Rzym: wielkie zainteresowanie jubileuszową wystawą Caravaggia

W ramach Roku Świętego zorganizowana została w Rzymie specjalna wystawa „Caravaggio 2025” prezentująca  ponad 20 dzieł wybitnego twórcy okresu baroku Michelangelo Merisiego (1571-1610), znanego jako Caravaggio. Niektóre z nich zostały wypożyczonych z muzeów międzynarodowych i kolekcji prywatnych. Wystawa czynna od początku marca w rzymskim Palazzo Barberini od pierwszych dni przyciąga rzesze ludzi.

W weekend trzeba było odprawić z kwitkiem wielu spontanicznych chętnych. Wstęp na wystawę mają wyłącznie osoby, które zarezerwują termin za pośrednictwem systemu rezerwacyjnego. Według doniesień medialnych, galeria sprzedała w przedsprzedaży około 60 tys. biletów.

Na zorganizowaną we współpracy z Galerią Borghese wystawę, która odbywa się z okazji trwającego w Kościele katolickim Roku Świętego, odrestaurowano i zbadano wiele dzieł, w tym prawdopodobnie ostatnie dzieło Caravaggia: obraz „Męczeństwo św. Urszuli”, namalowany w Neapolu w 1610 r. Według włoskiej gazety „La Repubblica”, konserwatorki Laura Cibrario i Fabiola Jatta odkryły szczegóły trzech postaci, które wcześniej były niemal, lub całkowicie niewidoczne.

>>> Biskup wędruje z młodzieżą po jubileuszowych Szlakach Nadziei

Caravaggio, który słynął również z porywczego temperamentu i niespokojnego trybu życia, uciekł do Neapolu, gdyż podczas kłótni zabił papieskiego oficera. Na krótko przed planowaną podróżą do Rzymu, gdzie liczył na przebaczenie papieża, otrzymał zamówienie na namalowanie obrazu. Aby przyspieszyć proces schnięcia, Caravaggio wystawił obraz na działanie neapolitańskiego słońca, które jednak uszkodziło zwłaszcza ciemne kolory.

Teraz na ciemnym tle można rozpoznać brodę i usta postaci znajdującej się po lewej stronie świętej Urszuli, a także czubek nosa żołnierza i zarys jego hełmu. Również nad głową świętej widoczne jest nakrycie głowy żołnierza z otworami przygotowanymi na namalowanie oczu. Caravaggio zmarł 18 lipca 1610 roku w Porto Ercole niedaleko Rzymu z nigdy niewyjaśnionych przyczyn.

Legenda mówi, że święta Urszula była bretońską księżniczką żyjącą w IV wieku. Podczas pielgrzymki do Rzymu ona i jej towarzysze wpadli w ręce Hunów. Urszula odrzuciła ofertę króla Hunów Attyli, który obiecał jej oszczędzić życie, jeśli wyjdzie za niego za mąż. W konsekwencji Attyla zabił ją strzałą. Właśnie tę scenę uchwycił Caravaggio: Attyla wciąż trzyma uniesiony łuk, strzała tkwi w piersi świętej, w typowych dla Caravaggia kontrastach jasnych i ciemnych oraz w mistrzowsko uchwyconej dramatycznej chwili.

>>> Jubileusz 2025. Pielgrzymują, aby rozkochać się we wspólnocie Kościoła

***

Michelangelo Merisi, zwany Caravaggiem (1571-1610), pochodził z Mediolanu, ale od 5. roku życia wraz z rodziną mieszkał w miejscowości Caravaggio na północy Wloch (koło Bergamo), która stała się z czasem jego faktycznym nazwiskiem. Już jako nastolatek wykazywał wielkie zdolności twórcze i wkrótce rozpoczął bujne życie artystyczne, tworząc na dworach papieży i wielu ówczesnych książąt. Chociaż ulegał wpływom różnych artystów zarówno dawnych, jak i współczesnych mu, szybko stworzył własny styl odznaczający się świetną grą świateł i troską o szczegóły w przedstawianych postaciach i przedmiotach. Jednocześnie znany był z awanturniczego trybu życia, stale miał problemy z prawem.

W 1599 r. Caravaggio uzyskał zlecenie na dekoracje kaplicy Contarellich w kościele św. Ludwika Króla Francji. Dwa dzieła, ukończone w 1600 roku i poświęcone św. Mateuszowi – jego męczeństwu i powołaniu – wywołały sensację ze względu na swój światłocień i realizm, które nadały im zarówno dramatyzm, jak i niezwykłe zabarwienie uczuciowe. Opinie współczesnych mu artystów, krytyków i szerokiej publiczności były podzielone i obok potępień nie brakowało, a nawet przeważały zachwyty.

Zmarł w wieku 39 lat w toskańskim miasteczku Porto Ercole. Caravaggia uważa się za reformatora malarstwa włoskiego i twórcę ekspresji barokowej. Jego płótna charakteryzują się dynamiczną i diagonalną kompozycją i szczególna rolą światła, które wydobywa faktury i barwy.

Twórczość Caravaggia po jego przedwczesnej śmierci została na kilka wieków zapomniana i wrócono do niej dopiero w XX wieku.

Zobacz także