Rok łaski od Pana

Rok Jubileuszowy, ogłoszony przez Franciszka, należy do tak zwanych jubileuszy zwyczajnych, czyli odnoszących się do „okrągłej” rocznicy narodzin Syna Bożego. Jezus przyszedł na świat 2025 lat temu. Początkowo takie jubileusze obchodzono co 100 lat. Następnie w średniowieczu postanowiono, że będą one obchodzone co 50, aby niedługo potem zdecydować, że jubileusz zwyczajny będzie świętowany co 25 lat.

Wszystko po to, aby jak największej liczbie wiernych umożliwić skorzystanie z błogosławieństwa i łask związanych z tym wyjątkowym rokiem. Zakładając, że średnio człowiek żyje ok. 70 lat (w średniowieczu było to mniej), to w ciągu swego życia na ziemi mógł przeżyć dwa, góra trzy jubileusze.

Sięgnijmy do Pisma

Od czasu Nowego Testamentu jubileusz związany jest z przyjściem na świat Jezusa Chrystusa. To On ogłosił go w synagodze w Nazarecie, gdy rozpoczynał publiczną działalność. Odwołując się do proroctwa Izajasza, wypowiedział następujące słowa: „Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, abym obwoływał rok łaski od Pana” (Łk 4,18-19). Rok łaski od Pana to inaczej rok jubileuszowy.

To co rozpoczęło się wraz z narodzinami Jezusa i Jego publiczną działalnością jest realizacją tego, co ma swój początek w Starym Testamencie. Początki koncentrowały się na odpoczynku i trosce o ubogich. W Księdze Wyjścia (23,10-11) – druga w kolejności księga Pisma Świętego – znajdujemy nakaz, aby w siódmym roku pozostawić ziemię odłogiem, a owoce winnic i gajów oliwnych oddać ubogim. Dać odpoczynek ziemi, czyli jej nie uprawiać w siódmym roku, to znak wielkiego zaufania, że rok wcześniej – w szóstym roku, Bóg swojemu ludowi dostarczy takich plonów, że wystarczą one na utrzymanie w roku siódmym. Wystarczy przywołać obraz z pustyni, kiedy to w czasie wędrówki Izraela do Ziemi Obiecanej Bóg zapewnił im pokarm w postaci manny z nieba i w szóstym dniu dał jej tyle, że wystarczyło jej i na siódmy dzień (zob. Wj 16,22-26). Z czasem pojawia się też obowiązek darowania długów ubogim bliźnim w roku siódmym (zob. Pwt 15,1-11). Trzeba mieć świadomość, że także w innych społecznościach na Bliskim Wschodzie znana była praktyka ugorowania co pewien czas ziemi. Jednak tylko Biblia wspomina o roku darowania długów (Pwt 15) i roku odpoczynku ziemi (Kpł 25) co siedem lat, nawiązując do szabatu (siódmy dzień – siódmy rok).

49 plus 1

Z roku szabatowego zrodziła się idea roku jubileuszowego. Otóż, siedem lat szabatowych, które następowały kolejno po sobie co siedem lat, tworzyło razem czterdzieści dziewięć lat. I właśnie następujący po nich rok pięćdziesiąty, obchodzono jako rok jubileuszowy. Określano go także jako rok święty (Kpł 25,8-17.23-55), czyli czas wyzwolenia wszystkich mieszkańców kraju. W teorii oznaczało to uwolnienie od wszelkich zobowiązań i mogących z nich wynikać zależności (odzyskanie prawa własności do zastawionych posiadłości dziedzicznych, domów wiejskich, domów lewitów w miastach), powrót wydziedziczonego Izraelity do swej własności rodzinnej i rodu, od którego został odłączony (zob. Kpł 25,10.13.28.31.33), a także uwolnienie każdego, kto stał się niewolnikiem swego brata (Kpł 25.39-41.54).

