Dlaczego Jezus wjechał do Jerozolimy na osiołku?

Gdyby Jezus chciał przybyć do Jerozolimy jako król-triumfator, z pewnością wybrałby konia; ale Jezus wybrał osiołka, żeby pokazać, że Jego królowanie jest inne – łagodne i pokorne – powiedział historyk wczesnego chrześcijaństwa ks. prof. Józef Naumowicz. W Kościele katolickim Niedziela Palmowa otwiera Wielki Tydzień – czas bezpośrednio poprzedzający święta Wielkanocne.

Ks. prof. Naumowicz zaznaczył, że Niedziela Palmowa ma dwa oblicza: pierwsze jest chwalebne – to upamiętnienie uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, a drugie pasyjne – w kościołach tego dnia czyta się opis Męki Pańskiej. Przypomniał, że uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy opisują wszystkie cztery Ewangelie. „Jezus dwa dni wcześniej wskrzesił w Betanii Łazarza. Wieść o tym cudzie rozeszła się szeroko wśród ludu, wielu przybyło do Betanii, by zobaczyć wskrzeszonego. Jezus już wcześniej był bardzo znany, a po tym wydarzeniu Jego sława jeszcze wzrosła” – ocenił ks. prof. Naumowicz.

Ekspert zaznaczył, że – jak podają Ewangelie – po wizycie w Betanii Jezus udał się do Betfage; tam polecił uczniom, by znaleźli osiołka, na którym wjechał do Jerozolimy. „W tamtych czasach królowie wjeżdżali do miast na koniu, który był zwierzęciem bojowym. Gdyby więc Jezus chciał ukazać się ludziom jako król-triumfator, z pewnością wybrałby właśnie konia. Ale Jezus wybrał osiołka, żeby pokazać, że Jego królowanie jest inne – łagodne i pokorne” – mówił.

>>> Papież przewodniczył liturgii Niedzieli Palmowej

Ks. prof. Naumowicz przypomniał proroctwo Zachariasza: „Powiedzcie córce Syjonu: oto twój król przychodzi do ciebie cichy, siedzący na ośle, na oślątku, źrebięciu oślicy”. „Tak właśnie wjechał Jezus do Jerozolimy – jak pokorny Mesjasz i Zbawiciel, a nie światowy triumfator” – ocenił.

Profesor dodał, że ewangeliści opisali też reakcję ludzi na przybycie Jezusa. „Wszyscy, zarówno dorośli jak i dzieci, rwali gałązki palmowe i kładli je na drodze, wraz ze swoimi szatami, przed wjeżdżającym Jezusem, jednocześnie wykrzykując na Jego cześć: Hosanna na wysokości, błogosławiony, który idzie w imię Pańskie!. To był wyraz wiary w to, że Jezus jest królem i Mesjaszem” – zaznaczył.

W świecie starożytnym palma była drzewem królewskim, symbolem triumfu i zwycięstwa. „Dlatego mówimy w Kościele o Niedzieli Palmowej. W krajach, gdzie palmy nie rosną, ustalił się zwyczaj przynoszenia do kościołów roślin, które kwitną w tym okresie – w Polsce są to na przykład bukiety z gałązek bazi – ale wszędzie te bukiety nazywane są palemkami, na pamiątkę liści palmowych, którymi tłum witał Jezusa” – zastrzegł. Podkreślił, że gest uniesienia symbolicznej „palmy” także dziś oznacza, iż uznajemy Jezusa za Zbawiciela i króla, i chcemy za Nim podążać.

Ks. Naumowicz zastrzegł, że wrzawa wokół Jezusa nie spodobała się religijnym przywódcom Izraela, którzy podwoili starania mające doprowadzić do Jego aresztowania i śmierci.

Historyk przypomniał, że Niedziela Palmowa była obchodzona w Jerozolimie od początku IV w., kiedy tylko ustały prześladowania chrześcijan. Zaznaczył, że z zachowanego opisu pątniczki Egerii wynika, że w pierwszych wiekach w Jerozolimie procesja z palmami rozpoczynała się na Górze Oliwnej. „Sam patriarcha Jerozolimy dosiadał osła i zjeżdżał na nim do Bazyliki Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Przez całą drogę liście palmowe przed jadącym osiołkiem kładły dzieci” – powiedział ks. prof. Naumowicz.

