Po co wieczna lampka w kościele? 

Świece na ołtarzu, lampy na sklepieniu – to wszystko normalne, przecież wchodząc do mieszkania też zapalamy światło. Ale po co jedna lampka ma się palić na okrągło? 

W każdym kościele przed Najświętszym Sakramentem musi palić się lampka. Ile razy zdarzało się, że wchodząc do kościoła i nie wiedząc, czy przyklęknąć przed tabernakulum, szukałem wzrokiem światła? O, lampka zapalona – to znaczy, że Najświętszy Sakrament jest obecny – przyklękam. Dzisiaj to dość czytelne, ale nie zawsze tak było. 

Utrzymać ogień 

Jeszcze przed pojawieniem się chrześcijaństwa Żydzi utrzymywali ogień w swoich świątyniach. Wynika to wprost z Księgi Kapłańskiej, w której czytamy: 

Ogień na ołtarzu będzie stale płonąć – nigdy nie będzie wygasać. Na nim kapłan każdego poranka zapali drwa, na nim ułoży ofiarę całopalną, na nim zamieni w dym tłuszcz ofiar biesiadnych. Ogień nieustanny będzie płonąć na ołtarzu – nigdy nie będzie wygasać! (Kpł 6,5-6) 

Chrześcijanie, którzy dużą część swojej tradycji liturgicznej zaczerpnęli właśnie od Żydów, zaadaptowali na swoje potrzeby i ten zwyczaj. Choć świadectwa tej praktyki pojawiają się dopiero w czwartym wieku, ks. abp Julian Nowowiejski, wielki polski liturgista uważał, że nie ma powodu, by w nią powątpiewać. Na przełomie IV i V wieku święty Paulin pisze o bazylice św. Feliksa: 

Złote drzwi białemi jak śnieg zdobne zasłonami, piękne ołtarze gęstemi są zastawione świecznikami. Światła pachnące wonieją w woskowanych papyrusach, płoną dniem i nocą: tak, że noc świeci dnia jasnością, a dzień sam, niebieską czcią zaszczycony, jeszcze jaśniej świeci, mając podwojone światło lampami bez liku. 

Z początku jednak nie było do końca oczywiste, czy światło pali się dla uczczenia Najświętszego Sakramentu czy też ołtarza, na którym sprawowana jest przecież Ofiara. 

Przez lata różne zgromadzenia i synody nakazywały palenie przed Najświętszym Sakramentem wiecznej lampy, aż w końcu włączono ten nakaz do Ceremoniału Biskupów i Rytuału rzymskiego, czyli oficjalnych ksiąg liturgicznych.

 Zrozumieć znaczenie 

Wieczna lampka, jak większość przedmiotów przeznaczonych do użytku liturgicznego, łączy w sobie funkcje użytkowe i symboliczne. 

Z jednej strony wskazywać ma oczywiście na obecność Najświętszego Sakramentu, dlatego np. gasi się ją, gdy w Wielki Piątek tabernakulum jest puste, a zapala w kaplicy adoracji. Również w katedrach, gdzie Najświętszy Sakrament nie zawsze jest w prezbiterium, wieczna lampka pomaga nam odnaleźć miejsce adoracji. 

Z drugiej strony wieczna lampka jest oczywiście symbolem. To szczególne światło wyobrażać może, jak pisze abp Nowowiejski, „duszę chrześcijańską i wierną, która nie mogąc trwać zawsze na adoracji u stóp ołtarza, zastępuje się światełkiem małej lampki”. 

Liturgista opisuje też, że światło może być dla nas szczególnym zadaniem. 

To małe światełko, które świeci ustawicznie w miejscu świętem, jest jakby kaznodzieją niemym wołającym do nas: „Wy jesteście światłość świata… Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi”, wzywającym nas nieustannie do czynienia dobrze i unikania złego, jest jakby okiem Bożem, które czuwa nad nami, aby nas prowadzić po ścieżkach sprawiedliwości i świętości. 

 

 

Zobacz także