Misja Instytutu Pamięci Narodowej – rozliczyć zło, upamiętnić dobro

Instytut Pamięci Narodowej to dziś instytucja, bez której trudno sobie wyobrazić poważne badania nad historią Polski XX wieku. „Robimy to, aby pamięć nie zaginęła, aby można było wskazać zło i dobro – bo to przecież są podstawowe wartości, na których budujemy swoją świadomość” – mówi Radiu Watykańskiemu-Vatican News dr hab. Karol Polejowski, wiceprezes IPN.

Historia, która buduje tożsamość

Misją Instytutu Pamięci Narodowej jest nie tylko dokumentowanie dziejów Polski od I wojny światowej (1917 roku) po koniec komunizmu, ale również przywracanie pamięci o ofiarach i wskazywanie sprawców zbrodni XX wieku. „Bez historii, bez przeszłości nie jesteśmy w stanie budować naszej tożsamości” – przypomina Agnieszka Jędrzak, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej IPN. Jak mówi Radiu Waatykańskiemu-Vatican News, Instytut prowadzi działalność edukacyjną, naukową i śledczą – od ekshumacji ofiar z bezimiennych mogił po śledztwa dotyczące zbrodni komunistycznych, w tym morderstw księży w PRL.

„Szlaki Nadziei” – opowieść o wspólnej wolności

Szczególnym symbolem międzynarodowej aktywności IPN jest projekt „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, zainicjowany przez prezesa, a obecnego prezydenta elekta, dr. Karola Nawrockiego. To opowieść o losach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, walczących na wszystkich frontach II wojny światowej: od Narwiku, przez Bitwę o Anglię, Monte Cassino, Ankonę, aż po Bolonię. Projekt ma budować łączącą politykę pamięci i przypominać, że te zwycięstwa były również udziałem innych narodów, a historia Polski wpisana jest w historię świata. Agnieszka Jędrzak dodaje, że przesłanie „Szlaków Nadziei” ma również głęboko aktualny wymiar: działania w ramach tej inicjatywy zbiegły się w czasie z rosyjską agresją na Ukrainę. „Zależało nam na tym, by przypomnieć, jak działały reżimy totalitarne, jak walczyliśmy wszyscy wspólnie na frontach II wojny światowej, żeby przypomnieć o solidarności narodów i żeby pokazać też, że reżimy totalitarne nadal w XXI wieku istnieją i ich rozliczenie pozostaje koniecznością. Proces rozliczania trudnej przeszłości nie jest zakończony, a esencją misji IPN jest rozliczanie przeszłości i budowanie przez to innej przyszłości” – zaznacza dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej IPN. 

>>> Tomasz Terlikowski: polscy biskupi zrobili więcej w sprawie ochrony dzieci niż inne instytucje

Wspólna pamięć z Watykanem i Kościołem

Relacje IPN z Watykanem i włoskimi instytucjami obejmują nie tylko wspólną pamięć o zwycięstwach polskich żołnierzy, ale także współpracę archiwalną i naukową. Szczególne znaczenie ma tu spuścizna św. Jana Pawła II. „Zaczynamy od archiwizacji dokumentów, a później otwieramy drogę do badań i publikacji” – wyjaśnia Agnieszka Jędrzak. Wystawy w ramach projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” został zaprezentowany już w 29 językach – m.in. po włosku, na Monte Cassino i w Bolonii, upamiętniając 80. rocznicę walk 2. Korpusu Polskiego.

Instytut Przyszłości Narodowej

Choć nazwa IPN sugeruje spojrzenie w przeszłość, jego działania wyraźnie wybiegają w przyszłość. „Przez naszą działalność i nakierowanie na ludzi młodych, chociażby przez nowe technologie, które realizujemy, uważamy, że jesteśmy Instytutem Przyszłości Narodowej.– mówi dr hab. Polejowski. Jak dodaje, IPN to nie tylko archiwa, ale też edukacja z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi oraz świadectwo prawdy dla młodych pokoleń. „Trzeba przekazać tę wiedzę, pamięć, umiłowanie do polskiej historii tym, którzy przyjdą po nas” – apeluje rozmówca Radia Watykańskiego-Vatican News.

Zobacz także