Dyspensa na 11 listopada. Jakie decyzje wydały diecezje?

Biskupi w całej Polsce na 11 listopada wydali dekrety ws. dyspensy od obowiązku zachowania pokutnego charakteru piątku oraz wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych. Aby z niej skorzystać, na terenie niektórych diecezji trzeba spełnić konkretne warunki, np. pomodlić się o pokój.

Narodowe Święto Niepodległości – 11 listopada przypada w tym roku w piątek. W Kościele katolickim piątek jest dniem pokutnym, w czasie którego wspomina się mękę i śmierć Jezusa na krzyżu. W związku z tym, wierzący wezwani są do praktykowania czynów pokutnych, takich jak modlitwa, post i jałmużna. „Jeśli więc w piątek katolik chciałby odstąpić ze słusznej przyczyny od pokutnego przeżywania tego dnia, winien uzyskać odpowiednią dyspensę” – przypomnieli biskupi w komunikacie po 362. Zebraniu Plenarnym, które odbyło się w Wieliczce w dniach 21-22 czerwca 2013 r.

W komunikacie z 4 listopada opublikowanym przez archidiecezję łódzką, zastępca sekretarza generalnego KEP, ks. dr Jarosław Mrówczyński przypomniał, że „udzielanie dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w dzień pokutny, jakim jest każdy piątek całego roku, należy do kompetencji biskupa diecezjalnego, zgodnie z kanonem 87 oraz kanonem 1250 i 1251 Kodeksu Prawa Kanonicznego”.

Dokument został dostarczony wszystkim biskupom diecezjalnym, pomocniczym oraz seniorom. Ks. Mrówczyński przypomniał również, że „podczas 393. Zebrania Plenarnego KEP, które miało miejsce w Kamieniu Śląskim w dniach 11-12 października 2022 r., biskupi wyrazili pozytywną opinię ws. udzielania dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w piątek 11 listopada”. „Wydanie stosownego dekretu pozostaje w kompetencji każdego z biskupów diecezjalnych” – zaznaczył w komunikacie.

W związku z tym, powołując się Kodeks prawa kanonicznego w poszczególnych diecezjach ordynariusze wydali stosowne dekrety. Zaznaczyli w nich, że w związku z uroczystym i radosnym charakterem Narodowego Święta Niepodległości obchodzonego 11 listopada, które w tym roku przypada w piątek i z myślą o dobru duchowym wiernych, udzielają wszystkim przebywającym na terenie diecezji dyspensy od obowiązku zachowania pokutnego charakteru piątku oraz od obowiązku wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych. Zaznaczyli, że mogą z niej skorzystać wszyscy przebywający 11 listopada na terenie diecezji, nad którą pełnią posługę duszpasterską. Oznacza to, że jeśli osoba mieszka na terenie jednej diecezji a 11 listopada będzie przebywała na terenie innej, to obowiązuje ją dekret biskupa diecezji, na której terenie świętuje.

Osobom korzystającym z dyspensy część biskupów wskazała podjęcie np. konkretnej modlitwy bądź dzieł związanych z miłością Boga i bliźniego. Inni jedynie zachęcali do tego rodzaju praktyk. Są też i tacy, którzy nie napisali w dekrecie żadnych dodatkowych wskazań.

Ordynariusz warszawsko-praski bp Romuald Kamiński zaznaczył w dekrecie, że „osoby, które dobrowolnie pragną skorzystać z dyspensy, powinny odmówić Koronkę do Bożego Miłosierdzia w intencji dusz w czyśćcu cierpiących”. Metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz zalecił, aby korzystający tego dnia z dyspensy „ofiarowali dowolną modlitwę według intencji Ojca Świętego”. Podobnie napisał w dekrecie biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz. Metropolita częstochowska abp Wacław Depo wskazał wiernym nie tylko „dowolną modlitwę w intencji papieża Franciszka”, ale także podjęcie „zgodnie z własnym wyborem formę zadośćuczynienia przez wypełnienie uczynków miłości, bądź ofiarowanie jałmużny”.

