Fair trade. Po co i dlaczego? 

„Mam nie rozmawiać przez telefon, bo składało go dziecko? Mam nie jeść czekolady, bo dzieci zbierały ziarno kakaowca? Robię swoje, carpe diem! Idę sobie na wyprzedaż. Nie wariujmy, róbmy swoje, przestańmy czuć się jakoś tam winni. Wielkie organizacje humanitarne: pamiętaj, tam dziecko…, rodzice: jedz teraz zupę, bo dziecko w Afryce nie ma… No i co?! Zjem zupę i będzie miało? Nie przejmujmy się tym, róbmy swoje!”

Bulwersujące? Zabawne? A może prawdziwe? To słowa wypowiedziane w znanym polskim stand-upie, który jednych bawi, a drugich gorszy. Nieważne! To tylko występ. Jednak prawda jest taka, że na co dzień mało interesuje nas los ludzi, którzy żyją gdzieś daleko od nas, w trudnych warunkach.  

Robiąc codzienne zakupy, nie zastanawiamy się nad tym, jakie są koszty produkcji danego produktu lub skąd on pochodzi. Kryterium, jakim się kierujemy dodając nasz produkt do koszyka, jest jego cena lub wygląd. Szkoda, ponieważ za tani produkt, który kupujemy w sklepie, wysoką cenę płacą najczęściej ludzie, którzy są zatrudniani przez korporacje. Za naszymi codziennymi wyborami kryją się losy ludzi, zwierząt i przyrody. Pieniądze, które wydajemy, mogą wpłynąć na rozwój gospodarki lokalnej, rodzinnych gospodarstw, , drobnych przedsiębiorców, którzy nie mają szans zmierzyć się z korporacjami, albo przeciwnie, mogą przyczyniać się do finansowania łamania praw człowieka, wyzysku, rozwijania złych technologii, okrucieństwa wobec zwierząt, niszczenia środowiska naturalnego.

Nie zastanawiamy się nad tym przy codziennych zakupach, jednakże jako konsumenci mamy prawo wiedzieć nie tylko, co kupujemy, ale też komu płacimy. Polityka wielu firm i korporacji jest po prostu nieetyczna, a kupując ich produkty wspieramy je finansowo.

Produkty pochodzące z krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, których cena jest zaskakująco niska, wytwarzane są przez osoby, które za swoją pracę otrzymują głodowe wynagrodzenia. Poza ludźmi cierpią również zwierzęta. Atrakcyjne ceny mięsa, futer i innych produktów pochodzenia zwierzęcego są często związane z okrucieństwem stosowanym wobec tych zwierząt. Brutalnie odbiera się im życie lub przeprowadza się na nich nieraz bardzo bolesne badania w celach kosmetyczno-medycznych.

Jak wynika z publikacji Banku Światowego 14,5%, czyli mniej więcej miliard osób zarabia dziennie około 1,25 dolara czyli około 4-5 złotych! Ten miliard osób w znacznej większości to mieszkańcy Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. Ci ludzie są skazani na głód i nędzę. Z powodu głodu umiera rocznie około 3,1 mln dzieci do piątego roku życia. Dla porównania to osób, ile zamieszkuje województwo małopolskie.

Największą grupą społeczną dotkniętą ubóstwem są drobni rolnicy i wytwórcy, którzy nie mają dostępu do rynku i w wyniku nieuczciwych relacji handlowych otrzymują niskie wynagrodzenie i ceny za swoje wyroby. Aż 97% korzyści z handlu ich towarem trafia do krajów zamożnych, a 3% przypada na kraje ubogie. To spory problem, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że drobni rolnicy, gospodarujący na dwuhektarowych lub mniejszych poletkach, to aż 85% wszystkich rolników na świecie. To oni produkują 70% żywności! Towary takiej jak kawa czy kakao pochodzą w większości z ich ciężkiej pracy. Zyski liczą korporacje i globalne sieci handlowe, podczas, gdy rolnicy nie mają szans z nimi konkurować i muszą godzić się na głodowe pensje. 

