Kard. Parolin: watykańska dyplomacja coraz bardziej w służbie pokoju

Kardynał sekretarz stanu podkreśla fundamentalne aspekty reformy Papieskiej Akademii Kościelnej. Papież Franciszek, jak mówi kard. Pietro Parolin, wzywa tę instytucję do formowania przede wszystkim świadków wiary w służbie Kościoła i odważnego zaangażowana w budowanie mostów dialogu i sprawiedliwości.

Nowa epoka dla dyplomacji Stolicy Apostolskiej. Rozpoczął ją Papież Franciszek, publikując chirograf, który oficjalnie sankcjonuje odnowę Papieskiej Akademii Kościelnej, instytucji założonej ponad trzy wieki temu, która zawsze miała za zadanie przygotowanie papieskich dyplomatów. Kardynał sekretarz stanu, Pietro Parolin, który jest również protektorem Papieskiej Akademii Kościelnej, rozmawiał z watykańskimi mediami o najważniejszych punktach tej reformy. I wyraził nadzieję, że dyplomacja watykańska będzie z odwagą i kreatywnością – jak prosi Papież – coraz bardziej służyć dialogowi między narodami i kulturami.

Alessandro Gisotti: Papieska Akademia Kościelna została założona ponad trzysta lat temu. Jednak jej podstawowe cele pozostały takie same…

Kard. Pietro Parolin: Tak, ponad trzy wieki po jej założeniu, Papieska Akademia Kościelna nadal kształci dyplomatów, którzy są czujnym i przenikliwym okiem Następcy Piotra na Kościół i świat, zaangażowanym w reprezentowanie Papieża z duchem misyjnym, który nie zna granic. Nie tylko uczestniczą w międzynarodowych debatach, ale są wezwani do interpretowania i proponowania, zgodnie z chrześcijańską wizją Kościoła, rozwiązań, które mogą przyczynić się do budowania bardziej sprawiedliwego i braterskiego świata.

Papież Franciszek zawsze zwracał uwagę na osoby zaangażowane w dyplomację watykańską. Jakie są główne cechy, które według Ojca Świętego powinien posiadać dobry dyplomata Stolicy Apostolskiej?

Podczas spotkań z nuncjuszami apostolskimi i stałymi obserwatorami Papież Franciszek często opisywał papieskich dyplomatów jako „księży z walizkami w ręku”, podkreślając w ten sposób duszpasterski, misyjny i uniwersalny charakter ich służby. To właśnie ten duch ewangelizacyjnej służby skłonił Papieża do reorganizacji procesu kształcenia tych kapłanów, z zamiarem wzmocnienia ich przygotowania i dostosowania go do współczesnych wyzwań. Decyzja ta wyznacza nowy rozdział w historii papieskiej dyplomacji.

>>> Papież utworzył akademicki Instytut Studiów Nauk Dyplomatycznych

Tutaj wkraczamy w samo serce reformy. Jakie są najważniejsze nowości? W jakim duchu Papież podjął tę decyzję?

Wraz z reformą Akademia została przekształcona w instytut szkolnictwa wyższego i badań w zakresie dyplomacji, zgodnie z innowacyjną wizją zaproponowaną przez Konstytucję Apostolską Veritatis Gaudium oraz z międzynarodowymi standardami studiów uniwersyteckich, w szczególności z „Procesem Bolońskim”, który doprowadził do harmonizacji różnych europejskich systemów szkolnictwa wyższego. Papieska Akademia Kościelna będzie teraz mogła nadawać stopnie naukowe licencjata (odpowiednik magistra) i doktora (PhD), oferując swoim studentom wykształcenie, które integruje dyscypliny prawne, historyczne, polityczne i ekonomiczne oraz, oczywiście, specjalistyczną wiedzę z zakresu nauk dyplomatycznych. Dzięki zaktualizowanemu spojrzeniu na uniwersytet i programy badawcze, jest to powrót do korzeni, do fundamentów tej instytucji, która przeżyła wiele wydarzeń w historii, często niełatwych dla Stolicy Piotrowej. I pomimo przeciwności losu Akademia pozostała miejscem formacji w służbie papieży.

