Gdzie i kiedy powstała litania loretańska? 

Pobożność ludowa bardzo sobie ceni majowy kult Matki Bożej, przejawiający się w organizowaniu oraz przeżywaniu majowych modlitw na Jej cześć, spośród których w sposób szczególny można dostrzec uroczyste odmawianie litanii loretańskiej. To właśnie ona jest trzonem tzw. majowych – czyli nabożeństw sprawowanych na cześć Najświętszej Maryi Panny. 

Za określeniem „pobożność ludowa” kryją się wszelkie formy nabożeństw zmierzających i wypływających z liturgii. Celebracje te ściśle wynikają z kultury danego narodu lub grupy społecznej, będąc czymś bardzo wyjątkowym dla danej społeczności. W Polsce szczególnymi rodzajami obrzędów, wchodzących w skład naszej pobożności ludowej, są przede wszystkim różnorakie nabożeństwa ku czci Matki Bożej, tak bardzo czczonej w wielu polskich domach.  

>>> Na wsiach i w miastach przy przydrożnych kapliczkach wierni wspólnie śpiewają litanię loretańską

Modlitwa litanijna, czyli jaka? 

Jeżeli natomiast chciałoby się zrozumieć, czym jest modlitwa litanijna (litania – od gr. lite, łac. litanea, czyli prośba), należy dostrzec strukturę modlitwy loretańskiej. Składa się ona z kilkudziesięciu wezwań, które mają dwie części. Pierwsza jest laudacją na cześć Matki Bożej (np. „Panno łaskawa”). Druga jest wyrazem błagania do Boga za Jej przyczyną (np. „Módl się za nami”). Taką strukturę ma każde jej wezwanie. Jest to zatem „strumień wielbień i błagań” (Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii, nr 203). Dzięki temu można dostrzec różne przymioty Bogarodzicy, którymi w ciągu wieków Kościół otaczał Maryję.  

Dlaczego „loretańska”? 

Omawiana litania jest zwana „loterańską” ze względu na Loretto, miejsce, w którym powstała około XII w. W ciągu wieków oczywiście dodawano do niej jeszcze poszczególne wezwania, tak iż obecnie zawiera ona pięćdziesiąt pięć wezwań. Są to wezwania zarówno do Trójcy Świętej, jak i do Matki Bożej. Te pierwsze posiadają błaganie: „Zmiłuj się nad nami”/,,Wysłuchaj nas, Panie”, a te drugie: „Módl się za nami”. 

Jaka jest teologia jej wezwań? 

Z pobożnego odmówienia litanii może płynąć wiele duchowych dóbr. Ważne jednak, aby odmawiać ją świadomie. Dlatego warto zagłębić się w teologiczne znaczenie jej wezwań. Trzy pierwsze prośby dotyczą dwóch dogmatów o Matce Boże: Bożego rodzicielstwa i dziewictwa. Kolejnych dwanaście wezwań dotyczy macierzyństwa Maryi Panny i zaczyna się od sformułowania: „Matko…”. Pierwsze z nich „Matko przedziwna” dotyczy tego, iż Maryja jest arcydziełem Boga. Kolejne trzy: „Matko Chrystusowa”, „Matko Stworzyciela” i „Matko Zbawiciela” dotyczą Syna Bożego, którego matką była Maryja. Ukazują cudowność narodzin Zbawiciela. Kolejne wezwania („Matko łaski Bożej”, „Matko nieskalana”, „Matko najczystsza”, „Matko dziewicza”, „Matko nienaruszona”, „Matko najmilsza”, „Matko dobrej rady”)  w formie przymiotnikowej wskazują na tytuły, potęgę oraz delikatność Bożej mocy, wyrażającej się w życiu Maryi. Dzięki tym wezwaniom możliwe jest zauważenie czystość Bożej Matki. Kolejne wezwanie – „Matko Kościoła” – odnosi się do tego, że tak jak Maryja zrodziła Chrystusa, tak ludzie Kościoła dostępują szczególnej łaski, dzięki której w ich sercach rodzi się Zbawiciel.  

Następnie występuje sześć wezwań rozpoczynających się od sformułowania: „Panno…”. Dotyczą one cech Maryi, która była roztropna, za swe czyny jest czcigodna, przez swą pokorę została wsławiona, była również łaskawa i wierna. Ostatnie wezwanie tej serii – „Panno można” – wskazuje na przyczynę Maryi u Boga.  

Kolejnych kilka wezwań odnosi się do biblijnych źródeł współczesnych tytułów Maryi: „Zwierciadło sprawiedliwości” – Maryja jako odbicie Bożej sprawiedliwości, „Stolico Mądrości” – Maryja jako miejsce zamieszkania Prawdy, „Przybytku Ducha Świętego” – Maryja jako waza napełniona chwałą Bożą, „Różo duchowna” – Maryja jako wzór duchowego piękna, „Wieżo Dawidowa” – Maryja jako członkini narodu wybranego, „Wieżo z kości słoniowej” – Maryja jako baszta przeciw złym duchom, „Domie Złoty” – Maryja jako skromna, acz najcenniejsza kobieta Nazaretu, „Arko Przymierza” – Maryja jako arka niosąca Jezusa, „Bramo niebieska” – Maryja jako osoba wniebowzięta, „Gwiazdo zaranna” – Maryja jako zwiastunka zbawienia, „Przyczyno naszej radości”, „Uzdrowienie chorych”, „Pocieszycielko strapionych”, „Wspomożenie wiernych” – Maryja jako osoba wstawiająca się w błaganiach wiernych. 

Ostatnia seria wezwań dotyczy szczególnego statusu Matki Bożej. Ma ona bowiem udział w królestwie Chrystusa. Dlatego podkreśla się, że jest ona Królową wszechrzeczy, gdyż jest wzorem pokory i postępowania.  

Litania loretańska ma zatem bogate znaczenie, ukształtowane przez wiele wieków istnienia. Stanowiła i stanowi ona szczególne dziedzictwo pobożności ludowej Kościoła! Warto więc w tym szczególnym miesiącu poświęconym Maryi dowiedzieć się o niej czegoś więcej, chociażby poprzez pobożne odmówienie modlitwy loretańskiej. 

Wybrane dla Ciebie

Majowa pieśń uwielbienia [FELIETON]

Czy z pobożnością maryjną można przesadzić? [KOMENTARZ] 

Uczestniczka pielgrzymki do Lourdes: dołączcie, aby odkryć piękno tego miejsca

Świat

Estońscy prawosławni zerwą więzi z Moskwą?

Kościół

To będzie pierwszy szpital papieski poza granicami Włoch

Kościół

Watykan zajmie stanowisko w sprawie objawień

Kościół

Miejsce Słowa – Ewangelia w VR w każdym zakątku Polski

Kościół

Wieczernik9 – rekolekcje przed Zesłaniem Ducha Świętego

Kościół

Dziecko w świecie (anty)wartości. Jak wychowywać po chrześcijańsku?