Jaki ma to związek z polską rzeczywistością?  
 
Tak się składa, że bardzo duży. Kawa, herbata, czekolada, kakao… Kto z nas nie kupuje tych produktów? Idziemy do sklepu, kupujemy produkt w atrakcyjnej cenie i przez myśl nam nie przejdzie, że nie płacimy tym, którzy hodują i zbierają te ziarna kakaowca (a najczęściej przy tych zbiorach pracują dzieci) tylko płacimy firmie, która tych ludzi wykorzystuje.

Na szczęście okazuje się, że jako konsumenci mamy wybór! Sprawiedliwy Handel (ang. Fair Trade) to międzynarodowy ruch społeczny, który walczy o poprawę warunków życia, pracy i gospodarowania drobnych rolników z krajów dotkniętych ubóstwem (Afryka, Azja, Ameryka Łacińska) Sprawiedliwy Handel narzuca pewne standardy firmom i organizacjom producenckim, dzięki czemu rolnicy i drobni wytwórcy są w stanie pokrywać koszty produkcji, utrzymać rodziny i pozwolić sobie na edukację dzieci. Ponadto gwarantuje premie finansowe, dzięki którym rozwijają się lokalne społeczności. Część tych środków przeznaczonych jest na budowę studni, punktów medycznych, doprowadzenie elektryczności. To wszystko ma wpływ na wzrost potencjału przetwórczego. Rolnicy i organizacje zrzeszone w Sprawiedliwym Handlu mają zapewnione bezpieczne warunki pracy, dbają o środowisko naturalne (ograniczają używanie agrochemii).

Jak rozpoznać, które produkty są Fair Trade?

Każdy produkt Sprawiedliwego Handlu ma na opakowaniu odpowiednią etykietę, która jest dowodem na to, że przy zakupie konkretnej rzeczy nasze pieniądze nie zasilą konta firmy, a zostaną przeznaczone na wypłacenie należnego, uczciwego wynagrodzenia rolnikowi, dzięki którego pracy dany produkt znalazł się na półce.  

Gdzie kupić takie produkty?

W polskich sklepach jest wciąż niewiele produktów Fair Trade, aczkolwiek w dużych sieciach handlowych powinniśmy je znaleźć bez trudu. Na razie najczęściej do grupy produktów spożywczych dostępnych na polskim rynku należą kawa, herbata, cukier trzcinowy i niektóre owoce, przede wszystkim banany.

Sprawiedliwy Handel ma też swoje sklepy na całym świecie. W Polsce jest tylko jeden taki sklep. Mieści się w Poznaniu przy ul. Poznańskiej 20, do którego serdecznie zapraszamy wszystkich mieszkańców Poznania i okolic, ponieważ wybór produktów jest bardzo duży.  
Wszystkim tym, którzy nie mają czasu lub możliwości, by odwiedzić sklep przy Poznańskiej, proponujemy złożenie zamówienia z równie bogatej oferty naszego sklepu internetowego.  

Produkty Fair Trade są szczególne nie tylko ze względu ekonomicznych, ale również są wyjątkowe ze względu na swój skład. Kto z nas jadł kiedykolwiek czekoladę imbirową, lawendową, limonkową z chilli, z tymiankiem, solą morską? Prawdziwe kakao lub kakao smakowe? Takie produkty to wspaniały pomysł na prezent. Mamy możliwość smakowania różnych rzeczy, odkrywania nowych smaków lub ciekawych ich połączeń. Może warto od czasu do czasu zainwestować, zaimponować znajomym, rodzinie lub komuś bliskiemu podarowując taki produkt lub dzieląc się nim w pracy, w szkole, w domu? Przy okazji wesprzesz ludzi, którzy naprawdę tej pomocy i twojego wsparcia potrzebują. Twoje wybory mają wpływ na życie innych! Pomyśl, poszukaj produktu, który cię zainteresuje i wypróbuj! 

Zobacz także