Tam na kluczu sklepienia drga zamknięty pęd strzał. Notre Dame de Paris [REPORTAŻ] 

Dziś, 15 kwietnia 2025, mija 6 lat od pożaru katedry Notre Dame w Paryżu. W grudniu, po kilku latach prac renowacyjnych i konserwatorskich, gotycka świątynia znów otworzyła swoje drzwi. Jak wygląda ten światowej sławy zabytek sakralny w remoncie? 

 „Z miliona złożonych do modlitwy palców wzlatująca przestrzeń! / Lecz zdjęło mnie z iglicy jak z haka Wnętrze – przerażenie” – pisał poeta Julian Przyboś o paryskiej katedrze Notre Dame, czyli Naszej Pani – Maryi. Tłumy pielgrzymów, turystów i paryżan zapełniają wyspę Île de la Cité, a przed głównym wejściem ustawia się długa kolejka.  

W cieniu pożaru 

Na pierwszy rzut oka katedra wydaje się taka sama jak dawniej. Jej fasada, w stylu gotyku dojrzałego, z trzema portalami, rozetą i galerią królów, wygląda na nietkniętą przez czas. Specjaliści oraz ci, którzy pamiętają dramatyczne wydarzenia sprzed kilku lat dostrzegą odnowione detale i czyste kamienie – tego nie widziano tu od dekad. Mimo zniszczenia oraz odnowienia świątynia zachowała wdzięk starości. 

Pożar z 15 kwietnia 2019 r. doprowadził do katastrofy. Ogień zniszczył drewnianą więźbę dachową, zawalił się strop, a kultowa iglica autorstwa Viollet-le-Duca runęła do wnętrza. Dziś w jej miejscu znów wznosi się smukła konstrukcja z drewna dębowego i ołowiu, odtworzona z precyzją i wiernością oryginałowi. Złocony kogut na jej szczycie, symbol czujności i zmartwychwstania, został wykonany na nowo i zawiera relikwie patronów Francji. 

Zachwyt monumentalnością 

Viktor Hugo pisał, że katedra Notre Dame stanowi „obraz piętnastowiecznego Paryża i całego piętnastego wieku przez pryzmat tego miasta”. Wnętrze katedry zachwyca monumentalnością. Trzy nawy oddzielone rzędami filarów prowadza ku prezbiterium, a wzrok unosi się ku wysoko zawieszonym sklepieniom krzyżowo-żebrowym. Witraże, w tym słynna rozeta zachodnia, zostały oczyszczone i zabezpieczone, dzięki czemu znów rozszczepiają światło na dziesiątki barw. 

Część kamiennej posadzki wymieniono, a nowy wzór geometryczny przypomina o zgliszczach — subtelne linie w czerwieni i brązie mają przywoływać ogień i drogę oczyszczenia. W centrum uwagi jest nowy krucyfiks wykonany z drewna odzyskanego z pogorzeliska. Ma surową formę i stoi w miejscu dawnym, na tle odnowionego ołtarza. 

>>> Lourdes: rekordowa pielgrzymka paryskich licealistów, zabrakło miejsc noclegowych

Szczególnie ważnym elementem katedry są dzwony, kiedyś było ich 20. Wyznaczały one rytm ważnych momentów w historii katedry, miasta oraz całej Francji. Po remoncie, we wrześniu 2024 r., osiem dzwonów zostało ponownie zamontowanych w północnej wieży katedry Notre Dame. Dwa z nich, zniszczone podczas pożaru, zostały odrestaurowane. Na południowej wieży wisi dzwon Emmanuel, którego waga szacowana jest na 13 ton – jest on uznawany za najbardziej melodyjny dzwon we Francji. 

Czarna Madonna w Paryżu 

Po mszy świętej w nawie głównej spaceruję po kaplicach bocznych. Moją szczególną uwagę zwracam na kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej, w której znajduje się kopia ikony Matki Bożej Częstochowskiej. Obraz został ofiarowany przez sanktuarium na Jasnej Górze z inicjatywy ambasady Polski we Francji, z okazji 100-lecia niepodległości naszego kraju. Jest to jedna z trzech kaplic narodowych w Notre Dame de Paris – jest też kaplica meksykańska z kopią obrazu Matki Bożej z Gwadelupe oraz kaplica chińska. 

Przede wszystkim świątynia 

Uroczyste otwarcie katedry po remoncie odbyło się 7 grudnia 2024 r., pierwszą Eucharystię celebrował abp Laurent Ulricha 8 grudnia – w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Od tego dnia katedra znów tętni życiem liturgicznym. Codziennie odprawiane są msze święte, można też uczestniczyć w adoracji Najświętszego Sakramentu i w nabożeństwach. W jednej z części katedry trwa wieczysta adoracja, gdzie ciszę znaleźć mogą ci, którzy nie przyszli tylko zwiedzać, ale przede wszystkim spotkać Boga. 

Katedra Notre Dame powraca nie tylko jako arcydzieło architektury gotyckiej, ale jako symbol trwania, jedności i nadziei. Jej odbudowa stała się przedsięwzięciem międzynarodowym i międzyreligijnym. Notre Dame de Paris jest też miejscem wydarzeń ekumenicznych i kulturalnych – planowane są w niej koncerty muzyki sakralnej, wykłady i modlitwy w intencji pokoju. Odbudowana Notre Dame ma być nie tylko pomnikiem historii, ale żywym sercem Paryża i całego Kościoła we Francji, który aktualnie zaczyna przeżywać swoją duchową „odwilż”. 

Zobacz także