Prawosławne uroczystości ku czci św. Mikołaja

W katedrze prawosławnej w Białymstoku uczczono w niedzielę rocznicę przeniesienia relikwii Mikołaja Cudotwórcy z Myry Licyjskiej w obecnej Turcji do Bari we Włoszech. To święto patronalne tej najważniejszej świątyni prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.

Głównej liturgii przewodniczył ordynariusz tej diecezji abp Jakub. W niedzielę przypada 23. rocznica jego ingresu (wówczas jeszcze jako biskupa), czyli liturgicznego wprowadzenia w obowiązki. Uroczystość odbyła się 22 maja 1999 roku.

Patron białostockiej katedry biskup Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku w Azji Mniejszej. Urodził się jako jedyny syn pobożnych rodziców. W żywotach świętych zapisano, że gdy był młodym kapłanem, po śmierci rodziców cały swój majątek rozdał biednym. Ten czczony w Kościołach katolickim i prawosławnym teolog, zwany cudotwórcą, jest patronem żeglarzy i wędrowców, a także panien, pragnących zmienić stan cywilny. Uważa się go także za orędownika osób skrzywdzonych przez los. Św. Mikołaj zasłynął z podrzucania złota i jedzenia do domu trzech biednych sióstr, by – mając posag – mogły wyjść za mąż. Stąd miał się wziąć zwyczaj obdarowywania prezentami w dniu jego wspomnienia. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej zapowiedział żeglarzom, że czeka ich straszna burza; morze uspokoiły modlitwy świętego.

Relikwie św. Mikołaja znajdują się w Bari we Włoszech. Przeniesiono je tam z Myry (Miry) w Licji, gdzie święty zmarł 6 grudnia między rokiem 345 a 352 (dokładnej daty nie udało się ustalić) jako biskup tego miasta. Jego ciało spoczęło w krypcie tamtejszej katedry. W 1087 roku biskup Bari zorganizował wyprawę do Azji po relikwie świętego. Po dopłynięciu do Myry, uzbrojeni żeglarze włamali się do bazyliki i wykradli je. Rok później papież Urban II, konsekrując nowy kościół w Bari, wyprawę Włochów nazwał przeniesieniem relikwii z Myry do Bari, gdzie znajdują się do dziś.

Białostocka katedra prawosławna została wybudowana w latach 1843-46 jako świątynia parafialna, ponieważ Białystok należał wówczas do diecezji grodzieńskiej. W 1951 roku, po utworzeniu prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, podniesiono ją do rangi świątyni katedralnej. W katedrze znajduje się – szczególnie czczona – ikona przedstawiająca św. Mikołaja.

Hierarchowie polskiej Cerkwi liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. osób; przyjmuje się, że największe w kraju skupiska prawosławnych są w województwie podlaskim. Według danych GUS, w poprzednim spisie powszechnym (dane te uznawane są przez hierarchów za niemiarodajne), przynależność do Kościoła prawosławnego zadeklarowało 156 tys. osób. Danych ze spisu przeprowadzonego w 2021 roku jeszcze nie ma.

Zobacz także