Jerozolima: w bazylice Grobu Świętego naukowcy odkryli największy znany średniowieczny ołtarz

W bazylice Grobu Świętego w Jerozolimie naukowcy odkryli największy znany średniowieczny ołtarz. Poświęcony w 1149 r. bogato zdobiony zabytek pokazuje nieznane wcześniej związki między założonym przez krzyżowców Królestwem Jerozolimskim a Rzymem. Ołtarz przez dekady uznawano za zaginiony.

Mierzący 3,5 metra szerokości ołtarz wykonano z okazji ponownej konsekracji bazyliki Grobu Świętego 15 lipca 1149 r. w 50. rocznicę zdobycia Jerozolimy przez krzyżowców. Będąca jednym z najważniejszych chrześcijańskich sanktuariów świątynia przeszła wówczas gruntowną przebudowę i zyskała wystrój w stylu romańskim, w tym nowy ołtarz główny.

W 1808 r. wybuchł pożar, od tego czasu ludzie uważali ołtarz za zaginiony – powiedział Ilya Berkovich, historyk z Austriackiej Akademii Nauk (OeAW), który wraz z archeologiem Amitem Reemem z Izraelskiego Urzędu Starożytności odkrył niedawno zabytek.

>>> Jerozolima: po ataku biuro Agencji ONZ ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim zamknięte

Podczas prac renowacyjnych odsunięto od ściany kilkutonową kamienną płytę, ułożoną w tylnym korytarzu publicznie dostępnej części bazyliki. Na jej odwrocie naukowcy odkryli bogate geometryczne ornamenty, które pozwoliły im zidentyfikować płytę jako przednią część średniowiecznego ołtarza z XII w.

Dla historyków to odkrycie jest sensacją z kilku powodów – zaznaczono w komunikacie na stronie OeAW. Po pierwsze zabytek przez bardzo długi czas znajdował się nierozpoznany w świątyni, która była intensywnie badana przez specjalistów, a także odwiedzana przez tysiące pielgrzymów i turystów. Tylna strona płyty została nawet pokryta graffiti przez odwiedzających.

Po drugie, odkryte geometryczne dekoracje pokazują, że ołtarz musiał być zdobiony techniką stosowaną przez artystów z kręgu rodziny Cosmatich – grupy włoskich kamieniarzy działających w Rzymie w XII i XIII w. Charakterystycznymi mozaikami dekorowano posadzki, ołtarze i inne elementy wystroju rzymskich świątyń. Znane są tylko nieliczne przykłady zabytków ze szkoły Cosmatich poza Rzymem i jeden – poza Włochami. To posadzka opactwa Westminsterskiego w Londynie, którą wykonał artysta wysłany przez papieża z Rzymu.

>>> Jerozolima: patriarchat potępia izraelskie ataki na ludność cywilną

Wysyłając jednego z mistrzów Cosmatich do Królestwa Jerozolimskiego, papież oddał więc hołd najświętszemu kościołowi chrześcijaństwa – podkreślił Berkovich. Odkryty na nowo ołtarz jest zatem dowodem na nieznane wcześniej bezpośrednie związki między Rzymem i Jerozolimą, co ma znaczenie dla europejskiej historii sztuki – zwróciła uwagę OeAW. Berkovich dodał, że być może badania w papieskich archiwach ujawnią więcej szczegółów na temat ołtarza.

Zobacz także