboków, zdobi na przykład katedrę w Amiens. Bardziej jednak popularne stały się labirynty uformowane z serii koncentrycznych kół.  

Labirynt jako znak 

W centrum takiego labiryntu przecinały się dwie osie, tworząc pod meandrami linii krzyż. Niekiedy owo centrum wypełniała także scena figuralna, choćby taka jak, niegdyś w katedrze w Chartres, walka Tezeusza lub geometryczny motyw. Zupełnie inną formę miewał natomiast labirynt w Anglii. Posiadał on kształt niewielkiego pomnika, a umieszczony był na zewnątrz kościoła, blisko wejścia do niego. Mógł on stanowić specyficzny „egzorcyzm” przeciwko złym mocom. Takiego apologetyczno−magicznego znaczenia labiryntu należy upatrywać w odległym, przedchrześcijańskim antyku. Starożytni Grecy interpretowali labirynt jako znak chroniący domy i miasta przed urokami, dlatego ryto go na zewnętrznych murach. O tym zwyczaju świadczą odnalezione w Koryncie modele domów.  

Grecja fot. EPA/GREEK MINISTRY OF CULTURE

Grecja fot. EPA/GREEK MINISTRY OF CULTURE

>>> Małżeństwo: labirynt czy droga

Labirynty w chrześcijańskiej tradycji 

W chrześcijańskiej tradycji umieszczony na świątynnej posadzce labirynt obfitował w znaczenia. Symbolizował między innymi ludzkie  życie, jego wszelkie odmiany i etapy oraz zanurzenie w świecie. Przykładowo wejście do labiryntu oznaczało narodziny, a wyjście – śmierć. Figury, takie jak tworzące labirynt kwadrat i koło, wskazywały na łączność ziemi, symbolizowanej przez pierwszą figurę, z symbolizowanym przez drugą niebem. Tak było chociażby w Orléansville. W związku z tym faktem labirynt postrzegany był też jako symbol kosmiczny, mikrokosmos, specyficzny „obraz świata”, z umieszczonym w jego wnętrzu, porządkującym chaos Chrystusowym krzyżem. Co więcej, w kościele Saint−Foy w Saverne wzbogacono labirynt o cztery rzeki rajskie, widoczne w jego narożnikach. Sięgano także do mitu o Tezeuszu i Ariadnie, ale nadano mu chrześcijański wydźwięk. Nić Ariadny interpretowano jako ocalającą łaskę Bożą. Ponadto „chrześcijański labirynt” stanowił drogę do Świętego Miasta, rozumianą też jako droga do Kościoła i jako droga do Boga. Przebycie labiryntu, na przykład przez ubogiego chrześcijanina, któremu jako pokutę wyznaczono udanie się do Jerozolimy w Ziemi Świętej a której to pokuty z powodu swej biedy nie mógł odbyć, zastępowało rzeczywistą pielgrzymkę. Więcej, z przebyciem labiryntu jako z „zastępczą” pielgrzymką wiązały się też odpusty. 

Izrael Jerozolima

Fot. pixabay

Drogę ku Kościołowi symbolizował wyraźnie labirynt w Orléansville, zawierał na środku napis: Sancta EcclesiaKierował ku Bogu, ale sugerował również pracę duchową nad sobą. Centrum labiryntu oznaczało Niebiańską Jerozolimę, czyli cel doczesnej pielgrzymki przekraczającej granice ziemskiej kruchości.  

Wybrane dla Ciebie

Czytałeś? Wesprzyj nas!

Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!

Zobacz także
Wasze komentarze