Modlitwa eucharystyczna – co to takiego? 

Obecnie w Kościele w Polsce mamy dziesięć modlitw eucharystycznych. Każda z nich jest inna. Można powiedzieć, że każda zwraca uwagę na coś innego.  

Kiedy myślimy o mszy św., czasem nazywamy ją Eucharystią. Za pomocą tego sformułowania akcentujemy przede wszystkim fakt, że jest to celebracja, podczas której na ołtarzu znajdują się Ciało i Krew Pańskie, przyjmowane przez nas później w Komunii św. Modlitwa, podczas której kapłan konsekruje święte postacie, nazywa się właśnie modlitwą eucharystyczną. Widzimy, że ma ona specjalną, podniosłą nazwę. Co ona dokładnie oznacza? 

>>> Wierzę w świętych obcowanie – modlitwa wstawiennicza mszy

Ogólne części modlitwy eucharystycznej 

Modlitwa eucharystyczna jest modlitwą dziękczynną. Jest to jej pierwszy walor. W niej dziękuje się bowiem Bogu Ojcu za to, czego dla nas dokonał. Wybrzmiewa to przede wszystkim w pierwszej części modlitwy eucharystycznej – prefacji. Jest to ten fragment modlitwy, w którym kapłan pozdrawia lud, wzywa do wzniesienia serc ku górze i do składania dziękczynienia Panu Bogu naszemu. Ważna to chwila. Wówczas mamy bowiem wznieść się ponad to, co doczesne. Mamy skupić się na Bogu! 

Nasze dziękczynienie w kolejnej części modlitwy przeradza się w prośbę o uświęcenie darów. Ta część modlitw, podczas której kapłan czyni znak krzyża nad darami, nazywa się epiklezą. W niej bowiem wzywa się Ducha Świętego, aby uświęcił składane na ołtarzu dary, by stały się one Ciałem i Krwią Chrystusa.  

Później natomiast wypowiadany jest opis czynności Chrystusa z wieczernika. Kapłan, wspominając Jego czyny, naśladuje je, dokonując w ten sposób konsekracji. Ta część nazywa się opowiadaniem o ustanowieniu i konsekracją.

Kiedy już na ołtarzu będą znajdowały się Ciało i Krew Pańskie, kapłan wypowiada anamnezę, czyli wspominanie wielkich dzieł zbawczych, jakich dokonał Chrystus. Nie jest to jedynie wspominanie wydarzeń historycznych, ale współprzeżywanie ich, gdyż w liturgii tajemnice naszej wiary są ciągłym „teraz”. 

Następną częścią modlitwy eucharystycznej są prośby wstawiennicze. Tutaj kapłan wstawia się za nami, za papieżem, za biskupem, za zmarłymi i za tymi, w intencji których sprawowana jest msza św. Są to specjalne błagania, w których można dostrzec, że Kościół jest jedną wielką rodziną. 

Na końcu ma miejsce doksologia końcowa, podczas której kapłan podnosi Ciało i Krew Pańskie, śpiewając: „Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie…”. Jest to końcowe uwielbienie Boga Ojca poprzez Boga Syna w Bogu Duchu Świętym. Odpowiadając „Amen” na końcu tej modlitwy, uznajmy całą modlitwę eucharystyczną za swoją, wyrażając w sposób zewnętrzny nasze współuczestnictwo w tym, co dotychczas – w większości – wypowiadał sam kapłan. 

Liczba modlitw eucharystycznych 

Obecnie w Kościele w Polsce mamy dziesięć modlitw eucharystycznych. Każda z nich jest inna. Można powiedzieć, że każda z nich zwraca uwagę na coś innego.  

Pierwsza modlitwa eucharystyczna, zwana kanonem rzymskim, jest najstarszą modlitwą eucharystyczną Kościoła rzymskiego i zarazem najdłuższą. Obfituje ona w wiele modlitw oraz dwukrotny ciąg świętych (przed i po konsekracji). Może być ona stosowana zawsze, także w mszach za zmarłych. 

Druga modlitwa eucharystyczna jest najkrótszą modlitwą eucharystyczną. Powstała ona z myślą o liturgiach specjalnych i dniach powszednich. W Polsce może być ona stosowana także w msze w niedziele okresu zwykłego. Możną ją stosować także w mszach za zmarłych. 

Trzecia modlitwa eucharystyczna, nieco dłuższa od drugiej, powstała z myślą o używaniu jej w obchodach ku czci świętych. Można ją także odmówić w niedziele, a także w mszach za zmarłych.  

Czwarta modlitwa eucharystyczna przedstawia misterium zbawienia od stworzenia świata do Pięćdziesiątnicy. Można ją stosować z własną prefacją w niedziele okresu zwykłego, a także w niektóre dni liturgiczne. Nie można w niej jednak umieścić wzmianki o zmarłym. 

Piąta modlitwa eucharystyczna ma swoje warianty, dostosowane do konkretnego formularza mszy św. Jest to modlitwa akcentująca działanie Ducha Świętego. Stworzono ją z myślą o mszach okolicznościowych.  

Pierwsza i druga modlitwa eucharystyczna o tajemnicy pojednania zostały stworzone na potrzeby mszy odprawianych w Wielkim Poście oraz w innych liturgiach o tajemnicy krzyża, męki i śmierci Pańskiej.  

Trzy ostatnie modlitwy eucharystyczne z udziałem dzieci, jak sama nazwa wskazuje, powstały z myślą o liturgii, w której biorą udział dzieci.  

Jak się modlić tymi modlitwami? 

Jeśli nie jest się księdzem, można mieć teraz w głowie powyższe pytanie. Dla wielu wiernych ta część mszy św. jest niezrozumiała i trudna. Niemniej jednak jest to bardzo ważny moment, w którym można swoją modlitwę złączyć z oracjami zanoszonymi przez kapłana. W ten sposób będzie się niejako współcelebrowało liturgię. Nie chodzi tu tylko o wypowiadanie przewidzianych aklamacji, ale także o złączenie całego siebie z ofiarą składaną na ołtarzu, tak by rzeczywiście nie tylko chleb i wino, ale również człowiek został przez Boga przemieniony. 

Zobacz także