8 ciekawostek związanych z pietą watykańską, których nie znałeś

Jedyna ukończona przez Michała Anioła pieta i jedyna podpisana przez niego rzeźba. To tylko niektóre z ciekawostek, o których przeczytacie w tym tekście. 

Pieta watykańska to jedna z czterech piet wykonanych przez Michała Anioła i jedyna, którą artysta ukończył. Co ciekawe, miał zaledwie 24 lata, kiedy francuski kardynał Jean Billheres zlecił mu jej wykonanie, a zanim rzeźba znalazła się w Bazylice św. Piotra, przez wiele lat można było ją podziwiać w kaplicy św. Petroneli. Stamtąd przeniesiono ją w XVIII w. 

Rzeźba na nagrobek 

Pieta znajdowała się wcześniej w kaplicy św. Petroneli, gdyż właśnie tam został pochowany jej zleceniodawca. Przypuszcza się, że rzeźba ta miała być elementem jego nagrobka.  

>>> Jak postrzegał Boga Michał Anioł? 

Marmur 

Najsłynniejsza pieta wykonana jest z marmuru, który Michał Anioł wybrał osobiście, udając się do Carrary. Ta ogromna bryła była transportowana do Rzymu aż dziewięć miesięcy. 

Kto jest wyższy? 

Rzeźba ma 174 cm wysokości, a same proporcje w niej nie są naturalne i symetryczne. Ponadto, gdyby Maryja wstałaby – byłaby wyższa od swojego syna. Na pierwszy rzut oka nie jest to jednak aż tak widoczne, ponieważ suknia Matki Bożej ma pogniecione fałdy, przez co sama postać wydaje się niższa. Co istotne, nie wiadomo też na jakiej wysokości znajdowała się pieta w kaplicy św. Petroneli. Jeśli była na wzniesieniu – wówczas proporcje pomiędzy obiema postaciami wyglądały inaczej. 

Ślady 

W piecie Michała Anioła ślady po ukrzyżowaniu nie są bardzo widoczne. Artysta zaznaczył niewielkie rany po gwoździach, które nie przechodzą przez całe stopy oraz zaznaczył ranę w boku. Maryja natomiast została przedstawiona jako młoda kobieta, co można odczytywać dwojako – jako symbol czystości lub też nawiązanie do „Boskiej komedii” Dantego, którą uwielbiał rzeźbiarz. 

Kontrasty 

Rzeźbiąc pietę Michał Anioł jako pierwszy florencki artysta wykorzystał motyw pochodzący z północy. Przedstawił ciało Chrystusa w stylu helleńskim, z kolei fałdy na sukni jego matki nawiązują do gotyku. Wśród innych rzeźb powstałych w tamtym czasie pietę wyróżnia także kontrast między dynamiką układu a statycznością postaci. 

>>> Dlaczego palce Adama i Boga w najsłynniejszym fresku Michała Anioła nie dotykają się?

Podpis 

„Michael Angelus Bonarotus Florent facibiat” to napis, który można zauważyć na szarfie Marii. Oznacza on „Uczynił to Florentczyk, Michał Anioł Buonarroti” i powstał w tym miejscu, dlatego że kilka dni po wykonaniu rzeźby zaczęto przypisywać jej autorstwo Cristoforo Solarieumu. Później jednak Michał Anioł żałował swojej impulsywnej decyzji i postanowił, że nigdy więcej nie podpisze swojego dzieła. 

„Ja jestem Jezusem Chrystusem” 

To słowa, które 21 maja 1972 r. wykrzyczał 33-letni Laszlo Totha – australijski geolog – uderzając kilkadziesiąt razy młotkiem w rzeźbę, niszcząc tym samym prawe ramię Maryi, łamiąc jej nos oraz uszkadzając twarz. Po tym wydarzeniu dzieło zostało odrestaurowane i zwrócone na swoje miejsce.  

Pieta w Polsce 

Powstało wiele kopii piety Michała Anioła. Dwie z tych najwierniejszych znajdują się w Polsce – jedna w poznańskim kościele Matki Bożej Bolesnej, a druga, autorstwa Antoniona Vanniego, we Wrocławiu i to właśnie ona posłużyła jako wzór do rekonstrukcji oryginalnego dzieła po napaści. 

Zobacz także