Konferencja Katolickich Kościołów Wschodnich w Wiedniu: zaangażowanie w pomoc dla Ukrainy

W duchu solidarności z Ukrainą uczestnicy zgromadzenia plenarnego biskupów Katolickich Kościołów Wschodnich Europy spotkali się w środę po południu z przedstawicielami życia politycznego Austrii. „Unia Europejska  niezłomnie stoi po stronie Ukrainy i jej narodu i tak będzie również w przyszłości” – powiedział podczas spotkania w Pałacu Arcybiskupim w Wiedniu Patrick Lobis, szef Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Austrii. Podobne stanowisko wyraziła austriacka minister ds. Europy i integracji, Claudia Plakolm: „Austria wspiera ludzi cierpiących z powodu wojny, ucieczki i strat. Z współczuciem, konkretną pomocą i otwartym sercem”.

Spotkanie w pałacu skupiło się na wzajemnych oczekiwaniach Kościoła i polityki dotyczących przyszłego rozwoju Europy. Claudia Plakolm – jako minister kultury i edukacji, odpowiedzialna za relacje z Kościołami i religiami – nakreśliła w swoim wystąpieniu współpracę państwa z Kościołami i religiami, która opiera się na trzech filarach: „porządku, otwartości, jedności”. Państwo jest ideologicznie neutralne, „ale nie obojętne” – stwierdziła austriacka minister i dodała: „Chroni wolność, wyznacza granice i zapewnia sprawiedliwość”.

W wielu krajach dominuje pogląd, że rozdział Kościoła od państwa oznacza zachowanie jak największego dystansu od wszystkich Kościołów i religii. W Austrii jest inaczej – wyjaśniała Plakolm. „Chcemy ściśle współpracować ze wszystkimi religiami. Kościoły i wspólnoty religijne są partnerami w budowaniu wspólnego dobra”. Tam, gdzie spotykają się porządek i otwartość, rodzi się jedność – kontynuowała austriacka minister kultury. Zaznaczyła, że nie oznacza to egalitaryzmu, lecz poszukiwanie tego, co łączy.

>>> „Pojednaniu potrzebne spotkania”: Rada Diecezjalna z Berlina z wizytą we Wrocławiu

Demokracje pod presją

Rolę Kościołów we wzmacnianiu spójności społecznej podkreślił również Patrick Lobis. Reprezentował on komisarza Unii Europejskiej Magnusa Brunnera, który w ostatniej chwili nie mógł przybyć na spotkanie. Zdaniem mówcy, rosyjski atak na Ukrainę pokazał w przerażający sposób, jak bezbronna jest Europa. „Dziś żyjemy w Europie zagrożonej ze Wschodu, która musi na nowo przemyśleć swoje relacje z Zachodem i odczuwa skutki wojny na Bliskim Wschodzie” – powiedział unijny dyplomata. Podkreślił, że te wydarzenia wywierają presję na europejskie demokracje. „Stoimy w obliczu nowych wyzwań, którym towarzyszy rosnąca radykalizacja i narastający ekstremizm. Jesteśmy świadkami silnej polaryzacji, ruchów antyimigracyjnych, jawnego populizmu i rozkwitającego nacjonalizmu”.

Ta napięta sytuacja wystawia na próbę fundamentalne wartości Europy: demokrację, praworządność i prawa podstawowe – powiedział Lobis, który od wiosny 2025 roku kieruje przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Austrii. Dodał: „Musimy zdecydowanie przeciwstawić się temu zjawisku”.

W dobie narastającej polaryzacji i globalnych kryzysów w Europie szczególne znaczenie mają Kościoły. Kościoły są miejscami spotkań. Zwłaszcza w zróżnicowanym, otwartym społeczeństwie jednoczą, a nie dzielą; budują mosty między kulturami, pokoleniami i różnymi grupami społecznymi – powiedział Lobis dodając: „Naszym obowiązkiem jako polityków jest proponowanie skutecznych rozwiązań. Ale wiemy również, że nie da się tego osiągnąć bez sił społeczeństwa obywatelskiego: w integracji, we wspieraniu osób w trudnych sytuacjach życiowych, w aktywnym promowaniu szacunku, tolerancji i człowieczeństwa”.

Unijny polityk podziękował wszystkim przedstawicielom Kościołów, „którzy są zaangażowani w budowanie pojednanej, solidarnej Europy” i podkreślił, że zaangażowanie Kościołów jest tu niezbędne.

„Solidarność ratuje życie!”

W imieniu narodu ukraińskiego arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk podziękował Austrii i UE za pomoc i solidarność. Zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Katolickiego (UKGK) stwierdził, że wojna jest „bluźnierstwem”,  a Ukraina znajduje się w niewyobrażalnej sytuacji; jednak, częściowo dzięki pomocy zagranicznej, przynajmniej nikt jeszcze nie umarł z zimna ani głodu. Abp Szewczuk wyraził też przekonanie, że ukraińscy żołnierze na froncie bronią nie tylko własnego kraju, ale całej Europy. Rosyjski atak jest wymierzony w cały Zachód.

Ukraina jest głęboko zraniona i zmęczona, ale trzyma się mocno, podkreślił zwierzchnik UKGK i zaapelował: „Proszę, nie ustawajcie w pomaganiu; wasza solidarność ratuje życie!”

Kard. Christoph Schönborn wyraził solidarność z narodem ukraińskim, stwierdzając, że obecne wydarzenia pokazują, iż pokój i dobrobyt nie są czymś oczywistym. Podziękował rządowi austriackiemu, a także osobom odpowiedzialnym na szczeblu europejskim „za dobrą współpracę, z której się cieszymy” i ma nadzieję na dalsze zacieśnianie współpracy między Kościołem a państwem.

Natomiast prefekt Dykasterii ds. Kościołów Wschodnich, kard. Gugerotti, omówił zasady dyplomacji watykańskiej. Podkreślił bliskie kontakty z Kościołami lokalnymi oraz zaangażowanie na rzecz pokoju i sprawiedliwości dla wszystkich ludzi na całym świecie, niezależnie od przynależności religijnej. Prefekt i wieloletni dyplomata watykański zauważył jednak również alienację elit politycznych od społeczeństw i stwierdził, że jest to niepokojące zjawisko. Zadaniem dyplomacji watykańskiej jest zatem również pokazywanie polityce jej „odbicia w lustrze”.

Oprócz uczestników Zgromadzenia Plenarnego Biskupów, w spotkaniu w pałacu uczestniczyli również biskupi austriaccy Wilhelm Krautwaschl i Stephan Turnovszky, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu ks. Peter Schipka, Florian Welzig, kierownik Biura ds. Kultury, oraz Gudrun Kugler, posłanka parlamentu krajowego. Tegoroczne zgromadzenie plenarne biskupów Katolickich Kościołów Wschodnich Europy zorganizowane pod patronatem Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE), obradowało w Wiedniu w dniach 8-11 września, na zaproszenie kard. Christopha Schönborna. Arcybiskup senior archidiecezji wiedeńskiej pełni funkcję ordynariusza Katolickich Kościołów Wschodnich w Austrii.

Tematem spotkania, które koncentrowało się zarówno na kwestiach wewnętrznych, jak i społeczno-politycznych była „Jedność w różnorodności”. Do Wiednia przybyło ponad 65 biskupów z różnych Kościołów katolickich Kościoła Wschodniego oraz liczni przedstawiciele władz tych Kościołów.  

Zobacz także