Gdzie jest Piotr, tam jest Kościół – święto Katedry Św. Piotra

Z okazji święta Katedry Świętego Piotra, które przypada 22 lutego, figura Księcia Apostołów w bazylice watykańskiej została „ubrana” w uroczystą kapę czerwonego koloru, a na głowę posągu pierwszego papieża nałożona została tiara. Tego dnia szczególnie wielu pielgrzymów zbliża się ze czcią do figury Piotra. A święto to przypomina, że Chrystus powierzył Piotrowi urząd swojego zastępcy na ziemi.

Figura św. Piotra jest przystrajana w uroczyste szaty dwa razy w roku – 22 lutego i 29 czerwca. Druga data przypada w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła, patronów Wiecznego Miasta.

Symbol autorytetu biskupa i jedności Kościoła

Z kolei 22 lutego w kalendarzu liturgicznym tego dnia obchodzone jest święto Katedry św. Piotra Apostoła. We wczesnej tradycji chrześcijańskiej katedra oznaczała tron biskupa, znajdujący się w jego głównej świątyni, z którego głosił on Ewangelię oraz wyjaśniał prawdy wiary i moralności.

Tak rozumiana katedra stała się symbolem autorytetu biskupa i jedności Kościoła lokalnego, któremu on przewodniczył. Św. Augustyn, biskup Hippony, tłumaczył w jednym ze swoich kazań, że katedra – rozumiana właśnie w sensie tronu – powinna być umieszczona w absydzie, aby biskup był łatwiej rozpoznawalny w kościele, a przede wszystkim, aby w ten sposób ukazać sprawowany przez niego urząd.

Jeśli tak się dzieje w przypadku każdego biskupa kierującego diecezją, to cóż dopiero powiedzieć o biskupie Rzymu i jego katedrze?

Święto od wczesnych wieków

Pierwsze – wprawdzie nieliczne i mało wyraźne – wzmianki o takim święcie pochodzą już z III wieku. W następnym pojawiła się łacińska nazwa Natale Petri de cathedra, co dosłownie oznacza „Narodziny Piotra od katedry”. Z niektórych dokumentów wynika, że w V wieku w Rzymie było ono obchodzone uroczyście, w obecności papieża i biskupów, i że nawet było poprzedzone wigilią.

Jednak jego późniejsza historia jest dosyć złożona i mocno związana z Galią; w rzeczywistości pierwsze formularze liturgiczne na to święto zachowały się w księgach liturgicznych powstałych w tamtym regionie i są datowane na VIII wiek. Uroczystość „powróciła” na dobre do Rzymu w X wieku, ale jej oficjalne obchody jako święta zostały zatwierdzone dopiero przez papieża Pawła IV w 1558 roku.

>>> W Watykanie spotkało się prawie 7000 diakonów stałych ze 100 krajów

Wtedy jednak obchodzono 18 stycznia pamiątkę wstąpienia św. Piotra na tron rzymski, a 22 lutego wspominano objęcie przez apostoła katedry w Antiochii, czyli, zgodnie z tradycją, w jego pierwszym biskupstwie. Paweł IV zdecydował także, aby oba święta, które początkowo obchodzono tylko w Rzymie, zostały rozszerzone na cały Kościół łaciński. Tak było aż do 1960 roku, czyli do reformy kalendarza liturgicznego.

Z brązu i z drewna

Wielu pielgrzymów odwiedzających bazylikę św. Piotra 22 lutego zbliża się do „ubranej” statuy Rybaka Apostoła, żeby zrobić zdjęcia i dotknąć ze czcią jego stopy. Niewielu idzie dalej, w kierunku prezbiterium, by pokłonić się słynnej katedrze św. Piotra, bo to w rzeczywistości „jej” święto. Dzieło to zostało wykonane przez słynnych artystów włoskiego baroku, braci Gianlorenza i Luigiego Berninich, i uroczyście odsłonięte w 1666 roku.

Na marmurowym postumencie ustawiono cztery imponujące figury, przedstawiające dwóch ojców Kościoła zachodniego: świętych Ambrożego i Augustyna oraz dwóch ojców Kościoła wschodniego: świętych Atanazego i Jana Chryzostoma. Oczywiście, dobór nie był przypadkowy – chodziło o wybitnych pasterzy i teologów, którzy ukazywali, że Kościół wschodni i zachodni nie różni się między sobą, gdy chodzi o zasadnicze kwestie doktrynalne, oparte na Ewangelii, wyznaniu wiary i nauce apostołów. Ten fakt podkreśla też wymowny gest: czterej biskupi dotykają wielkiej katedry na znak łączności z Piotrem.

Wewnątrz katedry z brązu znajduje się druga, drewniana, czczona jako relikwia; wedle tradycji służyła ona samemu św. Piotrowi, gdy głosił Ewangelię i przekazywał prawdy wiary. Tę właśnie drewnianą katedrę przechowywano przez wiele wieków w klasztorze św. Marcina, obok starej bazyliki, później zaś w jednej z kaplic nowej świątyni, a w 1666 roku umieszczono ją w katedrze z brązu. Za pontyfikatu św. Pawła VI przeprowadzono szczegółowe badania cennego zabytku. Stwierdzono, że katedra składa się z części dębowej (IX wiek) oraz zewnętrznej obudowy( z różnych gatunków drewna XII–XIII wiek). Nie wyklucza się jednak, że niektóre kawałki drewna mogą pochodzić z jeszcze odleglejszych czasów.

Siła skały

Oto krótki zarys historyczny katedry św. Piotra Apostoła i jej święta, w którym splatają się różne wątki: duchowe, teologiczne, kulturowe. Warto zapytać o przesłanie tego dnia z punktu widzenia chrześcijanina należącego do rzymskiego Kościoła katolickiego, który na każdej Mszy Świętej słyszy, jak jest wspominane imię aktualnego następcy św. Piotra.

We wstępie do tego święta umieszczonym w Mszale rzymskim dla diecezji polskich czytamy: „Katedra św. Piotra przypomina, że Chrystus powierzył mu urząd swojego zastępcy na ziemi. Wiara św. Piotra jest skałą, na której Chrystus zbudował swój Kościół”.

Gdzie jest Piotr, tam jest Kościół

Trzeba pamiętać o jednej rzeczy: to sam Jezus powierzył kiedyś misję św. Piotrowi i to Zbawiciel jest Tym, który kieruje losami Kościoła i świata. Posługuje się niekiedy nawet grzesznymi papieżami, aby realizować swój zbawczy projekt. Jeśli w naszych czasach wspomniana statua św. Piotra nadal jest „ubierana”, to także po to, aby nam fizycznie uzmysłowić, że misja św. Piotra jest ciągle aktualna i że św. Piotr jest żywy w swoich następcach. Właśnie tak, jak pisał św. Ambroży: „Gdzie jest Piotr, tam jest Kościół”.