Ku Kościołowi synodalnemu i misyjnemu – przygotowania do Synodu 2024

Prace Synodu na temat synodalności są kontynuowane w związku z sesją końcową w październiku 2024 r., a Kościoły lokalne są wezwane do refleksji nad sprawozdaniem podsumowującym opublikowanym w październiku tego roku, do promowania dalszych konsultacji oraz przygotowania materiałów do przyszłorocznych prac. Biskupi z całego świata otrzymali czterostronicowy dokument z Sekretariatu Synodu wraz z listem od kardynałów Mario Grecha (sekretarza generalnego) i Jean-Claude’a Hollericha (relatora generalnego).

Dokument podkreśla przede wszystkim znaczenie żywego doświadczenia członków Synodu, przypominając, że „ich relacja może przekazać bogactwo doświadczenia, którego żaden tekst nie jest w stanie streścić, a które stanowi niezbywalną część daru, jaki otrzymaliśmy”. Następnie wyjaśniono, że proces synodalny będzie kontynuowany zgodnie z określonymi wytycznymi. Cytując słowa wypowiedziane przez papieża Franciszka podczas zatwierdzania tego dokumentu, precyzuje się, że „Synod dotyczy synodalności, a nie tego czy innego tematu… Ważną rzeczą jest sposób prowadzenia refleksji, to znaczy w sposób synodalny”.

W odniesieniu do pojawiających się do tej pory zagadnień, dokument podkreśla, że niektóre z nich „wymagają podjęcia na poziomie całego Kościoła i we współpracy z dykasteriami Kurii Rzymskiej”, jak na przykład wstępne studium w perspektywie aktualizacji Kodeksu Prawa Kanonicznego, Ratio fundamentalis na temat formacji wyświęconych szafarzy czy pogłębienie badań teologicznych i pastoralnych na temat diakonatu i dostępu kobiet do diakonatu. „Jako owoc pracy zgromadzenia synodalnego, lista tych tematów zostanie przedłożona Ojcu Świętemu. Do podjęcia wskazanych przez niego tematów powołane zostaną grupy ekspertów ze wszystkich kontynentów, które będą pracować w sposób synodalny, przy zaangażowaniu kompetentnych dykasterii Kurii Rzymskiej, w dynamice kościelnej koordynowanej przez Sekretariat Generalny Synodu”. Na sesji w październiku 2024 roku zostanie przedstawiony raport z postępu prac.

>>> Debata „Co dalej z Synodem o synodalności?”: synodalność jest dzisiaj znakiem prorockim wobec świata

Podstawowym pytaniem wskazanym do kontynuowania pracy jest: „Jak być Kościołem synodalnym w misji?”. Celem jest określenie dróg, którymi należy podążać i narzędzi, które należy przyjąć, aby „wzmocnić wyjątkowość każdego ochrzczonego i każdego Kościoła w jedynej misji głoszenia Zmartwychwstałego Pana i Jego Ewangelii dzisiejszemu światu”. Nie chodzi zatem – stwierdza dokument – o „ograniczenie się do planu ulepszeń technicznych lub proceduralnych, które uczynią struktury Kościoła bardziej skutecznymi, ale o pracę nad konkretnymi formami zaangażowania misyjnego, do którego jesteśmy powołani, w dynamizmie między jednością a różnorodnością właściwą Kościołowi synodalnemu”.

W tym kontekście cytowany jest punkt 27 Evangelii gaudium, programowego tekstu pontyfikatu: „Marzę o wyborze misyjnym, zdolnym przemienić wszystko, aby zwyczaje, style, rozkład zajęć, język i wszystkie struktury kościelne stały się odpowiednim kanałem bardziej do ewangelizowania dzisiejszego świata niż do zachowania stanu rzeczy. Reformę struktur, wymagającą odnowy duszpasterskiej, można zrozumieć jedynie w tym sensie: należy sprawić, by stały się one wszystkie bardziej misyjne”

Pytanie przewodnie będzie rozpatrywane na dwóch poziomach, zawsze mając za punkt odniesienia sprawozdanie podsumowujące. Na poziomie Kościołów lokalnych: Jak wzmocnić zróżnicowaną współodpowiedzialność w misji wszystkich członków Ludu Bożego? Jakie sposoby relacji, struktury, procesy rozeznawania i podejmowania decyzji w odniesieniu do misji umożliwiają jej uznanie, kształtowanie, promowanie? Jakie posługi i organy uczestnictwa można odnowić lub wprowadzić, aby lepiej wyrazić tę współodpowiedzialność? Natomiast na poziomie relacji między Kościołami i relacji z Biskupem Rzymu, jak „twórczo wyrażać te relacje, aby znaleźć dynamiczną równowagę między wymiarem Kościoła jako całości a jego lokalnymi korzeniami”. Wychodząc od pytania przewodniego i dwóch wskazanych poziomów, każdy Kościół lokalny jest zaproszony do przeprowadzenia dalszych konsultacji

Nie chodzi jednak o to, jak wyjaśnia dokument, „aby zaczynać od zera lub powtarzać proces słuchania i konsultacji, który charakteryzował pierwszy etap. Na tym etapie, oprócz organów uczestnictwa na poziomie diecezjalnym i już ustanowionego zespołu synodalnego, ważne będzie zaangażowanie osób i grup, które wyrażają różnorodne doświadczenia, umiejętności, charyzmaty, posługi w obrębie Ludu Bożego, a których punkt widzenia jest szczególnie pomocny w skupieniu się na «jak»”. Zaprasza się do zaangażowania w tej dziedzinie ekspertów teologów i kanonistów oraz instytucje akademickie.

>>> „Słuchanie, rozeznawanie, misja” – czyli sposób na to, by parafie były bardziej synodalne

Po zebraniu wkładu diecezji, Konferencje Biskupów mają za zadanie przygotować podsumowanie o maksymalnej długości 8 stron, które należy przesłać do Sekretariatu Generalnego Synodu do 15 maja 2024 roku. Na podstawie zebranego w ten sposób materiału będzie opracowywane nowe Instrumentum laboris. Kościoły lokalne są również proszone o przejrzenie całego sprawozdania podsumowującego i zebrania zagadnień najbardziej odpowiadających ich sytuacji. Na ich bazie będą mogły promować najbardziej odpowiednie inicjatywy angażujące cały lud Boży (działania formacyjne, pogłębione studia teologiczne, celebracje w stylu synodalnym, konsultacje oddolne, słuchanie mniejszości i grup żyjących w warunkach ubóstwa i marginalizacji społecznej, przestrzenie, w których można poruszać kontrowersyjne kwestie itp.) Każdy Kościół lokalny, który tego pragnie, może przekazać Konferencji Episkopatu krótkie świadectwo wykonanej pracy i doświadczeń (maksymalnie dwie strony), dzieląc się dobrą praktyką, którą uważa za istotną dla wzrostu misyjnego dynamizmu synodalnego.

Wreszcie, dokument prosi Konferencje Biskupów o towarzyszenie procesowi i troskę o pogłębienie pytania przewodniego również na poziomie grup Kościołów, aby opracować syntezę otrzymanych lub opracowanych wypowiedzi. A jeśli chodzi o utrzymanie dynamiki synodalnej, Konferencje Biskupów są proszone o dalsze promowanie inicjatyw na rzecz wzrostu Kościoła synodalnego w misji, także na poziomie grup Kościołów; o zebranie świadectw i dobrych praktyk i przesłanie ich wszystkich, bez syntezy, do Sekretariatu Generalnego Synodu, także do 15 maja.