Katar: prawosławne patriarchaty Antochii i Jerozolimy przywracają jedność po 12 latach sporu prawnego

Prawosławny patriarcha Antiochii i całego Wschodu Jan X (Jazidżi) odprawił czwartą część akatystu ku czci Matki Bożej w cerkwi świętych Izaaka Syryjczyka, Grzegorza Zwycięzcy i Makarego Jerozolimskiego w stolicy Kataru – Dosze.

Ze zwierzchnikiem Kościoła liturgię sprawowali metropolita Latakii Atanazy (Fahd) i arcybiskup Kataru Makary (Mawrojanakis) z Patriarchatu Jerozolimskiego, który przekazał patriarsze wyrazy braterskiej miłości od swego patriarchy Teofila III. Jego obecność na tej uroczystości oznaczała przywrócenie jedności między obu prastarymi Patriarchatami, zerwanej z powodu sporów prawnych w 2013  roku.

W wygłoszonym podczas nabożeństwa przemówieniu patriarcha Jan zwrócił uwagę na tę wysoką pozycję, jaką w Kościele zajmowała zajmuje Bogurodzica, podkreślając zwłaszcza Jej jednoczącą rolę nie tylko dla chrześcijan, ale także dla muzułmanów. Przypomniał również o niełatwych warunkach, w jakich żyją wyznawcy Chrystusa na Bliskim Wschodzie, zaznaczając przy tym, iż zamieszkują oni od zawsze ten region. „Nie jesteśmy cudzoziemcami, ale jesteśmy rdzennymi mieszkańcami tej ziemi. To w Palestynie urodził się Chrystus,  w Jerozolimie żył i powierzył nam Ewangelię zbawienia” – powiedział hierarcha.

Arcybiskup Makary ze swej strony zapewnił patriarchę antiocheńskiego o braterskiej miłości, okazywanej mu przez patriarchę jerozolimskiego i na znak uznania tej historycznej chwili wręczył mu pamiątkowe dary.

>>> Credo nicejskie jako znak tożsamości chrześcijanina

Przywrócenie jedności między tymi dwoma starożytnymi Kościołami wschodnimi stało się możliwe dzięki postanowieniu Świętego Synodu Patriarchatu Antiocheńskiego, który pod koniec października 2023 obradował w klasztorze Balamand koło Bejrutu. Ogłoszono wówczas, że Kościół ten zamierza odnowić wspólnotę eucharystyczną z Jerozolimą, do czego w dużym stopniu przyczynił się także atak palestyńskiego Hamasu na Izrael 7 października tegoż roku.

Zerwanie więzi między obu Patriarchatami było wynikiem jednostronnej decyzji Kościoła jerozolimskiego o ustanowieniu w marcu 2013 własnej metropolii w Katarze, a więc na obszarze, który – według Kościoła antiocheńskiego – jest jego „terytorium kanonicznym”. Antiochia zapowiedziała, że jeśli Jerozolima nie zmieni swego stanowiska, zerwie z nią łączność eucharystyczną. Nastąpiło to w kwietniu następnego roku, a w czerwcu 2015 Synod Kościoła Antiocheńskiego oznajmił o pełnym ustaniu wspólnoty z Patriarchatem Jerozolimskim.

Sprawa ta miała zresztą dalsze następstwa, gdyż Antiochia w 2015 zwróciła się z prośbą o rozstrzygnięcie sporu do Konstantynopola jako „pierwszego wśród równych”, który jednak odmówił zajęcia się nim przed Soborem Wszechprawosławnym, wyznaczonym na czerwiec 2016. W tej sytuacji Patriarchat Antiocheński nie wziął udziału w tamtym zgromadzeniu

Obecne przywrócenie jedności między obu Kościołami nie oznacza jednak, że sprawa Kataru została załatwiona, przeciwnie – nadal pozostaje nierozwiązana a Patriarchat Jerozolimski nie zamierza likwidować swej metropolii w Katarze, która obejmuje formalnie cały Półwysep Arabski, a więc obszar, pozostający dotychczas w wyłącznej jurysdykcji Patriarchatu Antiocheńskiego.

Zobacz także