Finlandia: zwierzchnik Kościoła prawosławnego ustępuje ze stanowiska

Prawosławny arcybiskup Helsinek i całej Finlandii Leon zapowiedział ustąpienie z tego urzędu, co oznacza jednocześnie odejście ze stanowiska głowy Fińskiego Kościoła Prawosławnego (FKP). Odpowiedni dokument-prośbę złożył on 6 stycznia br. na ręce patriarchy Konstantynopola Bartłomieja, którego jurysdykcji podlega FKP, mający status autonomiczny. Do czasu wyboru i zatwierdzenia przez Konstantynopol nowego zwierzchnika, co ma nastąpić w listopadzie br., abp Leon będzie nadal kierował swoim Kościołem.

Ogłoszony 19 maja komunikat Fińskiego Kościoła Prawosławnego głosi, iż patriarcha Bartłomiej przekazał prośbę arcybiskupa Helsinek do załatwienia Komitetowi Patriarchatu ds. Międzyprawosławnych, po czym na posiedzeniu Świętego Synodu w ośrodku administracyjnym Patriarchatu Ekumenicznego w dzielnicy Stambułu – Fanarze w dniach 17-18 maja postanowiono przyjąć i zaakceptować to podanie.

Wybór nowego zwierzchnika FKP będzie jednym z punktów porządku dziennego Soboru Lokalnego tego Kościoła, który odbędzie się w dniach 25-28 listopada w klasztorze Zbawiciela i Przemienienia Pańskiego w Nowym Valamo w Heinävesi (południowo-wschodnia Finlandia). Do tego czasu abp Leon będzie nadal stał na czele fińskiego prawosławia. Zgodnie z tomosem (dekretem) Patriarchatu Konstantynopolskiego z 6 lipca 1923 r. o udzieleniu FKP autonomii wybrany przez Sobór kandydat na głowę Kościoła musi być zatwierdzony przez patriarchę Konstantynopola.

Arcybiskup Leon (w świecie Leo Makkonen) urodził się 4 czerwca 1948 r. w mieście Pielavesi w środkowej Finlandii. Ukończył seminarium teologiczne w Kuopio. 22 lipca 1973 r. przyjął święcenia kapłańskie, a 25 lutego 1979 r. został konsekrowany na biskupa Joensuu. Poterm w latach 1980-96 był metropolitą Oulu, a w 1996 r. objął podobne stanowisko w Helsinkach. 22 października 2001 r. Święty Synod FKP wybrał go na arcybiskupa Karelii i całej Finlandii (taki tytuł nosił wówczas zwierzchnik Kościoła fińskiego, od 1 stycznia 2018 r. jest on arcybiskupem Helsinek i całej Finlandii), swój urząd objął on 26 grudnia tegoż roku.

>>> Belgijscy biskupi cieszą się z zapowiedzi „wyjątkowej” wizyty Franciszka

Fiński Kościół Prawosławny liczy nieco ponad 60 tys. wiernych i jest drugim pod względem liczebności wyznaniem w tym kraju. Większa obecność prawosławnych na tym obszarze sięga drugiej połowy XVIII w., gdy północna część kraju – Karelia weszła wraz z Nowogrodem w skład eparchii (diecezji) petersburskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). W 1811 r. Rosja zajęła całą Finlandię, co sprzyjało rozwojowi tego wyznania na tych ziemiach.  W 1892 r. powstała eparchia fińska i wyborska.

Gdy 6 grudnia 1917 r. Finlandia odzyskała niepodległość, odbiło się to również na losach miejscowych prawosławnych. 11 lutego 1921 r. ówczesny patriarcha moskiewski udzielił im autonomii, ale w 2 lata później rząd w Helsinkach poprosił Patriarchat Konstantynopolski o przyjęcie Kościoła fińskiego pod swoją jurysdykcję, co nastąpiło 6 czerwca tegoż roku na mocy dekretu (tomosu) patriarchy Melecjusza. Wbrew jednak oczekiwaniom władz fińskich nie była to pełna niezależność (autokefalia), lecz autonomia, a więc niższy szczebel zarządzania, tzn. konieczność potwierdzenia przez Konstantynopol wyboru nowego zwierzchnika. Decyzja ta wywołała niezadowolenie i sprzeciw ze strony RKP, nic jednak nie zmieniła. Patriarchat Moskiewski uznał niezależność FKP w 1957 roku.

Kościół dzieli się na trzy eparchie: karelską (z siedzibą w Kuopio), helsińską i Oulu. Na czele FKP stoi arcybiskup Helsinek i całej Finlandii (do 1 stycznia 2018 r. nosił tytuł arcybiskupa Karelii i całej Finlandii), którym od 22 października 2001 r. jest wspomniany abp Leon.

Zobacz także