Paryż: uroczyste otwarcie odbudowanej katedry Notre-Dame [+GALERIA]

Śpiewem hymnu „Te Deum” (Ciebie, Boga wysławiamy) zakończyła się uroczystość otwarcia odbudowanej katedry Notre-Dame w Paryżu. Pięć lat trwały tam intensywne prace remontowe i konserwatorskie po niszczycielskim pożarze z 15 kwietnia 2019 roku.

W nabożeństwie odprawianym przez arcybiskupa stolicy Francji Laurenta Ulricha wziął udział prezydent Francji Emmanuel Macron. Obecni byli zaproszeni szefowie państw i rządów z całego świata, a wśród nich m.in. prezydenci: Sergio Mattarella z Włoch, Frank-Walter Steinmeier z Niemiec, Andrzej Duda z Polski i Wołodymyr Zełenski z Ukrainy, powitany w katedrze oklaskami na stojąco. Nie zabrakło monarchów: króla Filipa I z Belgii, wielkiego księcia Henryka z Luksemburga, księcia Alberta II z Monako i księcia Williama z Wielkiej Brytanii. Prezydenta Stanów Zjednoczonych reprezentowała jego żona Jill Biden, obecny był także prezydent elekt Donald Trump.

Wśród gości uroczystości byli też m.in. kardynałowie: Béchara Boutros Raï z Libanu, Dominik Duka z Pragi i Timothy Dolan z Nowego Jorku, metropolita Emanuel (Adamakis) z prawosławnego Patriarchatu Konstantynopola, a także przedstawiciele religii obecnych we Francji.

Do katedry zaproszono również sponsorów jej odbudowy, francuskich biskupów, przedstawicieli paryskich parafii, członków kapituły katedralnej i duchowieństwo stolicy Francji.

Uroczystość rozpoczęła się biciem głównego dzwonu katedralnego (Emmanuela z 1683 roku, którego „ojcem chrzestnym” był król Ludwik XIV), po czym nastąpił obrzęd otwarcia drzwi świątyni. W asyście kardynałów i biskupów regionu paryskiego oraz w obecności francuskiej pary prezydenckiej abp Ulrich trzykrotnie uderzał pastorałem w zamknięte główne drzwi wejściowe do Notre-Dame. Katedralny chór Maîtrise Notre-Dame de Paris odpowiadał trzykrotnym odśpiewaniem Psalmu 121 („Wznoszę swe oczy ku górom: Skądże nadejdzie mi pomoc? Pomoc mi przyjdzie od Pana, co stworzył niebo i ziemię”). Za trzecim razem drzwi zostały otwarte na znak, że Bóg przyjmuje wchodzących w swoim domu. Zabrzmiała pieśń chwały, którą był motet „Totus tuus” polskiego kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego, powstały z okazji trzeciej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1987 roku. Arcybiskup Paryża zaprosił i wprowadził Emmanuela Macrona i jego żoną Brigitte do katedry.

Wyświetlono krótki film ukazujący pożar katedry i jej odbudowę, oddający hołd strażakom ratującym ją przed ogniem i zawaleniem oraz osobom, które prowadziły prace renowacyjne. Ich przedstawicielom obecnym w świątyni zgotowano długą owację na stojąco, a na frontonie katedry pojawił się świetlny napis „Merci” (Dziękujemy).

Po fragmencie muzycznym („Passacaille” Händla zagrali bracia Renaud i Gautier Capuçon, skrzypek i wiolonczelista), głos zabrał Emmanuel Macron. Po raz pierwszy w historii zdarzyło się, że prezydent Republiki Francuskiej przemawiał w świątyni. Szef państwa, jak zaznaczył: „przed rozpoczęciem liturgii”, wyraził wdzięczność tym, którzy ocalili i odbudowali katedrę, którą teraz „oddajemy katolikom, Francji i całemu światu”. Zauważył, że dzwony Notre-Dame de Paris „towarzyszyły naszej historii” i przypomniał monarchów związanych z tą świątynią począwszy od św. Ludwika IX po Napoleona I, Victora Hugo, który o niej pisał i Paula Claudela, który w niej „odnalazł nadzieję”. Przypomniał dramatyczne godziny pożaru z 2019 roku i stwierdził, że rekonstruktorzy są kontynuatorami tych, którzy ją przed wiekami budowali. „Odkryliśmy to, co wielki naród może zrobić: dokonać niemożliwego” w braterstwie i wzajemnej pomocy, podkreślił prezydent. Wskazał, że transcendencja pomaga żyć na tym świecie i mieć nadzieję. Na zakończenie zwrócił się do arcybiskupa Paryża mówiąc, że Notre-Dame de Paris została mu zwrócona.

