Szymon Zadumiński: Pesach – z ciemności do światła 

Pesach to nie jeden dzień, ale siedem dni (w diasporze osiem), podczas których żyjemy zgodnie z wolą i zaleceniem Haszem. 

„Oto (zapowiedź ta) utrzymała praojców naszych i nas; gdyż niejeden powstał przeciw nam, by nas zniszczyć, lecz w każdym wieku i pokoleniu powstawali przeciw nam, by nas zniszczyć, ale Najświętszy, pochwalony On, ocalał nas z ich rąk”. Przytoczony fragment jest częścią Hagady, czyli tekstu czytanego, zgodnie z tradycją, podczas uczty sederowej. Słowo „seder” znaczy „porządek”, ponieważ uczta w pesachową noc odbywa się według ściśle określonego porządku. Dokładna nazwa uczty brzmi Seder Pesach. Podczas święta Pesach opowiadamy o wyjściu z Egiptu. Jednak Pesach to nie tylko jeden dzień, ale siedem dni (w diasporze osiem), podczas których żyjemy zgodnie z wolą i zaleceniem Haszem. 

Chamec Tora nakazuje nam, byśmy nie spożywali chamecu, byśmy nie czerpali korzyści z chamecu oraz byśmy nie posiadali chamecu podczas całego święta Pesach. Wszystkie te zakazy wywodzą się z wersetu: „I nie będzie widziane u ciebie zakwaszone i nie będzie widziany zakwas na całym twoim obszarze” (Szemot 13:7). 

>>>Jerozolima: tradycyjny obrzęd palenia chleba kwaszonego [ZDJĘCIA]

Zakaz spożywania chamecu podczas Pesach odciska w naszych umysłach znak wielkiego cudu, jakim było Wyjście z Egiptu. Kiedy nastał czas uwolnienia, piętnastego dnia miesiąca nisan, Żydzi musieli bardzo szybko opuścić ziemię egipską. Dlatego ciasto, które przygotowali na podróż, nie miało wystarczająco dużo czasu, by wyrosnąć i musiało zostać upieczone w postaci mac. Gdy spożywamy macę i unikamy chamecu, upamiętniamy w ten sposób nasze cudowne uwolnienie od Egiptu, jak również potężną moc Bożą oraz cudowne znaki, dzięki którym wybawił On nas z niewoli. Zakaz spożywania chamecu w Pesach ma podkreślać, w jaki sposób nasz naród przeszedł z ciemności do wielkiego światła.  

W dniach poprzedzających Pesach należy bardzo dokładnie posprzątać cały dom i usunąć wszystkie produkty, które są chamec. Dotyczy to również naczyń, w których przyrządzamy jedzenie i jemy. Jeżeli nie jesteśmy w stanie do Pesach zjeść i wypić wszystkiego, co jest chamec w naszym posiadaniu, należy włożyć wszystkie te produkty do jednej szafki (bądź pomieszczenia lub kartonu) i szczelnie ją zamknąć tak, by mieć pewność, że ani my, ani domownicy, ani gość nie otworzą jej przez przypadek bądź celowo. Należy oszacować wartość zgromadzonego chamecu, a następnie poprzez swojego rabina dokonać jego „sprzedaży”. Rabin „sprzedaje” nasz chamec nie-Żydowi i dzięki temu produkty, które są zamknięte w naszym domu i niedostępne dla oka podczas Pesach, przez całe siedem dni świąt nie należą do nas. To jest podobne do brania kredytu w banku, aby kupić mieszkanie – teoretycznie jest ono nasze, ale tak naprawdę (przynajmniej na początku obowiązywania umowy kredytowej) należy do banku. I tak samo jest z chamecem – coś mamy, ale tego nie mamy. Proste? 

W noc poprzedzającą erew Pesach (czternastego dnia miesiąca nisan) należy ostatecznie sprawdzić swoje mieszkanie (włącznie z kieszeniami ubrań czy samochodem), czy nie znajdują się w nim żadne produkty chamec. Dom należy sprawdzać w poszukiwaniu chamecu przy świetle jednej świecy. Przed przystąpieniem do sprawdzania należy odmówić błogosławieństwo „Ten, który uświęcił nas swoimi przykazaniami i nakazał nam usunięcie chamecu”. Czynność ta nosi nazwę biur chamec. Szukanie chamecu należy rozpocząć bezpośrednio po odmówieniu błogosławieństwa. Należy sprawdzić przy świetle świecy każde miejsce, co do którego istnieje prawdopodobieństwo, iż mogą się w nim znajdować jakieś produkty chamec. Cały znaleziony chamec należy odłożyć w bezpieczne miejsce, a następnie spalić go w ogniu w dzień poprzedzający wieczór Pesach. Czynność ta nosi nazwę bitul chamec. 

>>>Symcha Keller: Paschę chrześcijańską i żydowską łączy motyw wyzwolenia

Stół do sederu należy przygotować w erew Pesach. Należy ustawić talerze ze świątecznymi specjałami, ułożyć poduszki oraz porozstawiać krzesła, które będą używane przez osoby biorące udział w sederze. Stół powinien zostać przygotowany tak odświętnie, jak to tylko możliwe. Takie przygotowania mają podkreślić znaczenie wyzwolenia z niewoli egipskiej, które to wydarzenie świętujemy tej nocy. 

Czytając Hagadę, wypełniamy tym samym micwę opowiadania historii Wyjścia z Egiptu. Niezwykle ważną micwą jest opowiadanie o niewolniczej pracy, którą wykonywali nasi przodkowie w Egipcie, oraz o cudzie, jaki sprawił Bóg, wyprowadzając nas z niewoli ku wolności. Historia Wyjścia z Egiptu przypomina nam, iż Bóg wybrał nas, jako Swój naród, byśmy mogli uświęcać Imię Jego na całym świecie. Szczególny nacisk należy kłaść podczas nocy sederowej na wyjaśnienie wszystkich idei zawartych w tej historii swoim dzieciom. Celem tych opowiadań jest zaszczepienie w nich wartości tkwiących w wierze żydowskiej oraz udzielenie im nauk, w jaki sposób powinny wypełniać micwot święta Pesach. Należy dbać o rozbudzenie zainteresowań w swoich dzieciach oraz zachęcać je, by przyglądały się uważnie wszystkim wyjątkowym zwyczajom, których przestrzega się tej nocy. Należy również zachęcać je, by zadawały pytania dotyczące wszystkich aspektów sederu. Należy postarać się, by dzieci nie spały i były obecne przynajmniej do zakończenia czytania fragmentu „Byliśmy niewolnikami faraona”. 

Podczas sederu pije się cztery kielichy wina. Każdy kielich odpowiada jednemu z czterech wyrażeń opisujących zbawienie, których używa Tora we fragmencie opisującym wyjście z Egiptu. Podczas sederu używamy specjalnego talerza, który powinien posiadać specjalne (najczęściej zagłębione) miejsca, by położyć na nim sześć potraw: pieczone jajko, kawałek pieczonego mięsa (z kością), gorzkie zioła (sałata), charoset (mieszanka drobno pokrojonych owoców), pietruszka oraz chrzan. Potrzebujemy do tego słonej wody, w której zanurza się pietruszkę. Jeszcze tylko duża ilość macy, rodzina oraz goście i możemy wyjść z Egiptu. Zatem w drogę!

 

 

Zobacz także