Niemcy: dyskusje na temat przyszłości drogi synodalnej

9 i 10 maja obradowała w Magdeburgu Komisja synodalna, dyskutując nad konsolidacją niemieckiej drogi synodalnej. W ostatnich latach inicjatywa ta wywołała kontrowersje w Kościele oraz napięcia między Stolicą Apostolską a Kościołem katolickim w Niemczech.

„Po ożywionej debacie na temat kształtu przyszłego gremium synodalnego na szczeblu federalnym padły jasne głosy”, – wynika z komunikatu opublikowanego po posiedzeniu. „W gremium tym powinni być reprezentowani wszyscy członkowie Rady Stałej Konferencji Biskupów Niemieckich (DBK) oraz taka sama liczba członków Centralnego Komitetu Katolików Niemieckich (ZdK). Kolejne osoby zostaną wybrane w drodze wyborów uzupełniających” – stwierdzono.

„Zgodnie z wolą członków Komisji Synodalnej, organ synodalny na szczeblu federalnym ma zajmować stanowisko w sprawie istotnych zmian w państwie i społeczeństwie oraz podejmować podstawowe decyzje dotyczące planów duszpasterskich i kwestii przyszłości Kościoła o znaczeniu ponaddiecezjalnym” – napisano w komunikacie. „Ponadto ma on doradzać w sprawach finansowych i budżetowych Kościoła katolickiego w Niemczech, które nie są rozstrzygane na szczeblu diecezjalnym”.

>>> Kard. Ludwig Müller: niemiecka „droga synodalna” w żaden sposób nie reprezentuje świeckich

Statut ma zostać przegłosowany podczas następnego posiedzenia Komisji Synodalnej w listopadzie w Fuldzie. Do tego czasu prace nad projektem będą kontynuowane.

Zasadniczo planuje się przekształcenie niemieckiej drogi synodalnej, zainicjowanej w 2019 r., poprzez pośredni etap w postaci Komisji Synodalnej, w Radę Synodalną, która ma być organem stałym. W ostatnich latach zarówno ze strony Watykanu, jak i wielu biskupów na całym świecie pojawił się silny sprzeciw wobec niemieckiej drogi synodalnej.

Z niemieckiego punktu widzenia trudność w utworzeniu Rady Synodalnej polega na tym, że jako organ doradczy wspierający biskupów nie miałaby ona uprawnień do podejmowania decyzji do przestrzegania których mieli by być zobowiązani biskupi. Z drugiej strony, jak wyjaśniły właściwe organy watykańskie w 2023 r., wspólne doradztwo i podejmowanie decyzji przez biskupów i świeckich byłoby niemożliwe z teologicznego i kościelnego punktu widzenia, ponieważ taki organ stałby wówczas ponad władzą biskupa diecezjalnego.

Debaty na temat kontynuacji niemieckiej drogi synodalnej są tematem dodatkowo drażliwym, ponieważ wybrany w czwartek 8 maja, papież Leon XIV, jako prefekt Dykasterii do spraw Biskupów należał do grona kardynałów, którzy prowadzili rozmowy z niemieckimi biskupami w sprawie reform niemieckiej drogi synodalnej.

W lutym 2024 r. sekretarz stanu kardynał Pietro Parolin oraz kardynałowie Víctor Manuel Fernández (Dykasteria ds. Nauki Wiary) i Prevost (Dykasteria ds. Biskupów) podkreślili po raz kolejny, że także komisja synodalna nie jest zgodna z prawem kanonicznym. Kardynałowie ostrzegli członków Niemieckiej Konferencji Biskupów przed podjęciem decyzji o utworzeniu tego gremium: „Taki organ nie jest przewidziany w obowiązującym prawie kościelnym, a zatem decyzja DBK w tej sprawie byłaby nieważna – z odpowiednimi konsekwencjami prawnymi” – przestrzegli.

>>> Niemcy: katolicy protestują. „Droga synodalna” nie reprezentuje Ludu Bożego

Podczas marcowego spotkania niemieckich biskupów z przedstawicielami Kurii Rzymskiej doszło do dyskusji. Następnie we wspólnym komunikacie prasowym stwierdzono: „Uzgodniono regularną wymianę informacji między przedstawicielami Niemieckiej Konferencji Biskupów a Stolicą Apostolską na temat dalszych prac drogi synodalnej i Komisji Synodalnej. Niemieccy biskupi zobowiązali się, że prace te będą służyć opracowaniu konkretnych form synodalności w Kościele w Niemczech, zgodnych z eklezjologią Soboru Watykańskiego II, przepisami prawa kanonicznego oraz rezultatami XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, a następnie zostaną przedłożone Stolicy Apostolskiej do zatwierdzenia”.

W tym kontekście statut Komisji Synodalnej został przyjęty w kwietniu 2024 r. na posiedzeniu Stałej Rady DBK. W skład tego gremium wchodzi wszystkich 27 biskupów diecezjalnych.

W obliczu ostrzeżeń z Rzymu czterech niemieckich biskupów diecezjalnych nie bierze udziału w komisji synodalnej: kardynał Rainer Maria Woelki z Kolonii oraz biskupi Gregor Maria Hanke OSB z Eichstätt, Stefan Oster SDB z Pasawy i Rudolf Voderholzer z Ratyzbony.

Członkowie Komisji Synodalnej sformułowali natomiast list gratulacyjny do nowego papieża. Według niego „słowa papieża Leona XIV wypowiedziane bezpośrednio po wyborze są zachętą dla nas, gdy w naszym zgromadzeniu rozważamy drogę Kościoła w Niemczech i jego misję w świecie. Wspólnie walczymy o Kościół odważny, nie wykluczający nikogo, otwarty na dialog, Kościół zorientowany na przyszłość w duchu św. Augustyna, którego Wasza Świątobliwość przytoczył: «Dla was jestem biskupem, z wami jestem chrześcijaninem»”.

Biskup Georg Bätzing, przewodniczący DBK i obok przewodniczącej ZdK Irme Stetter-Karp jeden z przewodniczących Komisji Synodalnej, wyjaśnił: „Jestem ciekawy, jakie akcenty nada papież Leon w pierwszych dniach i tygodniach. Podczas synodu Kościoła powszechnego poznałem go jako osobę otwartą. Dzięki energii nowego papieża, tak jak podczas poprzednich posiedzeń, prowadziliśmy konstruktywne dyskusje i zmagaliśmy się nad tekstami i decyzjami” – podsumował bp Bätzing.

Zobacz także