Monstrancja króla Jagiełły w Poznaniu 

Monstrancja, która przechowywana jest w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu pierwotnie była podarowana przez króla Władysława II Jagiełłę kościołowi pw. Bożego Ciała. To w niej, według miejscowej tradycji, były przechowywane Hostie z „Legendy o trzech Hostiach”. 

Monstrancja pochodzi z poznańskiego kościoła pw. Bożego Ciała. Jest najstarszym tego typu naczyniem liturgicznym w Polsce. To dzieło gotyckiego złotnictwa zostało wykonane około 1400 r. na terenie Prus Zakonnych.  

Monstrancja i kościół od króla 

Król przyjechał do Poznania przed bitwą pod Grunwaldem i wrócił tutaj, aby podziękować Bogu za zwycięstwo. Na miejscu kaplicy król Władysław II Jagiełło ufundował kościół pw. Bożego Ciała, najważniejsze wówczas miejsce pielgrzymkowe w kraju, oraz klasztor karmelitów trzewiczkowych, którzy mieli sprawować opiekę nad sanktuarium. 

Później odwiedzał to sanktuarium przed każda bitwą. Według tradycji to król Władysław II Jagiełło podarował monstrancję do karmelitańskiego kościoła Bożego Ciała w Poznaniu. Prawdopodobnie zdobył ją w Prusach w czasie wielkiej wojny w latach 1409–1411. „Legenda o trzech Hostiach” przekazuje, że to w niej były przechowywane te, które ocalały. 

Monstrancję wykonano ze złoconego srebra. Ozdobiona jest kryształami górskimi i almandynami. Na podstawie umieszczono dwa herby: z Orłem symbolizującym Królestwo Polskie i Pogonią, która oznacza Wielkie Księstwo Litewskie. 

>>> Miecz świętego Piotra w Poznaniu 

Fakty historyczne a legenda 

Czy jednak naprawdę w tej monstrancji przechowywane były Hostie, które ocalały po profanacji? Według legendy Hostie miały być wykradzione. Jedna wersja mówi, że w czasie udzielania Komunii, a inna, że z tabernakulum. Później ocalałe Hostie miał znaleźć pasterz, kiedy unosiły się nad błoniami. W XVIII w. kamienica na rogu ulic Żydowskiej i Kramarskiej (tzw. Kamienica Świdwów), gdzie miała odbyć się profanacja, stała się kościołem Najświętszej Krwi Pana Jezusa. W sierpniu 1620 r. znaleziono w niej stół ze śladami krwi, który uznano za relikwię, zaś wodę ze studni zaczęto uznawać za uzdrawiającą. 

Jednak średniowieczne, historyczne źródła potwierdzają jedynie, że na przełomie XIV i XV w. na błoniach pod miastem znaleziono hostię i że w tym miejscu powstała kaplica. Później ufundowany w 1403 r. przez Władysława II Jagiełłę kościół pw. Bożego Ciała, którym opiekowali się karmelici trzewiczkowi.  

W źródłach historycznych nie ma wzmianek o profanacji. Legenda ta powstała prawdopodobnie po powstaniu sanktuarium, kiedy to pielgrzymi lub sami karmelici trzewiczkowi, opowiadając historię powstania kościoła, dodawali coś od siebie. I tak po kolei pojawiały się daty i miejsca, gdzie rzekomo miały się rozgrywać poszczególne wydarzenia. 

Poznańska „Legenda o trzech Hostiach” przetrwała w ludowej tradycji do XX w., ale badania historyków nie pozwalają jej potwierdzić faktami, które można by znaleźć w dokumentach. 

Zobacz także