Dr Halszka Witkowska: zapobieganie samobójstwom to zadanie dla nas wszystkich

Coraz więcej w przestrzeni medialnej jest informacji o tym, jak rozpoznać kryzys, jak zareagować – oceniła suicydolog dr Halszka Witkowska. Dodała, że zapobieganie samobójstwom to zadanie dla nas wszystkich.

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji we wtorek odbyła się konferencja „Zapobieganie samobójstwom – zadanie dla nas wszystkich”. Jej głównym celem było zaprezentowanie założeń i wybranych działań realizowanych w ramach Krajowego Programu Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym.

>>> W zapobieganiu samobójstwom seniorów ogromną rolę odgrywa ich aktywizacja [ROZMOWA]

Dr Halszka Witkowska, ekspert Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, w rozmowie z dziennikarzami zwróciła uwagę, że pierwszy raz widzimy w Polsce duży spadek liczby samobójstw w populacji ogólnej.

„Jest to pierwszy raz od kilkunastu lat, kiedy mamy poniżej 5 tys. samobójstw. Ważną informacją jest to, że największy spadek mamy w grupie wiekowej do 19. roku życia – 12 proc.” – wyjaśniła. Jest to o tyle znamienne, że w ostatnich latach obserwowany był wzrost liczby prób samobójczych i samobójstw. Jak wyjaśniła, w 2021 r. nastąpił największy wzrost prób samobójczych u dzieci i młodzieży i wyniósł 86 proc. Rok później to wzrost o około 40 proc. Dopiero lata 2023, 2024 przyniosły zahamowanie tego trendu i wzrost tylko o 3 proc.

Ekspertka pytana była, na co powinni zwracać uwagę rodzice, szczególnie w okresie wakacyjnym. Przede wszystkim, że nie należy bagatelizować wszelkich wypowiedzi, które niosą przesłanie: „jestem beznadziejny”, „jestem bezwartościowy”, „do niczego się nie nadaję”. Zwróciła także uwagę na przemoc rówieśniczą, która występuje nie tylko w szkole, ale również w internecie. A ona siedmiokrotnie zwiększa ryzyko podjęcia próby samobójczej. Innymi sygnałami jest wycofanie się z aktywności, które do tej pory sprawiały dziecku przyjemność, porzucenie hobby czy brak chęci wychodzenia z domu i spotykania się ze swoimi znajomymi.

Witkowska wskazała także na dzieci, które mimo wakacji mogą odczuwać stres związany z powrotem do szkoły. Dane Komendy Głównej Policji pokazują, że ten czas – sierpień, wrzesień – jest dosyć trudny. Według ekspertki kluczowe jest kontynuowanie zadań, które już zostały podjęte i zaczynają przynosić efekty – rozwój centrów zdrowia psychicznego czy zadania zapisane w Krajowym Programie Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym.

>>> Jak wygląda wizyta u psychiatry? Zdrowie psychiczne bez tajemnic [PODKAST]

Dopytywana, co wpłynęło na spadek samobójstw i na zahamowanie skokowego wzrostu prób samobójczych, zwróciła uwagę na rolę mediów. Dziennikarze, jak tłumaczyła, piszą o tych aspektach bardziej odpowiedzialnie – w materiałach stosują się do rekomendacji i wytycznych opracowanych przez ekspertów. „Coraz więcej w przestrzeni medialnej jest informacji o tym, jak rozpoznać kryzys, jak zareagować. Są informacje o pierwszej pomocy emocjonalnej czy wypowiedzi eksperckie” – wymieniała.

W jej ocenie przyczynia się to do tego, że coraz więcej obywateli i obywatelek wie, jak udzielać pierwszej pomocy emocjonalnej. „Zapobieganie samobójstwom to jest zadanie dla nas wszystkich” – dodała.

Dr Halszka Witkowska zwróciła uwagę na wytyczne opracowywane przez ekspertów. W ramach Krajowego Programu Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym zostały stworzone standardy, jak postępować z osobą w kryzysie samobójczym, po próbie samobójczej lub w żałobie po śmierci samobójczej.

„Takimi standardami zostały objęte nie tylko służby mundurowe, ale także osoby duchowne, nauczyciele, szkolni specjaliści, pracownicy socjalni. W tej chwili trwają prace także nad kuratorami sądowymi, a także opiekunami okręgowych ośrodków wychowawczych. To wszystko grupy zawodowe, które są na pierwszej linii frontu, jeżeli chodzi o kontakt z osobami w kryzysie samobójczym i to one powinny być dobrze przeszkolone i dobrze przygotowane, żeby taką osobę zauważyć i adekwatnie pomóc” – podkreśliła.

Osoby wymagające wsparcia mogą skorzystać siedem dni w tygodniu z całodobowego telefonu 800-70-22-22 w Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym. Podobnie działa Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – całodobowo, siedem dni w tygodniu, tel. 800-12-12-12. Jeśli ktoś ma informacje dotyczące zagrożenia życia lub zdrowia, może zadzwonić też pod numer alarmowy 112

Zobacz także