W chirografie Papież podkreśla, że odnowa nie ogranicza się do podejścia czysto technicznego…

Z pewnością. Programy nauczania będą w rzeczywistości ściśle powiązane z dyscyplinami kościelnymi, tak aby przygotowanie kapłanów-studentów łączyło sferę dyplomatyczną z wymiarem komunii Kościoła i rozwijało się w harmonii z metodą pracy Kurii Rzymskiej, ewangelizacją i działaniem misyjnym Kościoła. A następnie chodzi też o relacje między Kościołem a społeczeństwem, a także dialog ze współczesną kulturą, które są uważane za podstawowe elementy dyplomacji watykańskiej, która działa jako rzecznik chrześcijańskiego przesłania na forach międzynarodowych. Również z tego powodu – mimo że Akademia jest organicznie częścią struktury Sekretariatu Stanu – kilka dykasterii Kurii Rzymskiej będzie zaangażowanych w formację i organy kolegialne Akademii.

Reforma ta była długo przygotowywana. Czy można powiedzieć, że Papież poszerza horyzont działań dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej?

Papież Franciszek, z tym „zdrowym realizmem”, który charakteryzuje jego działania duszpasterskie, nie ogranicza się do zaproponowania reformy szkolenia dyplomatycznego opartego wyłącznie na zdobywaniu wiedzy teoretycznej, ale wzywa do przygotowania, które odpowiada na potrzeby świata w ciągłej ewolucji. W chirografie Papież zauważa, że „nie wystarczy ograniczyć się do zdobywania wiedzy teoretycznej, ale konieczne jest wypracowanie metody pracy i stylu życia, które pozwolą na dogłębne zrozumienie dynamiki stosunków międzynarodowych”. Formacja musi być zatem ukierunkowana na zrozumienie konkretnych wyzwań, przed którymi stoi coraz bardziej synodalny Kościół. W tej perspektywie Papież podkreśla cechy niezbędne dla osób powołanych do reprezentowania Stolicy Apostolskiej na forach międzynarodowych: bliskość, uważne słuchanie, świadectwo, braterskie podejście i dialog, a także odwaga i kreatywność. Cechom tym muszą towarzyszyć pokora i łagodność, które stanowią istotę misji kapłańskiej. Takie cnoty są duszą działań dyplomatycznych, których celem jest dobro wspólne, pokój i promowanie wolności religijnej.

Trwa wojna w Ukrainie, wojna w Gazie, a także tak wiele, zbyt wiele zapomnianych wojen. Niestety, wydaje się, że dyplomacja, multilateralizm, nie ma już takiej wartości i siły jak kiedyś. Jak taka reforma wpisuje się w międzynarodowy kontekst, w którym się znajdujemy?

Ojciec Święty przypomina nam, że tylko dzięki uważnemu rozeznaniu i uważnej obserwacji ciągle zmieniającej się rzeczywistości możliwe jest nadanie znaczenia globalnym wydarzeniom i zaproponowanie konkretnych działań. Papieski dyplomata jest zatem nie tylko ekspertem od technik negocjacyjnych, ale świadkiem wiary, zaangażowanym w pokonywanie barier kulturowych, politycznych i ideologicznych oraz budowanie mostów pokoju i sprawiedliwości. Takie podejście umożliwia Kościołowi opracowanie konkretnych ścieżek na rzecz pokoju, wolności religijnej każdego wierzącego i porządku między narodami, zawsze mając na uwadze misję Chrystusa i dobro całej ludzkości. W tym odnowionym horyzoncie Papieska Akademia Kościelna staje się nie tylko centrum doskonałości w naukach dyplomatycznych, ale także kuźnią formatorów, którzy są powołani do prowadzenia dyplomacji Stolicy Apostolskiej w stylu odzwierciedlającym serce Ewangelii: dialog, pojednanie i pokój.

Jakie są oczekiwania Księdza Kardynała względem tej reformy, która wytycza nową epokę dyplomacji Stolicy Apostolskiej?

Wraz z reformą Papież Franciszek pragnie zaktualizować podejście dyplomacji Stolicy Apostolskiej do wyzwań współczesnego świata, odpowiadając na potrzeby coraz bardziej zglobalizowanego i wzajemnie połączonego środowiska dyplomatycznego. Reforma ma na celu wzmocnienie związku między badaniami i szkoleniem akademickim przyszłych papieskich dyplomatów a konkretnymi wyzwaniami, przed którymi staną podczas swoich misji zagranicznych. Mam zatem nadzieję, że nie tylko wykształceni zostaną dyplomaci-eksperci, ale także kapłani, którzy świadomi uniwersalnej misji Kościoła, będą w stanie odpowiedzieć z kompetencją, wrażliwością i duchem ewangelicznym na globalne wyzwania, kontynuując papieską wizję dyplomacji jako narzędzia pokoju, sprawiedliwości i solidarności między narodami.