Inspektor Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej: świat nie reaguje na rosyjski terror nuklearny

Świat nie reaguje z odpowiednią siłą na terror nuklearny Rosji; zajmowanie przez jej wojska ukraińskich elektrowni i ataki na inne obiekty jądrowe potęgują ryzyko katastrof – powiedział PAP w Czarnobylu Ołeksandr Hryhorasz, starszy inspektor kontroli Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.

„Są to akty terroryzmu nuklearnego. Jest to, moim zdaniem, spowodowane bardzo słabą reakcją społeczności międzynarodowej na akty terroryzmu nuklearnego popełniane przez Federację Rosyjską. Takim aktem była okupacja elektrowni w Czarnobylu w 2022 roku oraz niedawny atak rosyjskiego drona na sarkofag, który osłania uszkodzony w 1986 roku reaktor” – ocenił.

26 kwietnia przypada 39. rocznica katastrofy Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, do której doszło 26 kwietnia 1986 roku. Eksplozja czwartego reaktora siłowni doprowadziła do skażenia części terytoriów Ukrainy i Białorusi. Substancje radioaktywne dotarły też nad Skandynawię, Europę Środkową, w tym Polskę, a nawet na południe kontynentu – do Grecji i Włoch.

>>> Czy wykorzystywanie min lądowych w konfliktach zbronych będzie zakazane?

Na początku pełnowymiarowej wojny przeciwko Ukrainie rosyjskie wojska wkroczyły na teren elektrowni w Czarnobylu i rozpoczęły jej okupację. Trwała ona od 24 lutego do 31 marca 2022 roku. Wokół elektrowni stacjonowało około 500 żołnierzy rosyjskich. Ich obecność doprowadziła do kilkakrotnego wzrostu promieniowania. Wywołał to ciężki sprzęt wojskowy, który poruszał się po najbardziej skażonych miejscach.

„Ale Rosjanie igrają z niebezpieczeństwem nuklearnym od 2014 roku, kiedy rozpoczynając okupację ukraińskiego Krymu zajęli Sewastopolski Instytut Badań Jądrowych i obiekty jądrowe, które tam się znajdowały” – przypomniał inspektor Hryhorasz.

„Potem przyszła okupacja Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej i Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej. Regularnie ostrzeliwany jest Charkowski Instytut Fizyki i Technologii, na terenie którego znajduje się badawcza instalacja jądrowa Źródło Neutronów” – podkreślił.

Zdaniem naukowca reakcja świata na te działania Rosji powinna być ostrzejsza. „Gdyby doszło do reakcji międzynarodowej przewidzianej w konwencjach międzynarodowych, w tym w Konwencji o zwalczaniu aktów terroryzmu jądrowego, myślę, że nie doszłoby do tego wszystkiego” – powiedział Hryhorasz.

13 lutego rosyjski dron uderzył w sarkofag elektrowni w Czarnobylu, poważnie uszkadzając jego powłokę. „Sarkofag został rozhermetyzowany, jednak sytuacja znajduje się pod kontrolą; badania nie wykazały wzrostu promieniowania. Obecnie trwają ekspertyzy i opracowywany jest plan remontu, który przywróci prawidłowe funkcjonowanie tej instalacji” – podkreślił inspektor w rozmowie z PAP.

Nowy sarkofag elektrowni w Czarnobylu oddano do użytku w październiku 2019 roku. Francuskie konsorcjum Novarka, które go zbudowało, przewidywało, że zabezpieczenie to będzie eksploatowane przez następnych 100 lat.

Novarka prowadziła prace w Czarnobylu od 2009 roku. Powstał sarkofag, który nazywany był największą ruchomą konstrukcję na świecie: 257 metrów szerokości, 162 metry długości i 108 metrów wysokości. Cała konstrukcja, którą nasunięto nad stare zabezpieczenie, waży 36 tys. ton.

Strefa wokół elektrowni, która przed zakrojoną na pełną skalę inwazją rosyjską na Ukrainę otwarta była dla turystów, jest teraz zamkniętym i ściśle kontrolowanym terenem wojskowym.

Zobacz także