Zwyczaj ten wkrótce rozpowszechnił się na cały Kościół. W Rzymie już w IV w. w Niedzielę Palmową czytano w kościołach nie tylko Ewangelię o wjeździe Jezusa do Jerozolimy, ale też opis Męki Pańskiej. Zwyczaj ten obowiązuje do dziś w całym Kościele. „Obecnie obchody Niedzieli Palmowej rozpoczyna odczytanie fragmentu Ewangelii, który opisuje wjazd Jezusa do Jerozolimy. Następnie kapłan święci palmy i wchodzi w procesji do kościoła” – podkreślił.

Ks. prof. Naumowicz przypomniał, że ewangeliści szczegółowo opisują kolejne wydarzenia Wielkiego Tygodnia. „Zbliżało się żydowskie Święto Paschy, w związku z tym do Jerozolimy przybyły tłumy pielgrzymów. W dniach bezpośrednio poprzedzających ukrzyżowanie Jezus wypędził kupców ze Świątyni Jerozolimskiej, przez co jeszcze raz wdał się w ostry spór z przywódcami religijnymi. Następnie udał się do Betanii, gdzie w domu Łazarza nieopisana z imienia niewiasta namaściła Mu nogi kosztownym olejkiem” – powiedział.

Ostatnia Wieczerza, fot. Sam Belmont/unsplash

Następnie – jak wyjaśnił ks. profesor – Ewangelie opisują najważniejszy okres całego roku liturgicznego, jakim jest Triduum Paschalne – Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota.

„W Wielki Czwartek Kościół wspomina Ostatnią Wieczerzę, podczas której Chrystus ustanowił sakramenty Eucharystii i kapłaństwa. Po wieczerzy Jezus wraz z uczniami przeszedł do Ogrójca, gdzie modlił się, a następnie został aresztowany” – przypomniał duchowny. Podkreślił, że po pojmaniu Chrystus był przez całą noc przesłuchiwany u kapłanów Annasza i Kajfasza, a rankiem został doprowadzony do prokuratora rzymskiego Piłata. „Żydzi musieli oddać Jezusa w ręce Piłata, ponieważ nie mogli sami skazać Go na śmierć – wyrok musiał zostać potwierdzony przez rzymskie władze” – wyjaśnił ks. prof. Naumowicz. Dodał, że choć Piłat uważał Jezusa za niewinnego, ostatecznie ugiął się pod presją tłumu domagającego się Jego śmierci i skazał Go na ukrzyżowanie. Po wyroku Jezus niósł krzyż od twierdzy Antonia aż do wzgórza Golgota, znajdującego się poza murami miasta.

„W Wielki Piątek w kościołach ludzie gromadzą się na Liturgii Męki Pańskiej. To jedyny dzień w roku, kiedy nie sprawuje się mszy św. W kościołach czyta się opis Męki Pańskiej i adoruje krzyż. Na koniec Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do grobu, gdzie przebywa przez całą Wielką Sobotę” – mówił.

Ks. prof. Naumowicz podkreślił, że Wielka Sobota jest w Kościele dniem ciszy i oczekiwania. „Przez niemal całą Wielką Sobotę w kościołach trwa cicha adoracja Jezusa leżącego w grobie. Liturgia rozpoczyna się z nastaniem zmroku – ponieważ w tradycji biblijnej w sobotni wieczór, po szabacie, Żydzi rozpoczynali niedzielę – jest to Liturgia Wigilii Paschalnej, która przynależy już do liturgii wielkanocnej” – zaznaczył.

W niedzielny poranek, podczas pierwszej mszy wielkanocnej, w kościołach odbywa się procesja rezurekcyjna. Triduum Paschalne kończy się nieszporami w Wielką Niedzielę, czyli wieczornym nabożeństwem, podczas którego śpiewa się psalmy.