Instytucja roku jubileuszowego łączyła się ściśle z modelem społeczności izraelskiej opartym na rodzinie oraz przyjętym systemie podziału ziemi. Prawo roku jubileuszowego broniło zwłaszcza rodziny, gwarantując utrzymanie przez wieki pierwotnej zasady sprawiedliwego podziału ziemi między plemionami według liczby ich rodów (Joz 13-21), z których każdy rozdzielał ją wchodzącym w jego skład rodzinom jako dziedzictwo. Rok jubileuszowy miał stać na straży pierwotnego ustroju Izraela, opartego na zasadach równości i sprawiedliwości.

Ideały realizują się w Chrystusie

Jubileuszowy ideał odkupienia i odbudowy społeczności izraelskiej dominuje w proroctwach Izajasza. Są to wizje dotyczące przyszłości (Iz 35). Pojawia się tajemniczy Sługa Jahwe, który swoim posłannictwem przywróci sprawiedliwość i równość w życiu społecznym (Iz 42,1-7). Także od proroka Izajasza pochodzi tekst, który zacytował Jezus w synagodze w Nazarecie (Iz 61). Posłaniec Boga Jahwe ma głosić dobrą nowinę ubogim, wolność niewolnikom zmuszonym do pracy u innych z powodu długów, uwolnienie więźniom i rok łaski Pańskiej.

>>> Jak będą wyglądały obchody Roku Jubileuszowego u grekokatolików?

Ideały związane z rokiem jubileuszowym zaczęły się realizować w Jezusie. On jest Posłańcem Boga, który obwieszcza rok łaski od Pana. Wiele odniesień do jubileuszowych obrazów i pojęć jest obecnych w ewangeliach (Mt 5,3-12 – błogosławieństwa; Mt 11,2-6 – odpowiedź Jezusa dana posłańcom Jana Chrzciciela, czy On jest tym, który miał przyjść; Łk 14,12-24 – kogo zapraszać na ucztę). Jezus odpuszcza grzechy i naucza o darowaniu win (Mt 26,28: Łk 24,47) oraz konkretnych długów i zobowiązań materialnych (Mt 18,21-35; Łk 3,3-6).

Dar dla wspólnoty

W nauczaniu o nadchodzącym i już obecnym Królestwie Bożym zawarte jest wiele realizujących się obietnic związanych z rokiem jubileuszowym. Uczniowie, po zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Jezusa, zaczęli w Kościele apostolskim wdrażać je w życie, umocnieni darem Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy. Odnośnie do spraw materialnych i wzajemnej solidarności wyrażało się to w zasadzie wzajemnej pomocy i równości: „Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich, którzy uwierzyli. Żaden nie nazywał swoim tego, co posiadał, ale wszystko mieli wspólne” (Dz 4,32). Związane z rokiem szabatowym i w konsekwencji z rokiem jubileuszowym Boże polecenie: „nie będzie pośród ciebie ubogiego” (zob. Pwt 15,4) zostaje spełnione we wspólnocie rodzącego się Kościoła. Łukasz pisał o niej: „nikt z nich nie cierpiał niedostatku” (Dz 4,34).

Podsumowując to, co zostało zapisane w Piśmie Świętym o roku jubileuszowym, możemy powiedzieć, że jest to czas szczególny, w którym Bóg pomaga człowiekowi w przywróceniu synowskiej relacji ze swoim Stwórcą i Zbawicielem, między ludźmi i z całym stworzeniem. Wyrażało się to w przebłaganiu za grzechy (relacja do Boga), darowaniu długów, przywróceniu wolności i powrocie do swej własności (relacje międzyludzkie) i odpoczynku całej ziemi (odniesienie do otaczającego nas świata przyrody). Choć nigdy nie było to łatwe do osiągnięcia, to jednak w roku jubileuszowym nie możemy rezygnować z tak koniecznych, choć bardzo ambitnych celów. Bo jest to rok łaski od Pana, a dla Niego wszystko jest możliwe.

Zobacz także