Dlaczego palce Adama i Boga w najsłynniejszym fresku Michała Anioła nie dotykają się?

„Stworzenie Adama” Michała Anioła to jeden z najpopularniejszych fresków, który znajduje się w Kaplicy Sykstyńskiej. Ponadto dłonie z centralnej sceny często były powielane w innych dziełach sztuki, a nawet w reklamach i w kinie. Jednak patrząc na to dzieło nasuwa się pytanie: dlaczego palce przedstawionych postaci nie stykają się? 

Podczas niedawnej renowacji fresku zdano sobie sprawę, że w miejscu dotknięcia palców Adama i Boga znajduje się pękniecie. Jak się bowiem okazało – pęknięcie to spowodowało, że jeden z kawałków pracy odpadł, powodując utratę trzech paliczków Adama. 

Jednak w tym czasie Michał Anioł już nie żył, więc fresk naprawił Domenico Carnevali – włoski malarz z XVI w. 

>>> Jak postrzegał Boga Michał Anioł? 

Szukając Boga 

O innej ciekawostce dotyczącej tego fresku wspomniał jezuita, teolog i artysta Ivan Rupnik. Wśród jego licznych dzieł znajduje się „Redemptoris Mater” z watykańskiej kaplicy, freski w bazylice poświęconej ojcu Pio czy też w sanktuariach fatimskich. 

Na 11 Krajowym Spotkaniu Architektury i Sztuki Sakralnej (ENAAS) w Brazylii powiedział: 

„Kiedy w 1512 r. Michał Anioł w końcu ukończył fresk na suficie kaplicy Sykstyńskiej, uważany za jedno z najsłynniejszych dzieł w historii sztuki, kardynałowie odpowiedzialni za opiekę nad dziełami pozostawali godzinami w kaplicy, aby podziwiać malowidło. Jednak po wnikliwej analizie wszyscy polecili Michałowi Aniołowi, by namalował swój fresk jeszcze raz. Ich niezadowolenie nie dotyczyło całej pracy, lecz pozornie nieistotnego szczegółu, jakim były palce. Artysta namalował bowiem dotykające się palce Boga i Adama. Kardynałowie natomiast prosili, aby były one rozdzielone, aby palec Boży był zawsze maksymalnie wyciągnięty, natomiast palec Adama kończył się na ostatnim stawie. Ich zdaniem szczegół ten miał szczególne znaczenie: Bóg istnieje, ale decyzja o szukaniu Go należy do człowieka. Jeśli zechce – wyciągnie palec i dotknie Go, a jeśli nie – wówczas może szukać Boga przez całe życie. Jeden z zaciśniętych palców Michała Anioła symbolizuje więc wolną wolę”.

>>> Watykan: wkrótce nowi błogosławieni! Papież zatwierdził dekrety o cudzie i heroiczności cnót

Ciekawostki 

Co ciekawe, w ramach przygotowań do namalowania Adama Michał Anioł nakreślił dwa szkice sceny stworzenia. Oba można obecnie obejrzeć w British Museum w Londynie. Ponadto dla wielu badaczy zastanawiające wydawało się namalowanie Adamowi pępka. Nie został on bowiem zrodzony, a stworzony. Jak się jednak okazało po latach badań – czerwony materiał wokół Boga ma kształty ludzkiej macicy, a zwisający zielony szalik może symbolizować przeciętą pępowinę. Natomiast według innej interpretacji czerwone płótno porównuje się z kształtem ludzkiego mózgu.  

Interpretacji nie tylko tego, dlaczego palce Adama i Boga się nie łączą, lecz nawet samego fresku jest wiele. Która z nich jest tą właściwą, zgodną z zamysłem Michała Anioła oraz osób, które powierzyły wykonanie tego dzieła? Nie wiadomo. Ale przecież właśnie o to wchodzi w sztuce – każdy może interpretować ją na swój sposób. 

Zobacz także