Kraków: ta piękna tradycja jest wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO

Krakowskie szopkarstwo od lat uczy kolejne pokolenia tradycji patriotycznych, religijnych i narodowych. W tym roku Konkurs Szopek Krakowskich odbędzie się już po raz 80.

Zwyczaj chodzenia z szopką po domach sięga XIX w. Jednak po I wojnie światowej zaczął powoli zanikać. By zachować tradycje szopkarskie dla przyszłych pokoleń w 1937 r. zorganizowano pierwszy Konkurs Szopek Krakowskich.

„Celem konkursu jest zachowanie i rozwijanie szopkarskich tradycji Krakowa, których wykrystalizowany w ciągu kilkudziesięciu lat efekt – szopka krakowska – stał się światowym fenomenem o ustalonej międzynarodowej renomie i popularności. Konkurs ma wielkie znaczenie dla promocji i popularyzacji tego wyjątkowego wytworu tradycji niematerialnego dziedzictwa” – podkreślają organizatorzy wydarzenia.

>>> Pinczów: można podziwiać szopki z całego świata

Co roku w pierwszy czwartek grudnia szopkarze przynoszą swoje prace na Rynek Główny i ustawiają je na stopniach pomnika Adama Mickiewicza, gdzie można je podziwiać od godz. 10:00 do godz. 12:00. Następnie, po hejnale krakowskim o godz. 12:00 wyrusza korowód szopek wokół Rynku prowadzony przez kapelę ludową z Bronowic, który prowadzi na scenę, gdzie następuje prezentacja szopek i szopkarzy. Później szopki trafiają do Pałacu Krzysztofory, gdzie są oceniane przez specjalne jury.

Tak będzie także i w tym roku 1 grudnia podczas jubileuszowej, 80. odsłony wydarzenia. Jego wyjątkowość podkreśla fakt, że w 2014 r. zjawisko to znalazło się na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Co więcej od 2018 r. tradycja wykonywania szopek jest pierwszym wpisem z Polski na liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.

Każdy chętny, który chce wykonać szopkę i zgłosić ją do konkursu powinien zapoznać się z regulaminem wydarzenia na stronie www.muzeumkrakowa.pl. Ogłoszenie laureatów jubileuszowego konkursu nastąpi 4 grudnia o godz. 13:00 na Sali Miedzianej w Pałacu Krzysztofory. W tym miejscu będzie można też oglądać szopki do dnia 27 lutego 2023 r.

Gra miejska

Konkursowi będzie towarzyszyć także gra miejska zatytułowana „Na tropie szopek krakowskich”. Podczas jej trwania, 3 grudnia, uczestnicy odkrywać będą architekturę oraz legendy, które inspirują twórczynie i twórców niematerialnego dziedzictwa Krakowa. Z okazji jubileuszu Konkursu Szopek Krakowskich będą mieć oni również okazję poznać wybrane sylwetki najwybitniejszych szopkarzy.

Po raz kolejny krakowianie i turyści będą mogli odbyć wyjątkowy spacer po Krakowie śladem szopki krakowskiej. Jak co roku szopki będzie można oglądać na krakowskich placach i w parkach, w witrynach sklepów, hoteli i restauracji, w galeriach handlowych. Na wspólny, zorganizowany spacer „Wokół Szopki” organizatorzy zapraszają 6 stycznia 2023 r. – poprowadzi go dyrektor Muzeum Krakowa, dr Michał Niezabitowski.

80. Konkurs Szopek Krakowskich oraz pokonkursowa wystawa uzyskały honorowy patronat Polskiego Komitetu do spraw UNESCO. Projekt dofinansowany został ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

>>> Papież Franciszek i Benedykt XVI otrzymali bawarskie szopki

Szopki krakowskie to wielkie, przekraczające nieraz 2 metry wysokości, przenośne teatry. Budowali je murarze, którzy zimą podczas przymusowej przerwy w pracy, szukali innych źródeł utrzymania. Następnie najmowali się do domów krakowskich mieszczan i począwszy od drugiego dnia świat, za pomocą szopek odgrywali bożonarodzeniowe przedstawienia.

Zwyczaj przetrwał aż do I wojny światowej, a później został zapomniany. Dopiero w 1937 r. miłośnicy tradycji krakowskich zorganizowali I Konkurs Szopek Krakowskich, który z przerwą w okresie okupacji, trwa do dnia dzisiejszego.

Konkurs Szopek Krakowskich odbywa się prawie nieprzerwanie od 1937 r., nie licząc okresu II wojny światowej. Od 1946 r. jego organizatorem jest Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. 29 listopada 2018 r. krakowskie szopkarstwo zostało wpisane na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. To pierwszy wpis dotyczący niematerialnego dziedzictwa z Polski.

Zobacz także