fot. skansen.bialystok.pl
Święci patroni wiejskich chat
Wizerunki świętych patronów, które niegdyś wieszano w podlaskich wiejskich chatach można oglądać od niedzieli w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie koło Białegostoku. Wystawa będzie czynna do połowy lipca.
Wystawa „Święci patroni wiejskich chat na Podlasiu” prezentowana jest w drewnianym dworze z Bobry Wielkiej znajdującym się na terenie muzeum, które ma charakter skansenu. Ekspozycja składa się przede wszystkim z oleodruków, czyli reprodukcji obrazów na płótnie lub na papierze, które przedstawiają przede wszystkim Boga, świętą rodzinę oraz innych świętych. W zbiorach Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej znajduje ponad 500 oleodruków, na wystawie prezentowanych jest kilkadziesiąt z nich. Obrazy pochodzą też z Muzeum i Archiwum Archidiecezji Białostockiej oraz domów prywatnych.
„Cała ekspozycja dotyczy przede wszystkim oleodruków. Oleodruki to nazwa potoczna wizerunków drukowanych fabrycznie techniką tzw. oleografii, czyli wizerunek drukowany na papierze z farbą z namiastką oleju. Dzięki temu wizerunek wyglądał lekko błyszczący. Miało to sygnalizować, odzwierciedlać malarstwo, sztukę wyższą, sztukę niedostępną dla mieszkańców wsi” – mówił kuratorka wystawy Urszula Szymak-Waśkiewicz. Podkreśla, że dzięki oleodrukom, które były popularne od drugiej połowy XIX w., w domach wiejskich zaistniały wizerunki świętych. Oleodruki drukowano w drukarniach na Zachodzie Europy, a na nasze tereny trafiły razem z handlarzami wędrownymi, mieszkańcy kupowali je na jarmarkach, w sanktuariach podczas pielgrzymek.
Święte kąty
W domach oleodruki umieszczano na ścianach. To już od gospodarzy zależało ich ułożenie, przeważnie były dowieszane kolejne wizerunki. Obrazy wieszano też w tzw. świętych kątach. Na wystawie można oglądać oleodruki przedstawiające Chrystusa, Matkę Boską, a także świętych jak Antoniego, Barbarę, Agatę, Jerzego, Mikołaja czy Eliasza. To zarówno święci katoliccy jak i prawosławni. Kuratorka mówiła, że chciano w ten sposób „uwidocznić niezwykłość naszego regionu”, gdzie obok siebie żyją katolicy i prawosławni.
Ekspozycja podzielona jest na trzy części: związaną z wizerunkami Chrystusa, poświęconą kultowi maryjnemu, a także świętym patronom, święci patroni, którzy mieli działać na rzecz mieszkańców danego domostwa. Wśród przedstawień maryjnych prezentowany jest m.in. oleodruk Matki Boskiej Częstochowskiej, a Matka Boska Ostrobramska czy Matka Boska Hodyszewska, zwana też Królową Podlasia. To jedno z najpopularniejszych przedstawień Maryi związanych z lokalnym kultem maryjnym. Jednym z najcenniejszych prezentowanych oleodruków jest żywot Matki Boskiej z XIX w.
Są też bardzo znane wizerunki: Serce Maryi i Serce Jezusa. Kuratorka mówiła, że były one drukowane w takim samym stylu i podobnie obramowane, wieszane obok siebie, najczęściej nad łóżkiem. Natomiast nad kołyską dziecka wieszano często wizerunki np. Matki Boskiej Karmiącej czy Anioła Stróża.
W części związanej z kultem Chrystusa można obejrzeć wizerunki przetworzone ze sztuki wysokiej. To m.in. „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci. Takie wizerunki mieszkańcy wiejscy podglądali w najbliższych sanktuariach, kościołach, oglądali w ośrodkach kultu i stamtąd sprowadzono do własnych domów.
Oddzielna sala poświęcona jest patronom. Patroni mieli bardzo ważne zadanie, mieli pomóc przy plonach, mieli pomóc przy urodzaju i strzec od pożarów, burz, od wszelkich niebezpieczeństw. Prezentowany jest m.in. wizerunek św. Mikołaja, który był umieszczany w tzw. świętych kątach, ozdabiany ręcznikiem obrzędowym lub papierową firanką; św. Nepomucena, który miał chronić przed powodziami, czy św. Szczepana związanego z dobrym urodzajem zbóż. Można też obejrzeć żywoty św. Barbary, na jednym trzyma krzyż katolicki, na drugim prawosławny. Wystawę można oglądać do połowy lipca.
Wybrane dla Ciebie
Czytałeś? Wesprzyj nas!
Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!
| Zobacz także |
| Wasze komentarze |
Wiadomości
Wideo
Modlitwy
Sklep
Kalendarz liturgiczny