Komisja ds. Ochrony Małoletnich na audiencji u Papieża: kontynuacja misji

Po audiencji z Papieżem Leonem XIV, watykańska Komisja ds. Ochrony Małoletnich ogłosiła, że przygotowuje raport za 2024 rok dotyczący działań ochronnych w 22 krajach i dwóch zgromadzeniach zakonnych. Komisja zadeklarowała dalsze zaangażowanie w promowanie odpowiedzialności, sprawiedliwości i troski wobec osób małoletnich i bezbronnych.

Godzinne spotkanie z Papieżem Leonem XIV było czasem rozmowy, refleksji i potwierdzenia „niewzruszonego zaangażowania Kościoła w ochronę dzieci i osób bezbronnych” – podała Papieska Komisja ds. Ochrony Małoletnich w komunikacie po audiencji, która miała miejsce 5 czerwca w Pałacu Apostolskim. Była to kolejna okazja do kontynuowania misji powierzonej Komisji przez papieża Franciszka w 2014 roku: opracowywania i promowania „uniwersalnych standardów ochrony” oraz wspierania Kościoła w budowaniu kultury odpowiedzialności, sprawiedliwości i współczucia.

Projekty pilotażowe

W komunikacie Komisji przywołano działania podjęte w ostatnich dwóch latach w ramach szeroko zakrojonego procesu opracowywania „uniwersalnych wytycznych” dotyczących ochrony osób przed nadużyciami. Prace te odbywały się w ścisłej konsultacji z liderami Kościoła, specjalistami ds. ochrony, osobami ocalałymi z przemocy oraz duszpasterzami z całego świata. To wysiłek o charakterze synodalnym, który zaowocował stworzeniem projektu ramowego – przetestowanego i udoskonalonego w ramach programów pilotażowych na Tonga, w Polsce, Zimbabwe i Kostaryce. Doświadczenia z tych miejsc dostarczyły Komisji cennych wskazówek dotyczących praktycznego, kulturowego i teologicznego wymiaru ochrony.

Wytyczne te – jak podkreślono – są „głęboko teologiczne, zakorzenione w Piśmie Świętym, katolickiej nauce społecznej oraz nauczaniu Papieży Benedykta XVI, Franciszka i Leona XIV”, tak aby sprzyjały autentycznemu nawróceniu serca i sprawiły, że ochrona stanie się nie tylko wymogiem, ale także wyrazem ewangelicznego powołania do troski o „najmniejszych spośród nas”.

Inicjatywa Memorare

Ojciec Święty został również poinformowany o postępach Inicjatywy Memorare – programu rozwoju, którego nazwa inspirowana jest starożytną modlitwą do Najświętszej Maryi Panny. Inicjatywa ta ma na celu wspieranie Kościołów lokalnych, szczególnie na światowym południu, w ich działaniach na rzecz ochrony małoletnich oraz pomocy ofiarom nadużyć. Stanowi praktyczną i duszpasterską odpowiedź na wezwanie papieża Franciszka, by każda diecezja stała się „najbezpieczniejszym miejscem ze wszystkich”.

Dzięki wsparciu finansowemu Konferencji Episkopatów, Inicjatywa Memorare opiera się na czterech filarach:

* Budowa infrastruktury ochrony – tworzenie lokalnych biur, które oferują pomoc ofiarom, zapewniają mechanizmy zgłaszania nadużyć oraz umożliwiają dostęp do usług prawnych, psychologicznych i duszpasterskich.

* Prewencja poprzez edukację – szkolenie i wspieranie wdrażania protokołów promujących bezpieczne środowisko oraz kulturę dobrego traktowania i szacunku.

* Współpraca globalna – tworzenie międzykontynentalnych sieci wymiany wiedzy i wspólnych działań, zgodnie z zasadą „Jeden Kościół dla ochrony małoletnich”.

