Wiara, Nadzieja, Miłość – męczennice o cnotliwych imionach 

Można dostrzegać w Zofii Mądrość Bożą, a w jej córkach personifikację trzech cnót teologalnych. Hagiografia mówi jednak o rzeczywistych osobach, lecz mówi niewiele.

Święta Zofia była prawdopodobnie pochodzącą z Grecji mieszkanką Rzymu. Zmarła w II wieku, za czasów cesarza Hadriana I. Zmarła naturalnie, choć istnieje również wersja hagiograficznej opowieści, wskazująca na śmierć męczeńską nie tylko jej córek – Wiary, Nadziei i Miłości – ale i jej samej.

>>> Eklezja kontra synagoga, czyli dwa oblicza ludu wybranego

Święta wdowa

Kilka znanych żywotów świętej Zofii, zapisanych w VII i VIII wieku w rozmaitych językach, zawiera sprzeczne informacje, niepewne wiadomości, choć z drugiej strony świadczy to o popularności kultu świętej i jej córek. Z pewnością święta Zofia była wdową. Tak mówi jedna wersja życiorysu świętej. Inna natomiast podaje, że owa święta pochodziła z Mediolanu, gdzie poniosła męczeńską śmierć razem ze swoimi córkami. Święta Zofia cechowała się głęboką pobożnością, oddawała się gorliwie modlitwie, postowi i nie szczędziła ubogim jałmużny.

Córki świętej

Córki świętej, Pistis (Wiara), Elpis (Nadzieja) i Agape (Miłość), miały odpowiednio 12, 10 i 9 lat. Święta Zofia wychowywała je w taki sposób, by nabyły cnoty, których imiona nosiły. Co więcej, wraz z wiekiem jej córki zapoznały się z księgami prorockimi i pismami apostolskimi. Słuchały chętnie swych nauczycieli, modliły się ochoczo i czerpały mądrość od swojej matki. Namiestnik Antioch miał pewnego razu wezwać świętą Zofię, by złożyła ofiarę kadzidła na ołtarzu bogini Diany. Kiedy święta stanowczo odmówiła, wyprowadzono jej dzieci i poddano je na oczach świętej torturom. Nie załamało to matki, ale zdobyła się ona nawet na zachęcanie córek do wytrwania. Zdumiony takim męstwem Antioch pozostawił Zofię przy życiu, lecz ona zmarła kilka dni później na grobie swoich dzieci. Umarła z rozpaczy spowodowanej utratą córek, którym imiona nadała na cześć cnót. Warto dopowiedzieć, że ów namiestnik (choć inna wersja opowieści mówi, iż sam cesarz), podejrzewając, że owe trzy nieletnie chrześcijanki trwają w wierności Bogu poprzez wzajemne wspieranie się, postanowił je rozdzielić. Wpierw przyprowadzono przed jego oblicze Wiarę, która odrzuciła pochlebstwa tyrana. Potem potępiła jego złe czyny i spiskowanie przeciwko chrześcijanom, za co została skazana na bezlitosną chłostę, oderwanie piersi, a po kolejnych jeszcze torturach ścięto ją. Nadzieję za niezłomne trwanie przy Jezusie Chrystusie także skazano na biczowanie, po czym wrzucono do rozgrzanego pieca, ale ogień jedynie ją muskał. W związku z tym i ją po jeszcze innych torturach ścięto. Ostatnią z sióstr, Miłość, najmłodszą, za wierność Jezusowi Chrystusowi powieszono, a więzy złamały jej nogi. Potem wrzucono ją do pieca i również ścięto.

>>> W jakim języku można chwalić Boga? Czyli o Ewangelii u Słowian 

Zofia i córki w sztuce

Sztuka przedstawia świętą Zofię w długich szatach, a jej córki z narzędziami tortur. Wiarę wyobraża się z kotłem i rózgami, Nadzieję – z żelaznymi pazurami lub mieczem, a Miłość – ze stosem lub z rozpaloną kratą. Wspólnym atrybutem matki i córek jest natomiast symbolizujący męczeństwo i chwałę liść palmy. Atrybutem świętej Zofii jest też krzyż wskazujący na to, że jest chrześcijanką. Trzyma go w prawej ręce, w lewej zaś ma zwinięty zwój. Podobnie i córki świętej Zofii dzierżą krzyże.

Relikwie świętej Zofii i jej córek sprowadził papież Paweł I, którego pontyfikat przypadł na lata 756-767, do rzymskiego kościoła S. Silvestro in Capite. Obecnie relikwie te znajdują się w krypcie kościoła pod wezwaniem świętego Pankracego w Wiecznym Mieście.

Zobacz także