Siedem bram Jerozolimy w Wielki Piątek na Festiwalu Beethovena

Monumentalna oratoryjno-kantatowa kompozycja Krzysztofa Pendereckiego „Siedem bram Jerozolimy” zostanie wykonana w Wielki Piątek w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej na finał 27. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena.

Orkiestrę Filharmonii Narodowej poprowadzi Sergey Smbatyan, dyrygent z Armenii, a Chórem Filharmonii Narodowej dyrygować będzie Bartosz Michałowski. W gronie solistów znajdą się soprany: Iwona Hossa i Karolina Sikora oraz mezzosopran Anna Lubańska. Ponadto wystąpią: Adam Zdunikowski, tenor i Piotr Nowacki bas a także Sławomir Holland w roli narratora.

„Siedem bram Jerozolimy” – kompozycja autorstwa Krzysztofa Pendereckiego stworzona została w 1996 r. na zamówienie Jerozolimy z okazji jubileuszu trzeciego tysiąclecia istnienia świętego miasta wyznawców judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Dzieło jest muzycznym symbolem jedności trzech religii i nadziei świat bez wojen i konfliktów.

>>> Hiszpania: koncerty „Pasji według św. Łukasza” Krzysztofa Pendereckiego

Tytuł i budowa tego siedmioczęściowego utworu nawiązują do siedmiu historycznych bram prowadzących do jerozolimskiego Starego Miasta.

Prawykonanie odbyło się 9 kwietnia 1997 r. w Jerozolimie. W tym pierwszym wystawieniu monumentalnego dzieła wzięła udział ogromna międzynarodowa obsada: chóry z Monachium, Stuttgartu i Lipska oraz jerozolimska Orkiestra Symfoniczna pod dyrekcją Lorina Maazela.

Dzieło jest przykładem realizacji przez kompozytora idei „wielkiej syntezy”, w której twórca odwołuje się do uniwersalnych wartości i łączy tradycje muzyczne różnych epok z nowoczesnymi środkami wyrazu.

W symfonii wyraźnie widoczne są odwołania do spuścizny wielkich twórców form religijnych, wokalno-instrumentalnych, do takich gatunków, jak chorał, śpiew a capella i polichóralność. Nowością w blisko godzinnym utworze były tubafony – instrumenty zbudowane z długich rur według projektu samego Pendereckiego. Na niezwykłość odbioru dzieła – jak zaznaczają muzykolodzy – wpływa specjalne przestrzenne rozmieszczenie muzyków.

Potężna jest forma utworu – siedmiu bramom miasta odpowiada siedem części dzieła, w których kompozytor wykorzystał teksty zaczerpnięte ze Starego Testamentu – Księgi Psalmów oraz Ksiąg Prorockich: Ezechiela, Jeremiasza, Daniela i Izajasza.

„Wybrane przeze mnie teksty są chrześcijańską interpretacją Starego Testamentu – mówił w jednym z wywiadów Krzysztof Penderecki – poza który nie wyszedłem, chociaż miałem wielką ochotę sięgnąć do Apokalipsy św. Jana. To, co było mi potrzebne znalazłem jednak w Księdze Dawida, uważanej za odpowiednik Apokalipsy w Starym Testamencie. Głównie oparłem się na Psalmach Dawida, wybierając przede wszystkim fragmenty związane z Jerozolimą”.

Tekst – według zalecenia kompozytora – powinien być wygłaszany przez recytatora w języku zrozumiałym dla publiczności: w Jerozolimie po hebrajsku, a w Polsce po polsku.

Wielkopiątkowy koncert zakończy 27. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena odbywający się pod hasłem „Beethoven – pomiędzy Wschodem a Zachodem”, który trwał od 26 marca do do 7 kwietnia 2023 r.

Zobacz także