* Komunikacja strategiczna – tak, aby Kościoły lokalne mogły skutecznie informować o swoich działaniach, promując kulturę ochrony i przejrzystości.

Raport roczny 2024: sprawiedliwość nawrócenia

Komisja poinformowała Papieża Leona XIV o postępach i efektach Raportu rocznego, inicjatywy zaproponowanej po raz pierwszy przez papieża Franciszka w 2022 roku. Raport ma na celu ocenę możliwości Kościołów lokalnych do zapewnienia ochrony małoletnim i osobom bezbronnym oraz sformułowanie praktycznych zaleceń, opartych na realiach poszczególnych regionów.

Tegoroczna edycja Raportu rocznego koncentruje się w sposób szczególny na koncepcji „sprawiedliwości nawrócenia” w kontekście zadośćuczynienia. Obejmuje ona szeroko zakrojone studium duszpastersko-teologiczne oraz zbiór danych dotyczących obecnych praktyk naprawczych w Kościele powszechnym. Trwa również opracowywanie nowego vademecum dotyczącego zadośćuczynienia, którego fundamentem są doświadczenia osób skrzywdzonych oraz ocalałych. Dokument ten ma służyć pomocą Kościołom lokalnym w odpowiadaniu na krzywdy z prawdziwą sprawiedliwością i współczuciem.

Raport zawiera też szereg usprawnień metodologicznych, m.in. poszerzenie grona konsultacyjnego o osoby skrzywdzone i ocalałe, które wniosły swój bezpośredni wkład we wszystkich czterech regionach objętych działalnością Komisji. Dane krajowe pozyskano także w ramach przeglądów realizowanych przez Komitet ONZ ds. praw dziecka – w odpowiedzi na rosnące oczekiwania przejrzystości opartej na zewnętrznych źródłach informacji. Komisja podkreśliła również swoją bieżącą współpracę z partnerami z ramienia ONZ w celu poprawy dostępu do wiarygodnych danych na temat skali nadużyć, apelując także do instytucji spoza Kościoła o inwestowanie w bardziej rzetelne systemy gromadzenia danych, umożliwiające podejmowanie działań w oparciu o fakty.

Analiza obejmująca 22 kraje i dwa zgromadzenia zakonne

Raport zawiera analizy i obserwacje dotyczące 22 krajów oraz dwóch zgromadzeń zakonnych, identyfikuje aktualne tendencje i wyzwania w poszczególnych regionach, a także zawiera przegląd instytucjonalny dotyczący Dykasterii ds. Ewangelizacji. Ostatnia część dokumentu opisuje wstępną metodologię Komisji w zakresie przeglądu ruchów laikatu, testowaną we współpracy z Dykasterią ds. Świeckich, Rodziny i Życia, w tym pierwsze rezultaty przeglądu Ruchu Focolari.

Wezwanie do ochrony pełnej współczucia

Podczas audiencji Komisja potwierdziła swoje przywiązanie do jedności i kolegialności członków. W liście podpisanym przez wszystkich członków po marcowym zgromadzeniu plenarnym w 2025 roku, wyrażono potrzebę kontynuacji mandatu, przejrzystości zarządzania i spójności metod pracy. Wskazano również na niezależność Komisji oraz jej rolę jako zaufanego organu doradczego Papieża. W komunikacie wyrażono wdzięczność dykasteriom Kurii Rzymskiej za coraz ściślejszą współpracę w tej kluczowej posłudze. Wyrażono też nadzieję, że ostateczny dokument Uniwersalnych Wytycznych Ramowych zostanie przedstawiony Papieżowi Leonowi XIV do końca bieżącego roku.

Jednocześnie Komisja ponownie zapewniła o swoim zobowiązaniu do słuchania, towarzyszenia osobom skrzywdzonym i ocalałym oraz wspierania każdej wspólnoty kościelnej w wysiłkach na rzecz ochrony całego Ludu Bożego w duchu współczucia.