Metropolita lubelski abp Stanisław Budzik „zachęcił do zastąpienia wstrzemięźliwości innymi formami pokuty, zwłaszcza uczynkami miłosierdzia i pobożności”. Podobny dekret wydał biskup zamojsko-lubaczowski Marian Rojek, biskup legnicki Andrzej Siemieniewski i ordynariusz bydgoski bp Krzysztof Włodarczyk i ordynariusz kaliski Damian Bryl.

Biskup diecezji bielsko-żywieckiej Roman Pindel „zobowiązał wiernych korzystających dobrowolnie z dyspensy do podjęcia dowolnej formy pokuty w innym czasie (np. odmówienie dowolnej modlitwy w intencjach Ojca Świętego lub złożenie ofiary na misje, biednych lub na potrzeby uchodźców)”. Metropolita katowicki abp Wiktor Skworc zachęcił, aby korzystający z dyspensy podjęli „w najbliższym czasie czyn charytatywny, względnie modlitwy w intencjach Ojca Świętego i Kościoła katolickiego”.

Biskup łowicki Wojciech Osial napisał w dekrecie, że „wierni korzystający z dyspensy mają obowiązek podjąć inną formę zadośćuczynienia, np. modlitwę w intencjach Ojca Świętego, modlitwę za dusze w czyśćcu cierpiące, jałmużnę czy inne uczynki pobożności i miłości”. Natomiast biskup drohiczyński Piotr Sawczuk nie zobowiązał a jedynie zachęcił wiernych „do trzeźwości i form pokuty, zwłaszcza uczynków miłości i pobożności” – czytamy w komunikacie na stronie diecezji.

Ordynariusz kielecki Jan Piotrowski zachęcił „tych wiernych, którzy skorzystają z łaski dyspensy, aby jako zadośćuczynienie pomodlili się w najbliższym dogodnym dla siebie czasie odmawiając jedną Tajemnicę Różańca w intencjach Ojca Świętego i biskupa kieleckiego oraz o powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego”. Metropolita białostocki abp Józef Guzdek napisał w dekrecie, że „korzystający z dyspensy są zobowiązani do zadośćuczynienia w formie dowolnej modlitwy w intencji o pokój na świecie lub dowolnej jałmużny na rzecz potrzebujących lub ubogich”. Podobnie napisał w dekrecie ordynariusz radomski. Bp Marek Solarczyk „polecił wszystkim korzystającym z dyspensy modlitwę o pokój na świecie, a także w intencjach wyznaczonych przez papieża Franciszka oraz podjęcie dzieła miłosierdzia, szczególnie w wymiarze jałmużny dla potrzebujących”.

Z kolei ordynariusz tarnowski, bp Andrzej Jeż tylko „zachęcił do modlitwy w intencji pokoju na świecie”. Biskup ełcki Jerzy Mazur zalecił, aby w ramach zadośćuczynienia dyscyplinom dnia pokutnego wierni odmówili Modlitwę Pańską w intencji dzieci nienarodzonych. Metropolita przemyski abp Adam Szal „zobowiązał korzystających z dyspensy do złożenia ofiary na misje”.

Są też diecezje, w których biskupi nie zobowiązali wiernych do podjęcia konkretnych czynów. Tego rodzaju dekrety wydali: metropolita poznański abp Stanisław Gądecki, metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski, metropolita wrocławski abp Józef Kupny, metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś, arcybiskup gnieźnieński Wojciech Polak, biskup rzeszowski Jan Wątroba, metropolita warmiński abp Józef Górzyński, biskup włocławski Krzysztof Wętkowski, biskup toruński Wiesław Śmigiel, ordynariusz pelpliński Ryszard Kasyna, biskup zielonogórsko-gorzowski Tadeusz Lityński.

Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego, „wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów, zgodnie z zarządzeniem Konferencji Episkopatu, należy zachowywać we wszystkie piątki całego roku, chyba, że w danym dniu przypada jakaś uroczystość. Natomiast wstrzemięźliwość i post obowiązują w Środę Popielcową oraz w piątek Męki i Śmierci Pana naszego Jezusa Chrystusa”. Dokument wyjaśnia, że do wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych zobowiązani są wszyscy katolicy, którzy ukończyli 14 lat. Natomiast post mają obowiązek zachowywać wszystkie osoby między 18. a 60. rokiem życia.

Zobacz także