Sól – prezent od świętej Kingi  

Kiedy księżna Kinga (zwana też Kunegundą) przywdziała habit, postanowiła zapomnieć o swoich arystokratycznych korzeniach i, oddawszy się modlitwie, rozważaniu męki Chrystusowej oraz umartwieniom, przeobraziła się w prostą, pokorną klaryskę.  

Wobec duchowych córek świętej Klary, dla których w 1280 r. ufundowała klasztor w Starym Sączu (gdzie do dzisiaj spoczywa), kierowała się następującą zasadą: „Przychodzę do was, aby być waszą służebnicą; zapomnijcie o tym, kim byłam przed tym i uważajcie mnie za pokorną zakonnicę”. 

Patronka Polski i Litwy 

Święta, którą Kościół w szczególny sposób wspomina 24 lipca, przyszła na świat w 1234 r. w Ostrzyhomiu jako córka króla węgierskiego Beli IV i jego żony Marii. Pochodziła z dynastii Arpadów. Była siostrą świętej Małgorzaty Węgierskiej i błogosławionej Jolanty. Została żoną księcia Bolesława Wstydliwego, z którym żyła w dziewiczym małżeństwie. Obiecana księciu w obliczu tatarskiego zagrożenia, po zaręczynach kryła się wraz z nim przed słynącymi z okrucieństwa Tatarami pod opiekuńczymi skrzydłami Grzymisławy. Schroniła się w Lublinie, Zawichoście, Krakowie, na Węgrzech i na Morawach. Po wycofaniu się Tatarów z Polski Bolesław i Kinga wrócili na stałe do Krakowa. Najeźdźca zniszczył zamki w Krakowie i w Sandomierzu, dlatego zamieszkali w Nowym Korczynie. To tutaj święta nakłoniła Bolesława do zachowania dozgonnej czystości (dlatego nazwano go Wstydliwym). Oboje złożyli śluby przed krakowskim biskupem Prandotą. W małżeńskiej czystości spędzili czterdzieści lat. Kinga była też franciszkańską tercjarką, a chcąc pomóc Bolesławowi w odbudowie kraju, ofiarowała na ten cel część swego posagu, w zamian uzyskawszy od męża, przywilejem z 2 marca 1252 r., sądecką ziemię w wieczyste posiadanie.   

Po śmierci Bolesława (7 grudnia 1279 r.) jako wdowa wstąpiła do starosądeckiego klasztoru klarysek, w którym spędziła dwanaście lat, aż do swej śmierci (w 1292 r.). Beatyfikował ją papież Aleksander VIII 10 czerwca 1690 r., a kanonizował papież Jan Paweł II 16 czerwca 1999 r. Papież Benedykt XIII ogłosił 31 sierpnia 1715 r. świętą Kingę patronką Polski i Litwy.  

>>> Królowa, która została mniszką

Pierścień w solnej bryle 

Sztuka ukazuje tę świętą w stroju księżnej lub klaryski. Jej atrybutami są bryła soli, pierścień, lilia (symbol czystości) i makieta klasztoru. Owa makieta prezentuje klasztor w Starym Sączu, natomiast z pierścieniem i bryłą soli wiąże się legenda przytoczona przez sługę Bożego Piotra Skargę, a opowiadająca o odkryciu przez świętą Kingę pokładów soli w Bochni i o znalezieniu przez nią w solnej bryle jej szczerozłotego pierścienia. Wspomniany jezuita w „Żywotach świętych Starego i Nowego Zakonu” tak przedstawia ową legendę: „W Węgrzech ojca swego króla Bellę nawiedzając, uprosiła u niego górę jednę soli, i tam w nię pierścień swój wrzuciła. A potem gdy się w Bochni w ziemi krakowskiej żupy otworzyły, w pierwszym bałwanie, który wykopano, pierścień się on jej znalazł; który ujrzawszy Kunegunda i poznawszy, dziękowała P. Bogu, czyniącemu cuda tym, którzy Go miłują”.  

Sprowadzenie przez księżną Kingę górników (zwanych dawnej gwarkami) z Węgier do Polski i odkrycie przez nich złóż soli w Bochni i Wieliczce zaowocowało tą legendą. Wspomniany pierścień, wrzucony przez świętą do węgierskiej kopalni w Marmarosz Sziget, miała ujrzeć w pierwszej, wydobytej w Polsce solnej bryle. Zgodnie z legendą podarowała go górnikowi, który jako pierwszy natrafił na bryłę soli. Był nim, w wielickiej wersji opowieści, niejaki Świętosław, zaś w wersji bocheńskiej – Klemens. Ponadto Świętosława księżna miała obdarzyć urzędem żupnika solnego. Solną bryłę poleciła natomiast zabrać do Krakowa. 

Zobacz także