Ks. Paweł Tołpa (autor albumu o rodzinie Ulmów): na tych zdjęciach widać ich miłość i wiarę [ROZMOWA]

W niedzielę 7 lipca po raz pierwszy będziemy obchodzić liturgiczne wspomnienie bł. Rodziny Ulmów, która została beatyfikowana 10 września 2023 r. Na liturgiczne wspomnienie błogosławionej rodziny Ulmów wybrano 7 lipca, bo tego dnia w 1935 r. Józef i Wiktoria zawarli sakrament małżeństwa. Przy tej okazji zaglądamy do albumu „Samarytanie z Markowej. Błogosławiona Rodzina Ulmów”, który został opublikowana nakładem Wydawnictwa Rafael.

„Niezwykłym atutem albumu jest to, że został stworzony przy pomocy ludzi, którzy bardzo dobrze pamiętali rodzinę Ulmów. W jego przygotowaniu pomogli kuzyni błogosławionej Wiktorii i bratanek błogosławionego Józefa, należący już do powojennego co prawda pokolenia, jednakże to on posiada niezwykłe archiwum odziedziczone po błogosławionych Wiktorii i Józefie. Do publikacji wiele wniosła też żyjąca jeszcze wówczas Stanisława Kuźniar, która chwilowo mieszkała w domu rodziny Ulmów, pomagała Wiktorii w momentach, kiedy na świat przychodziły kolejne dzieci” – mówi ks. Paweł Tołpa.

Józef i Wiktoria Ulmowie byli mieszkańcami wsi Markowa w przedwojennym województwie lwowskim, a dzisiejszym województwie podkarpackim. Podczas okupacji niemieckiej, pod koniec 1942 r., mimo biedy i zagrożenia życia Ulmowie dali schronienie ośmiorgu Żydom. Rankiem 24 marca 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów. Dowodził nimi por. Eilert Dieken. Najpierw zamordowano Żydów, potem Józefa i Wiktorię. Następnie Dieken podjął decyzję o zabiciu dzieci.

>>> Ks. Tomasz Szopa o heroizmie bł. Rodziny Ulmów: Taka miłość jest cudem

Zdjęcie z albumu „Samarytanie z Markowej” (Dom Wydawniczy Rafael)

W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2003 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny całej rodziny Ulmów.

Maciej Kluczka (misyjne.pl): Kiedy i gdzie powstała inspiracja do stworzenia albumu?

Ks. Paweł Tołpa (autor albumu „Samarytanie z Markowej. Błogosławiona Rodzina Ulmów”): – Od 2017 r. jestem związany z parafią pw. św. Doroty w Markowej. Kiedy w Markowej dowiedzieliśmy się, że będzie beatyfikacja rodziny Ulmów, ksiądz proboszcz (ks. prał. Roman Chowaniec) zaproponował, by stworzyć album o rodzinie Ulmów. Początkowo miał to być album parafialny, który miał być przygotowaniem wiernych i mieszkańców do uroczystości beatyfikacyjnych.

Album ostatecznie stał się publikacją ogólnopolską, która została objęta patronatem honorowym prezydenta RP Andrzeja Dudy.

– Zgadza się. Niezwykłym atutem albumu jest to, że został stworzony przy pomocy ludzi, którzy bardzo dobrze pamiętali rodzinę Ulmów. W jego przygotowaniu pomogli kuzyni błogosławionej Wiktorii i bratanek błogosławionego Józefa należący już do powojennego co prawda pokolenia, jednakże to on posiada niezwykłe archiwum odziedziczone po błogosławionych Wiktorii i Józefie. Do publikacji wiele wniosła też żyjąca jeszcze wówczas Stanisława Kuźniar, która chwilowo mieszkała w domu rodziny Ulmów, pomagała Wiktorii przy wszystkich porodach, kiedy na świat przychodziły kolejne dzieci i w opiece przy noworodkach. Józef i Wiktoria Ulmowie poprosili ją, by została matką chrzestną ich dziecka pierwszego chłopca – Władka. Pani Stanisława – pomagając Wiktorii w okresie połogu – mogła z bliska obserwować tę rodzinę, jej wiarę i codzienne życie. Pani Stanisława zapamiętała obraz Józefa, który codziennie ze wszystkimi dziećmi klękał do wieczornego pacierza. To była wiara prosta, ale jednocześnie niezwykle głęboka.