Rozpoczęła się liturgiczna cześć uroczystości. W procesji przez świątynię niesione były feretrony 106 parafii archidiecezji paryskiej i 7 parafii obrządków wschodnich znajdujących się na jej terenie. Śpiewano pieśń „Auhourd’hui, c’est jour de fête” (Dzisiejszy dzień jest świętem).

Gdy abp Ulrich, po raz pierwszy od swej nominacji w 2022 roku, zasiadł na swojej katedrze (tronie biskupim), podziękował prezydentowi i – wraz z nim – wszystkim, którzy uratowali i odbudowali katedrę, a także 340 tys. darczyńców.

Reprezentujący papieża Franciszka nuncjusz apostolski we Francji abp Celestino Migliore, odczytał jego przesłanie. „Dziś smutek i żałoba ustąpiły miejsca radości, świętowaniu i uwielbieniu” – stwierdził Ojciec Święty. Życzył, by „odrodzenie tego godnego podziwu kościoła było proroczym znakiem odnowy Kościoła we Francji”. Zachęcił „wszystkich ochrzczonych, którzy z radością wejdą do tej katedry, aby poczuli uzasadnioną dumę i przyswoili swoje dziedzictwo wiary”. Wyraził nadzieję, że ludzie „ze wszystkich środowisk, religii, języków i kultur”, którzy będą ją odwiedzać, w tym „wielu poszukujących absolutu i sensu swojego życia”, w świadectwie wspólnoty chrześcijańskiej „poczują radość poznania i miłowania Pana, który stał się bliskim, współczującym i czułym”. „Niech, wznosząc oczy ku tym sklepieniom, które odzyskały światło, mają udział w Jego niezawodnej nadziei” – wezwał papież.

>>> Papież na otwarcie paryskiej katedry Notre-Dame: proroczy znak odrodzenia Kościoła we Francji

Rozpoczęło się nabożeństwo składające się z trzech części. Pierwszą było symboliczne „przebudzenie” wielkich organów. Pożar, który stopił ołowiane pokrycie dachu katedry, pokrył ogromny instrument toksycznym pyłem. Jego 8000 piszczałek, o rozmiarach od długopisu do ponad 10 metrów wysokości, zostało pieczołowicie zdemontowanych, wyczyszczonych i ponownie nastrojonych. Po rozpoczęciu nabożeństwa znakiem krzyża abp Ulrich pobłogosławił instrument. Osiem razy zwracał się do wielkich organów („Przebudźcie się organy, instrumencie święty, wyśpiewujcie chwałę Boga…”, „…wspierajcie modlitwę chrześcijan”) które odpowiadały muzyką, graną na zmianę przez tytularnych organistów katedry.

Dalsza część nabożeństwa składała się ze śpiewu hymnu Maryjnego („Ave Maria”), Psalmu i czytania z Listu św. Pawła do Efezjan (o duchowej świątyni złożonej z żywych kamieni, którymi są wierzący). W krótkiej homilii abp Ulrich zauważył, że wielu ludzi nie śmie wejść do kościoła, bo myśli, że jest on tylko dla tych, którzy mają właściwą postawę moralną. Tymczasem kościół to miejsce wspólnoty zgromadzonej wokół Chrystusa. Drzwi kościoła są otwarte dla wszystkich, by mogli znaleźć wewnętrzny pokój. Chrystus otwiera przed nimi swe serce. Arcybiskup Paryża zaznaczył, że katedra Notre-Dame cała jest zwrócona ku tajemnicy Chrystusa. Przez wieki zachowała swą tożsamość. Jest niczym przesłanie przekraczające epoki i granice. Powitał w niej wierzących i niewierzących, zapewniając, że Maryja wyciąga do wszystkich ręce, przedstawiając swego Syna.

