Duch Święty to gołąb?

Dlaczego Ducha Świętego kojarzymy z gołębiem? Jak się okazuje, historia tego symbolu jest znacznie obszerniejsza niż mogłoby się wydawać. 

W Nowym Testamencie Duch Święty jest przedstawiony jako osoba przybywająca w formie gołębicy. Stało się to podczas chrztu Jezusa, o czym pisał w swojej Ewangelii św. Łukasz: „Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie»” [Łk 3, 22].

Ważny symbol 

Jak wskazują badacze, od zamierzchłych czasów gołąb był uważany przez narody wschodnie za symbol ducha i samej duszy. Starożytni Grecy uważali nawet, że stanowił on znak przewagi ducha nad ciałem. W wierzeniach wielu cywilizacji gołębie były przewodnikami duchów zmarłych do zaświatów – z tego powodu mieszkańcy terenów obecnej Syrii umieszczali nad grobami swoich bliskich specjalne domki z przeznaczeniem właśnie dla tych ptaków. 

Symbol gołębia był bardzo istotny także dla żydów. Już w Księdze Rodzaju czytamy, że Noe, poszukując lądu po wielkiej powodzi, „wypuścił z arki gołębicę i ta wróciła do niego pod wieczór, niosąc w dziobie świeży listek z drzewa oliwnego. Poznał więc Noe, że woda na ziemi opadła. I czekał jeszcze siedem dni, po czym wypuścił znów gołębicę, ale ona już nie powróciła do niego” (Rdz 8, 10 – 11). 

Prosty jak gołębica 

Nie powinno więc dziwić, że kiedy rozgrywały się wydarzenia opisane w Nowym Testamencie, gołębie były bardzo, oczywiście symbolicznie, powiązane z postacią Boga, w szczególności Jego Ducha. Pierwsi chrześcijanie chętnie przyjęli to wyobrażenie i wkrótce zaczęli przedstawiać Ducha Świętego prawie wyłącznie jako gołębicę. W późniejszym czasie św. Augustyn stwierdził:

„Tak należało ukazać Ducha Świętego, zstępującego na Pana, aby każdy zrozumiał, iż jeśli ma Ducha Świętego, musi być prosty jak gołębica, musi z braćmi utrzymywać prawdziwy pokój, który oznaczają pocałunki gołębi”.

Nie tylko chrzest 

Symbol gołębicy w sztuce chrześcijańskiej nie jest wykorzystywany jedynie przy ukazywaniu chrztu Jezusa, ale także przy innych okazjach, takich jak chociażby zwiastowanie, kiedy to Maryja dowiedziała się, że zostanie Matką Syna Bożego. Co więcej, jedne z pierwszych tabernakulów były ukształtowane właśnie na wzór gołębicy zawieszonej nad ołtarzem.  

Ponownie cytując św. Augustyna: „Gołębica jest prosta, niewinna, bez żółci, w pokoju udzielająca pocałunku, nie ostra w pazurkach”. Przywołuje więc na myśl czystą miłość Boga. 

Zobacz także