Czym zajmą się uczestnicy etapu kontynentalnego synodu w Pradze? Odpowiada prof. Bańka

Uczestnicy obrad etapu kontynentalnego synodu o synodalności, który rozpoczyna się 5 lutego, będą musieli rozeznać, nad którymi z sygnalizowanych problemów trzeba się dalej pochylić, aby zminimalizować kryzys w Kościele, a które wynikają jedynie ze specyfiki lokalnej – powiedział PAP prof. Aleksander Bańka, delegat Kościoła w Polsce na synod o synodalności.

5 lutego rozpoczyna się w Pradze etap kontynentalny dla Europy synodu o synodalności i potrwa do 12 lutego.

Pierwsza część zgromadzenia, trwająca od 5 do 9 lutego, będzie miała charakter „eklezjalny” i weźmie w niej udział 200 uczestników. Spośród nich 156 to będą delegaci z 39 Konferencji Episkopatów, członków Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE). Każda delegacja narodowa składa się z przewodniczącego Konferencji Episkopatu i 3 innych delegatów reprezentujących cały lud Boży, wybranych w celu zapewnienia odpowiedniej obecności świeckich, zakonników i zakonnic, diakonów i kapłanów.

>>> Watykan: papież postanowił, że synod o synodalności będzie miał dwie fazy – w 2023 i w 2024 roku

Przestrzeń

Punktem wyjaśnia do refleksji i dyskusji będzie dokument roboczy pt. „Rozszerz przestrzeń twego namiotu”.

„Jest on syntezą dokumentów, które spłynęły do Watykanu z poszczególnych Episkopatów na starym kontynencie. Pokazuje on, że było wiele tematów wspólnych np. troska o osoby wykluczone i stojące na marginesie Kościoła; troska o sposób sprawowania sakramentów z akcentem na mszę św. i głoszenie Słowa Bożego. Syntezy krajowe wskazywały także na konieczność poszukiwania sposób dotarcia do młodego pokolenia oraz odejścia od klerykalizmu i dowartościowania w Kościele roli osób świeckich” – wskazał w rozmowie z PAP prof. Aleksander Bańka z Uniwersytetu Śląskiego, delegat Kościoła w Polsce na synod o synodalności oraz członek rady KEP ds. apostolstwa świeckich.

Przyznał, że „syntezy z poszczególnych państw, np. z Polski i z Niemiec, akcentowały nieco inne kwestie”. „Trzeba zgodzić się, że Kościół powszechny nie jest monolitem i nigdy nim nie był. Musimy nauczyć się życia we wspólnocie, która jest wielokulturowa i wieloproblemowa” – zaznaczył prof. Bańka.

W pracach synodalnych na poziomie parafii i diecezji w Polsce wzięło udział łącznie ok. 100 tys. osób na 32 mln 440 tys. katolików w naszym kraju według danych z Małego Rocznika Statystycznego Polski 2021.

„To nie powinno nas dziwić, z powodu fakt, że stosunkowo nieliczna grupa katolików w Polsce jest zaangażowana sercem w sprawy Kościoła i zna jego problemy od podszewki” – ocenił prof. Bańka. Zdaniem członka rady KEP ds. apostolstwa świeckich, „mamy w Polsce do czynienia z katolicyzmem, który wymaga pogłębienia”.

Wyjaśnił, że „zgodnie z ideą pomysłodawców synodu o synodalności, etap kontynentalny ma służyć wypracowaniu tematów, które staną się podstawą dokumentu, nad którymi będą finalnie pracowali biskupi podczas Zgromadzenia Synodalnego w październiku 2023 r. w Rzymie oraz w roku 2024”.

Prof. Bańka powiedział, że kluczowe kwestie, na którymi pochylą uczestnicy etapu kontynentalnego synodu w Pradze, można zebrać w trzy kwestie.

„Pierwsza dotyczy tego, co było znaczącym elementem w przebiegu synodu w Kościołach lokalnych. Z polskiej syntezy wynika np., że proces synodalny przywrócił wielu świeckim poczucie podmiotowości w Kościele. Druga dotyczy obaw w czasie procesu synodalnego. W naszym kraju nieufność wobec synodu wynikała np. z lęku przed demokratyzacją Kościoła oraz zmianą jego doktryny” – powiedział prof. Bańka. „Trzecie pytanie, będzie dotyczyło elementów, nad którymi należałoby się głębiej pochylić w czasie ostatniego etapu synodu, w Rzymie” – dodał.

>>> Synod o synodalności: byli anglikanie ostrzegają przed „duchem epoki”

Rozeznawanie

„Uczestnicy obrad będą musieli rozeznać, które z sygnalizowanych w czasie synodu problemów są na tyle istotne, że trzeba się nad nimi bardziej pochylić, aby zminimalizować kryzys w Kościele, a które wynikają jedynie ze specyfiki lokalnej i należy je rozwiązywać na poziomie Kościoła lokalnego” – wyjaśnił prof. Bańka.

„Spodziewamy się, że tekstem finalnym, kończącym trwające od października 2021 r. w Kościele XVI Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów na temat „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja”, będzie jakiś rodzaj oficjalnego dokumentu – może adhortacja” – dodał.

Posiedzenie kontynentalne w Pradze zainauguruje 5 lutego msza św. o godz. 19.00 w kościele premonstratensów (norbertanów), której będzie przewodniczył arcybiskup Pragi Jan Graubner. Następnego dnia zaplanowano wystąpienie m.in. ks. prof. Tomáša Halíka z Uniwersytetu Karola w Pradze.

W obradach wezmą udział m.in. kard. Marca Kuleta, prefekt kongregacji ds. biskupów; kard. Mario Grech, sekretarz generalny Synodu; dr Beate Gilles, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Niemiec; arcybiskup wileński Gintaras Grušas, prezydent CCEE; nuncjusz apostolski w Czechach, Jude Thaddeus Okolo oraz kard. Juan José Omella, przewodniczący Konferencji Episkopatu Hiszpanii.

Uczestnicy procesu synodalnego będą pracować w 14 grupach, posługując się jednym z pięciu oficjalnych języków roboczych: włoskim, angielskim, francuskim, niemieckim i polskim. Wyniki pracy nad dokumentem roboczym zostaną przedstawione przed całym zgromadzeniem synodalnym. Dokument finalny zostanie przyjęty 9 lutego. Następnie biskupi we własnym gronie wypracują także komentarz do dokumentu końcowego.

Z Polski w obradach zgromadzenia, poza abp. Stanisławem Gądeckim, wezmą udział abp Adrian Galbas SAC, przewodniczący rady KEP ds. apostolstwa świeckich i koordynator w Kościele w Polsce synodu o synodalności; s. Mirona Turzyńska OSF, członek archidiecezjalnego zespołu synodalnego z archidiecezji gnieźnieńskiej, oraz prof. Aleksander Bańka, członek rady KEP ds. apostolstwa Świeckich i delegat Kościoła w Polsce na synod.

>>> Dlaczego papież przedłużył Synod o Synodalności?

W przypadku pierwszej części Zgromadzenia Kontynentalnego, która odbędzie się w dniach 5-9 lutego, planowany jest również livestream na platformie internetowej. Będzie też podsumowanie merytoryczne i galeria zdjęć z każdego dnia obrad.

Druga część zgromadzenia, która jest zarezerwowana dla przewodniczących 39 krajowych konferencji biskupów i potrwa od 10 do 12 lutego, zaplanowana jest bez obecności mediów. Na zakończenie obrad planowane jest jedynie oświadczenie prasowe – zapowiada CCEE.