Synod Archidiecezji Katowickiej: uśpiony Kościół potrzebuje impulsu i przebudzenia

Kościół – choć jakby uśpiony, wymagający nowego impulsu i przebudzenia – wciąż dla wielu pozostaje domem, przystanią – wskazywali uczestnicy spotkań odbywających się od jesieni ub. roku w ramach Synodu Archidiecezji Katowickiej. Oficjalną prezentację wniosków z synodu zaplanowano na wrzesień.

XVI Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów na temat „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja” rozpoczęło się w październiku ub. roku. Po raz pierwszy w historii pierwszym etapem synodu były szerokie konsultacje na poziomie diecezji. Po ich zakończeniu rozpocznie się faza kontynentalna, a w październiku 2023 r. – powszechna.

Spotkania synodalne

W Archidiecezji Katowickiej w ramach synodu odbyło się 351 spotkań na różnych poziomach i o różnych profilach – były to zarówno spotkania w ramach poszczególnych dekanatów czy spotkania duchownych we własnym gronie, jak i spotkania wspólnot i grup parafialnych, a wreszcie otwarte spotkania wszystkich zainteresowanych wiernych – tych ostatnich było 150 w 135 parafiach.

Z opublikowanego w ostatnich dniach dokumentu będącego syntezą konsultacji synodalnych Archidiecezji Katowickiej wynika, iż – jak czytamy w syntezie synodalnej – „odkrywaniu niedoskonałości w funkcjonowaniu Kościoła towarzyszyło poszukiwanie ich przyczyn i wyprowadzanie wniosków na przyszłość”. W dyskusjach padło wiele krytycznych uwag pod adresem Kościoła i duchownych.

Zdjęcie poglądowe, fot. Antoni Jezierski

Kościół zraniony

„Uczestnicy spotkań synodalnych dzielili się obrazem Kościoła zranionego, dotkniętego skandalami i ludzką biedą, którego grzeszna strona, związana ze słabością człowieka, niejednokrotnie powoduje zgorszenie i cierpienie. To Kościół często bezradny, dotknięty szokiem zmian, który niejednokrotnie powoduje frustracje wiernych, przypominając bardziej źle zarządzaną instytucję niż wspólnotę prowadzoną przez wyrazistych pasterzy” – czytamy w dokumencie.

W synodalnych spotkaniach podnoszono m.in. problem topniejącej liczby wiernych, porzucania przez młodzież wiary, malejącej frekwencji na niedzielnych mszach, czy „zachowawczej postawy tych, którzy co prawda z Kościołem jeszcze się utożsamiają, lecz boją się publicznie do tego przyznawać”.

>>> Synteza synodalna archidiecezji gdańskiej: trzeba zniwelować dystans między duchownymi a świeckimi

Dom

„Obraz Kościoła wyłaniający się z tych spotkań nie był jednak wyłącznie negatywny. Przeciwnie. Podkreślano, że Kościół – choć jakby uśpiony, wymagający nowego impulsu i przebudzenia – wciąż dla wielu pozostaje domem, przystanią” – wskazano w podsumowaniu diecezjalnego synodu.

Wśród mocnych punktów Kościoła wymieniano m.in. podtrzymywanie tradycji przekazu wiary, znaczenie religijnego świadectwa rodzin, zaangażowanie sporej grupy świeckich, gorliwość wielu duszpasterzy a także wzrost dojrzałości chrześcijańskiej tych, którzy są w Kościele mimo jego słabości. Wskazywano także na pozytywne owoce wielu bezpośrednich form duszpasterstwa oraz dobro płynące z aktywności grup parafialnych.

Słabości Kościoła

Za słabości uznano m.in. marginalizowanie niektórych osób (np. żyjących w związkach niesakramentalnych), izolowanie się części księży od wiernych, brak należytego reagowania na zło seksualnych nadużyć, przedmiotowe traktowanie kobiet i niedocenianie ich roli, spadek powołań, podziały panujące wśród wiernych, przepracowanie księży, pogłębiającą się anonimowość wśród parafian, brak wzajemnej współpracy, hermetyczny charakter niektórych wspólnot, pozostawienie ich często samym sobie oraz słaby przekaz wiary w rodzinach.

Jednocześnie – jak czytamy w dokumencie – „spotkania synodalne potwierdziły, że Kościół (zwłaszcza ten parafialny) jest miejscem, do którego mogą przyjść nie tylko po religijną usługę, ale także po to, aby podzielić się swoimi trudnościami, szukać pomocy w życiowych przeciwnościach i znaleźć wsparcie oraz duchową opiekę”.

Temat zabierania głosu w Kościele wzbudził wśród uczestników spotkań synodalnych dwa rodzaje skojarzeń. Po pierwsze zauważono, że „Kościół jest atakowany w mediach i trwa +nagonka+, która +rzutuje na jego wizerunek i rujnuje autorytety+”. Po drugie – wskazywano – „Kościół często posługuje się głosem piętnującym i agresywnym, nie jest otwarty na dyskusję”. Uczestnicy spotkań krytykowali brak wspólnego przekazu, sprzeczne komunikaty oraz anachroniczny i niezrozumiały język listów pasterskich.

festiwal życia 2022 młody kościół wydarzenie festiwal — fot. NINIWA

Nowe środki komunikacji

W konsultacjach doceniano większe niż wcześniej wykorzystanie przez Kościół nowych środków komunikacji, takich jak media społecznościowe, transmisje online czy filmy na kanale YouTube, oceniając jednak, że obecność Kościoła w mediach społecznościowych nadal jest skromna. Zachęcano do zwiększenia wykorzystania mediów tradycyjnych i społecznościowych do przekazu ewangelicznego i katechetycznego.

Jednym z wniosków synodalnych jest także potrzeba wzmocnienia dialogu między wiernymi a duchownymi, by wierni mieli poczucie, że ich głos liczy się w Kościele.

Oczyszczenie

„Aby wzmocnić (umożliwić) dialog uczestnicy spotkań synodalnych podkreślali konieczność +oczyszczenia+ Kościoła z nadużyć seksualnych niektórych osób duchownych wobec małoletnich i wypracowanie przejrzystych procedur rozwiązywania tych przestępstw. Czasami pojawiał się postulat nieangażowania się przedstawicieli Kościoła w politykę. Wielu ankietowanych wskazało na konieczność większej otwartości osób duchownych na życie codzienne parafian” – czytamy w syntezie synodalnej.

„W wypowiedziach dało się zaobserwować wspólną troskę o losy Kościoła. Pomimo wskazywanych słabości Kościoła, wyrażano również dumę z przynależności do wspólnoty Chrystusa i możliwość zaangażowania się na rzecz drugiego człowieka. Odkrywaniu niedoskonałości w funkcjonowaniu Kościoła towarzyszyło poszukiwanie ich przyczyn i wyprowadzanie wniosków na przyszłość” – konkludują autorzy syntezy synodalnej Archidiecezji Katowickiej.