Papież do Rycerzy Grobu Bożego: wiele niewinnych ofiar w Ziemi Świętej

Podczas audiencji dla Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego papież Franciszek po raz kolejny przypomniał, że wojna w Ziemi Świętej pochłania wiele niewinnych ofiar. Wezwał, aby nadal bronili ludzi w świętych miejscach chrześcijaństwa z „inteligencją i wyobraźnią”.

Zakon wspiera chrześcijan w Ziemi Świętej, dlatego w swoim przemówieniu Franciszek odniósł się do obecnej sytuacji na Bliskim Wschodzie. „Jesteśmy smutnymi świadkami tragedii, która rozgrywa się w miejscach, w których żył Pan, gdzie nauczył nas poprzez swoje człowieczeństwo kochać, przebaczać i czynić dobro wszystkim. Zamiast tego widzimy, jak są one rozdarte przez straszliwe cierpienie, które dotyka przede wszystkim tak wielu niewinnych ludzi – tak wielu niewinnych zmarłych. Dlatego jestem duchowo zjednoczony z wami, którzy dzielicie wielki ból Matki Kościoła Jerozolimskiego i prosicie o dar pokoju” – mówił Franciszek.

W swoim przemówieniu papież docenił przede wszystkim nowy kierunek zakonu, który w przyszłości zamierza położyć większy nacisk na formację duchową swoich członków. „Formacja początkowa i ciągła, formacja praktyczna i duchowa: widzimy te cztery wytyczne w znaku krzyża, który jest wyraźnie widoczny na waszym płaszczu i ożywia waszą duchowość” – powiedział Franciszek. Ramię poziome przypomina, że „nabożeństwo do Chrystusa ukrzyżowanego i zmartwychwstałego” musi obejmować całe życie i zbliżać do „każdego brata i siostry” w miłości; podczas gdy ramię pionowe, mocno zakotwiczone w ziemi i zwrócone ku niebu, przypomina o „niezbędnej komplementarności na waszej drodze między życiem modlitwy a służbą braciom i siostrom”.

Statuty, które zakon opracował w 2020 r., stanowiły „główną drogę”, po której mógł się poruszać, aby realizować cel, który potwierdził już Pius IX i jego następcy, a mianowicie, wychodząc od życia „matki” Kościoła w Jerozolimie, gromadzić mężczyzn i kobiety, którzy są zaangażowani w szersze uczestnictwo w życiu Kościoła i są otwarci na cały świat.

>>> Jerozolima: benedyktyni przez 24 godziny modlą się o pokój

„Z tą uniwersalną perspektywą jesteście powołani, aby być zakonem, który silny własną tożsamością, uczestniczy w tajemnicy miłosierdzia w najpiękniejszy sposób, otwarty i dyspozycyjny, gotowy do podjęcia tych posług, których Pan wymaga poprzez potrzeby braci i sióstr: od edukacji dzieci w szkołach po konkretną solidarność z najbardziej bezbronnymi grupami, takimi jak osoby starsze, chorzy, uchodźcy” – powiedział Franciszek.

Zwrócił uwagę, że „pusty grób, którego przez wieki byli szczególnymi strażnikami”, jest w tym sensie „przede wszystkim znakiem bezgranicznej miłości Ukrzyżowanego”. „Formacja i szkolenie, na początku drogi inwestytury i na całe życie. Formacja jest na całe życie. Kształćcie się i bądźcie kształceni dla powszechnej i włączającej miłości” – zachęcił papież. Stwierdził, że bożogrobcy powinni również studiować historię swojego zakonu z tej perspektywy i starać się „zdobyć umiejętności potrzebne do reagowania na potrzeby bliźniego w kontekście słuchania i modlitwy”.

„To jest wielka służba, jaką można wyświadczyć dzisiejszemu Kościołowi i światu. W każdej epoce, nawet w naszej, charakteryzującej się paradygmatem technokratycznym, istnieje ogromna potrzeba ludzi, którzy praktykują miłość z inteligencją i wyobraźnią” – powiedział Franciszek i wezwał zakon do kontynuowania swojej pracy właśnie w tym stylu i wiernego przekazywania go na różnych etapach szkolenia.

Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie (łac. Ordo Equestris Sancti Sepulchri Hierosolymitani), który obecnie posiada swoją siedzibę w Watykanie, został założony w Jerozolimie, po I krucjacie, aby troszczyć się o bazylikę Grobu Bożego i nieść pomoc pielgrzymom.

Historyczne korzenie tego zakonu rycerskiego sięgają dawnego Zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Pańskiego w Jerozolimie, powstałego również w tym samym czasie w Ziemi Świętej, zwanych popularnie na ziemiach polskich bożogrobcami lub miechowitami – od Miechowa, ich głównego domu generalnego. Zostali tam sprowadzeni w 1163 r. przez krzyżowca Jaksę, działając następnie w Polsce przez prawie 650 lat, aż do kasaty w 1819 r. Kanonicy Grobu Bożego oddawali się prowadzeniu działalności duszpasterskiej, edukacyjnej i charytatywnej, m.in. prowadzili szkoły lub szpitale w Gnieźnie, Krakowie, Chorzowie, Bytomiu, Sieradzu i Rypinie. Zawdzięczamy im powstanie w Polsce kopii jerozolimskiego Grobu Chrystusa (w Miechowie, Przeworsku i Nysie) oraz zwyczaj budowania co roku tych grobów w kościołach w Wielki Piątek.

Zakon Rycerski Grobu Bożego został odnowiony przez bł. papieża Piusa IX w 1847 r. i zreformowany przez niego w 1868 r. uzyskał status papieskiego zakonu rycerskiego. Wzbogacony przywilejami papieży, przez historyczne, prawne i duchowe powiązania, znajduje się odtąd pod opieką Stolicy Apostolskiej. Na mocy decyzji papieża Leona XIII z 1888 r., do Zakonu są przyjmowane również kobiety. Od 1949 r. posiada on kanoniczną osobowość prawną, a od 1996 r. – państwową osobowość prawną Państwa Miasta Watykan, nadaną mu przez św. papieża Jana Pawła II i stanowi organ centralny Kościoła katolickiego w rozumieniu przepisów traktatu laterańskiego z 11 lutego 1929 r., co potwierdził papież Franciszek w najnowszym jego statucie z 11 maja 2020 r.

Zakon, kierowany jest przez Kardynała Wielkiego Mistrza, mianowanego przez Ojca Świętego. Liczy ok. 30 000 członków, przyjmowanych podczas specjalnego obrzędu, zwanego inwestyturą, zorganizowanych w 64 strukturach lokalnych, zwanych zwierzchnictwami lub delegaturami magistralnymi, i działa w 40 państwach. Jego celem jest troska o chrześcijan w Ziemi Świętej, a przede wszystkim wspieranie modlitewne i materialne działalności Patriarchatu Łacińskiego Jerozolimy oraz instytucji religijnych, charytatywnych, edukacyjnych, kulturalnych i społecznych Kościoła katolickiego funkcjonujących na terenie tej diecezji jerozolimskiej.

Zakon składa się z duchownych i świeckich, nie związanych ślubami zakonnymi, którzy noszą podczas liturgii charakterystyczne płaszcze – białe (Kawalerowie) i czarne (Damy) – z czerwonym krzyżem jerozolimskim oraz stawia również za cel swoim członkom praktykę cnót ewangelicznych. W 2022 r. przypada jubileusz 175-lecia odnowienia Zakonu przez Stolicę Apostolską.

Pierwsi polscy rycerze Grobu Bożego w Jerozolimie pojawiają się już w XV w. Starania nad utworzeniem w Polsce oficjalnej struktury krajowej tego Zakonu zostały zapoczątkowane w 1930 r., lecz przerwała je II wojna światowa i okres komunizmu. Polskie Zwierzchnictwo Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie powstało oficjalnie 8 grudnia 1995 r. i liczy ok. 300 członków. Obecnie Wielkim Przeorem bożogrobców w Polsce jest kard. Kazimierz Nycz. Siedziba Zakonu znajduje się w Miechowie, przy Bazylice Mniejszej Grobu Bożego.

Zobacz także