Album zawiera także krótki tekst, wspomnienie pani Stanisławy.

– W albumie umieszczone zostały jej krótkie wspomnienia. Kilka tygodni po ich napisaniu pani Stanisława Kuźniar zmarła.

Album więc powstał z dokumentów, wspomnień i zdjęć osób, które znały rodzinę Ulmów.

– Tak. Wśród nich była szwagierka Józefa i Wiktorii – Zofia Ulma, która zmarła w 2022 r. W czasie prac nad albumem odchodzili ludzie – członkowie i bliscy rodziny Ulmów. Zofia od chwili wyjścia za mąż za brata bł. Józefa – Władysława, przez całe dalsze życie mieszkała w domu rodzinnym Józefa, tam się urodził. To tam zostały znalezione rękopisy, zeszyty wojskowe Józefa i różne inne ciekawe artefakty. Dzięki uprzejmości Jerzego Ulmy udało się – po raz pierwszy – umieścić rękopisy, świadectwa mówiące o wierze Józefa Ulmy. To piękna nuta tego albumu, który został stworzony jako przygotowanie do beatyfikacji. Do głosu zostali dopuszczeni sami Ulmowie. Przemówiły ich przemyślenia dotyczące wiary.

A jakimi ludźmi byli Ulmowie? Co można o nich powiedzieć na podstawie tych zdjęć?

– Józef Ulma – pasjonat fotografii – dokumentował zwykle, codzienne wydarzenia dotyczące swojej rodziny, jak np. wieszanie prania, gotowanie posiłków. W albumie jest takie piękne zdjęcie, gdy ich syn Władysław miotłą sprząta drogę prowadzącą do domu. Właśnie z tych prostych wydarzeń składało się życie tej błogosławionej rodziny. Oni są przykładem na to, że to nie ściany tworzą dom, ale ludzie którzy w nim mieszkają. Dziś często myślimy, że zapewniony byt materialny, niezależność finansowa, dobry samochód, mieszkanie są najważniejsze. A rodzina Ulmów przypomina nam, że właśnie to nie powinny być priorytety. Ulmowie mieli niewiele, ale tak naprawdę mieli wszystko – mieli siebie i głęboką więź z Bogiem. Na tych zdjęciach widać ich miłość i wiarę, tę symbiozę myśli i czynów rodziców, z których czerpały ich dzieci. Jeśli ktoś chciałby przejść przez próg rodzinnego domu Józefa i Wiktorii to album beatyfikacyjny będzie w tym bardzo pomocny. Dzięki mieszkańcom Markowej, księdzu proboszczowi i rodzinie ten album nabrał bardzo ludzkiego charakteru i ponadczasowości.

Wiktoria i Józef tuż po zapowiedziach przedślubnych, Zdjęcie z albumu „Samarytanie z Markowej”

***

Z okazji pierwszego liturgicznego wspomnienia bł. Rodziny Ulmów w ich rodzinnej Markowej odbędą się wyjątkowe uroczystości. Centrum wydarzeń będzie niedzielna Eucharystia o godz. 15.00, podczas której błogosławieni męczennicy zostaną ogłoszeni patronami województwa podkarpackiego. Cała niedziela 7 lipca zostanie poświęcona rodzinom, a podczas każdej mszy świętej w tym dniu małżonkowie będą mieć okazję do odnowienia przyrzeczeń, które składali sobie w dniu ślubu.

Obchody rozpoczęły się już w sobotę, 6 lipca. Przy parafii pw. św. Doroty przygotowano wydarzenia o charakterze dziękczynnym za świadectwo wiary i życia rodziny Ulmów (był m.in. piknik rodzinny i wieczór błogosławieństw).