Po homilii odśpiewano „Magnificat”. W intencjach modlitewnych proszono Boga za cierpiących, za wszystkie narody Ziemi, za rządzących, za doświadczających wojen, o to, by Kościół nie przestawał głosić wielkich dzieł Bożych, o zachwyt na stworzeniem i zachowanie go dla przyszłych pokoleń.

Odśpiewano (po łacinie) Modlitwę Pańską, a abp Ulrich odmówił końcową modlitwę. Po niej nastąpiło błogosławieństwo arcybiskupa i odśpiewanie hymnu „Te Deum”.

Szaty liturgiczne i feretrony parafii na uroczystość zaprojektował Jean-Charles de Castelbajac, który wykonał już podobne projekty na Światowe Dni Młodzieży w Paryżu w 1997 roku.

Późnym wieczorem odbędzie się jeszcze koncert w hołdzie tym, którzy brali udział w rekonstrukcji katedry. Połączy on muzykę klasyczną, popową, rockową i muzykę świata. Wystąpią m.in. śpiewacy operowi: Pretty Yende z RPA i Benjamin Bernheim z Francji; chiński pianista Lang Lang; urodzona w Beninie piosenkarka Angelique Kidjo; kanadyjski piosenkarz Garou, amerykański piosenkarz Pharell Williams, francuscy piosenkarze Clara Luciani i Vianney.Wenezuelski dyrygent Gustavo Dudamel poprowadzi Orkiestrę Filharmoniczną Radio France.

Jutro w odbudowanej katedrze zostanie odprawiona pierwsza Msza św., w czasie której abp Ulrich dokona konsekracji ołtarza głównego świątyni.

Wieczorem 15 kwietnia 2019 r. płomienie ogarnęły Notre-Dame. 96-metrowa iglica i unikalny drewniany dach wykonany z 1300 średniowiecznych dębowych belek zostały całkowicie zniszczone. Pomimo poważnych uszkodzeń, fundamenty, główna fasada i wiele skarbów sztuki zostało zachowanych. Dokładna przyczyna pożaru nie została jeszcze ostatecznie ustalona. W czasie pożaru trwały prace renowacyjne, zatem pewną rolę odegrać mógł błąd lub zaniedbanie ze strony robotników.

Wkrótce po katastrofie prezydent Francji Emmanuel Macron ogłosił, że katedra zostanie odbudowana w ciągu pięciu lat. Dzięki ogólnoświatowej fali solidarności zebrano ponad 850 milionów euro w darowiznach, oraz niestrudzonej pracy ekspertów od renowacji, inżynierów i rzemieślników, cel ten został osiągnięty.

Katedra Notre-Dame de Paris (Matki Bożej Paryskiej) to symbol europejskiej historii i kultury. Kamień węgielny pod jej budowę położył w 1163 r. papież Aleksander III. Budowa trwała 180 lat. Świątynia jest arcydziełem architektury gotyckiej. Jej słynne przypory, wspaniałe rozety i imponujące dzwonnice są znane na całym świecie.

Oprócz Aleksandra III, katedra gościła trzech innych papieży: Piusa VII, który przybył na koronację Napoleona I na cesarza w 1804 r., Jana Pawła II w 1980 i 1997 roku oraz Benedykta XVI w 2008 roku.

Jan Paweł II tak mówił o katedrze Notre-Dame 30 maja 1980 roku: „Jest to miejsce szczególne. Miejsce historyczne. Miejsce sakralne. Na tym miejscu spotykamy się z geniuszem Francji – z geniuszem, który wyraził się w całej architekturze tej świątyni osiem wieków temu, i trwa dalej świadectwo o człowieku. Człowiek bowiem wśród wszystkich definicji, wszystkich formuł, którymi siebie określa, nie może zapomnieć, że także on sam jest świątynią: świątynią, w której mieszka Duch Święty. I właśnie dlatego człowiek zbudował tę świątynię, która daje o nim świadectwo od ośmiu wieków: Notre-Dame”.

Podczas rekonstrukcji dyskutowano o wprowadzeniu nowoczesnych elementów do katedry, takich jak szklane dachy i nowoczesne iglice. Ostatecznie jednak osoby odpowiedzialne zdecydowały się na rekonstrukcję jak najbardziej wierną oryginałowi, aby zachować historyczny charakter budowli.

Zobacz także