Imię Leon jest programem

Leon XIV kontynuuje tradycję imienia „papieża-robotników”, który w oparciu o swoje nauczanie potrafił udzielić wskazówek w obliczu problemów epoki.

Chicago, gdzie w 1955 roku urodził się Robert Francis Prevost, jest miastem robotniczym. Papież, który jako ostatni przed nim nosił imię Leon, przeszedł do historii jako „papież robotników”. Leon XIII (1810-1903), którego prawdziwe imię brzmiało Vincenzo Gioacchino Pecci i który był papieżem w latach 1878-1902, odcisnął głębokie piętno na historii Kościoła dzięki 86 encyklikom i listom apostolskim. Szczególnie wyróżnia się encyklika „Rerum Novarum”, która została opublikowana 15 maja 1891 r. i jest dziś często nazywana „matką wszystkich encyklik społecznych”. Była to odpowiedź papieża na tak zwaną „kwestię społeczną”, która w tamtym czasie była dominująca w krajach Europy.

>>> Kard. Robert Francis Prevost Martinez nowym papieżem. Obrał imię Leon XIV

W procesie, który dziś jest skrótowo nazywany „industrializacją”, życie społeczne zmieniło się zasadniczo od końca XVIII wieku. Postęp technologiczny w połączeniu z nowym systemem gospodarczym – dziś mówimy o kapitalizmie – przyniósł radykalne zmiany w życiu ludzi. Stary feudalny porządek społeczny upadł. Gdzie wykorzenieni ze starych struktur społecznych ludzie mieli znaleźć nowe oparcie? Czy nadal znajdowali je u starych władz, zarówno państwowych, jak i kościelnych? A może szukali nowych przyczółków? „Widmo krąży po Europie” tak Karol Marks i Fryderyk Engels przedstawili swój »Manifest komunistyczny« w 1848 roku. To „widmo” – komunizm, musiało również niepokoić Kościół. Ideologia ta była ateistyczna, odrzucała wiarę, ale dzięki swojej filozoficznej wizji historii obiecywała indywidualnemu robotnikowi przyszłość wykraczającą poza społeczną nędzę teraźniejszości.

Leon XII zareagował na tę trudną sytuację poprzez „Rerum Novarum”. Jego wpływu nie można przecenić. Katolicka nauka społeczna prezentowała się jako zgodna z duchem czasu, ale jednocześnie nie dostosowywała się do niego.

>>> Przewodniczący Episkopatu po wyborze Leona XIV: człowiek otwarty, który rozumie sprawy Kościoła

Jakie jest najważniejsze przesłanie „Rerum Novarum”? Papież umieścił Kościół poza kapitalizmem i socjalizmem. Jednocześnie Leon XIII podkreślił, że to nie ideologie, brutalne środki czy nawet rewolucja przyniosą lepsze warunki społeczne. Zamiast tego potrzebna była polityka społeczna państwa, która odpowiadałaby sprawiedliwości społecznej.  Papież szczegółowo wymienił zadania państwa i jednostki, upominając się mocno o takie prawa ludzi pracy, jak np. wolne niedziele i święta, wyraźnie określona długość dnia pracy, zróżnicowana stosownie do jej charakteru, zdrowia, płci i wieku pracownika, ochrona pracy kobiet i młodocianych, słuszna praca, tzn. zapewniająca pracownikowi i jego rodzinie godziwe utrzymanie.

Encyklika przywiązywała wielkie znaczenie do organizowania się pracowników w związki zawodowe, dodając przy tym, że robotnicy katoliccy powinni mieć prawo do własnych związków. Opowiadała się również za tworzeniem instytucji społecznego zabezpieczenia robotników i ich rodzin od bezrobocia, chorób i wypadków przy pracy.

Jak widać imię Leon oznacza linię programową. Wkrótce okaże się, jak papież Leon XIV będzie ją kontynuował. To będzie ekscytujące zobaczyć, co zdefiniuje jako „kwestię społeczną” teraźniejszości.

Zobacz także