Trwają przygotowania do XII Zjazdu Gnieźnieńskiego. „Nie będzie to kolejna akademicka dyskusja”

– Temat pokoju skupia w sobie wszystkie najważniejsze wyzwania, z którym mierzy się dziś świat. Nie można mówić o wyzwaniach chrześcijaństwa, o migracji, polaryzacji społeczeństw, o wojnie u naszych granic – bez perspektywy pokoju. To jest zasadniczy klucz do rozwiązania tych problemów – mówi ks. Mirosław Tykfer, przewodniczący Komisji Programowej XII Zjazdu Gnieźnieńskiego.

I choć Zjazd odbędzie się we wrześniu przyszłego roku, to jego organizatorzy już teraz – podczas konferencji prasowej w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski – opowiedzieli o najważniejszych celach tego wydarzenia. Jak podkreślali, nie chcą, by było to wydarzenie jednorazowe, koncentrujące się wyłącznie na samym spotkaniu w Gnieźnie, pierwszej stolicy Polski.

>>> Kard. Turkson: narody mają obowiązki w budowaniu wspólnego dobra

Prymas Polski podczas XI Zjazdu Gnieźnieńskiego „Europa ludzi wolnych. Inspirująca moc chrześcijaństwa”, rok 2018, fot. PAP/Jakub Kaczmarczyk

Szukanie dróg do pokoju

XII Zjazd Gnieźnieński odbędzie się w terminie 11-14 września 2025 r. pod hasłem „Odwaga pokoju. Chrześcijanie razem dla przyszłości Europy”.

– Spotkanie będzie miało charakter warsztatowy i współtworzone będzie przez jego uczestników. We wspólny namysł nad pokojem w Europie i na świecie można włączyć się już od stycznia 2025 r., poprzez platformę Gniezno1000.pl – podkreśla Marta Titaniec, przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego XII Zjazdu Gnieźnieńskiego.

I Zjazd Gnieźnieński odbył się w marcu 1000 r., kiedy do Gniezna, do grobu św. Wojciecha, przybył, zaprzyjaźniony wcześniej z tym biskupem-męczennikiem, cesarz Otton III. Zjazd ten oznaczał przyjęcie Polski do grona państw europejskich. Tradycję organizowania zjazdów gnieźnieńskich – jako ważnych wydarzeń w dziedzinie duchowej i politycznej w skali europejskiej – podjął metropolita gnieźnieński abp Henryk Muszyński, zarazem delegat polskiego Episkopatu do Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej. Z jego inicjatywy, 3 czerwca 1997 r., w tysięczną rocznicę śmierci św. Wojciecha, odbył się II Zjazd Gnieźnieński, towarzyszący pielgrzymce Jana Pawła II do ojczyzny. Kolejne zjazdy odbywały się w latach: 2000, 2003, 2004, 2005, 2007, 2010, 2012, 2016 i 2018.

abp Wojciech Polak, metropolita gnieźnieński, fot. Maciej Kluczka/Misyjne Drogi

– Wybraliśmy tematykę pokoju, ponieważ skupia ona wszystkie najważniejsze wyzwania, które trapią świat. Możemy mówić o jedności Europy, szczególnie o tej duchowej jedności Europy, oraz rozstrzygać kwestie bardzo trudne, jak migracja, polaryzacja czy toczące się wojny – szczególnie ta za naszymi granicami w Ukrainie – tylko w perspektywie pokoju. Przyszłość Europy zależy od tej najważniejszej kwestii: czy będziemy potrafili budować Europę i świat w taki sposób, aby pokój był czymś trwałym – mówi przewodniczący Zjazdów i Gospodarz XII Zjazdu, metropolita gnieźnieński, abp Wojciech Polak.

Co jest gwarancją trwałego pokoju?

Ks. Mirosław Tykfer przypomniał dramaty I i II wojny światowej. Wojen, które były kataklizmami dla ludzkości. – Przyniosły miliony zabitych, przyniosły zbrodnie ludobójstwa, Holokaust. Człowiek, który wydawał się mocny, okazał się słaby, bo nie panował nad bronią, którą sam wynalazł – podkreśla ks. Tykfer. Duchowny zauważa, że i dziś świat nie jest wolny od wojen. Na całym świecie toczy się ponad 50 konfliktów zbrojnych. Przez ostatnie 30 lat zginęło w wojnach 6 milionów ludzi.

ks. Mirosław Tykfer, fot. Maciej Kluczka/Misyjne Drogi

– Po kataklizmach dwóch światowych wojen pojawiło się marzenie budowania świata pokoju inaczej niż dotychczas – stwierdził przewodniczący Komisji Programowej XII Zjazdu Gnieźnieńskiego i przypomniał encyklikę Jana XII Pacem in terris („Pokój na ziemi”). – Papież pisał w niej, że zwykła równowaga sił i wzajemne odstraszanie nie są gwarancją pokoju. Jest nią wzajemne zaufanie, zaufanie na skalę globalną. Marzenie? Utopia? – pytał ks. Tykfer. – Może, ale na pewno jest to też kierunek, który należy obrać – odpowiadał.

Ukraina i Ziemia Święta

Organizatorzy XII Zjazdu Gnieźnieńskiego chcą zaprosić gości, którzy mają doświadczenie wojny, zarówno tej w Ukrainie, jak i na Bliskim Wchodzie. Będzie to m.in. abp Światosław Szewczuk (metropolita kijowsko-halicki, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego) i kard. Pierbattista Pizzaballa (Łaciński Patriarcha Jerozolimy). – W tych miejscach często praktykuje się nowy sposób budowania pokoju, pokoju budowanego oddolnie – opowiada ks. Tykfer.

>>> Głos z Ziemi Świętej: zemsta jest przeciwieństwem przebaczenia

kard. Pierbattista Pizzaballa, fot. PAP/Rafał Guz

Marta Titaniec i ks. Mirosław Tykfer podkreślają, że Zjazd Gnieźnieński ma być platformą wymiany myśli ekspertów, ale i praktyków. – Nie chcemy, by była to kolejna akademicka dyskusja, ale rozmowa o praktyce budowania pokoju – mówi Titaniec. – Papież Franciszek w Asyżu mówił, że budowanie pokoju to trwałe zajęcie. Pokoju się nie osiąga, pokój się zawsze buduje. Pokój nie jest przerwą między wojnami, ale pracą u podstaw, pracą warsztatową. Dlatego przyszłoroczny Zjazd Gnieźnieński będzie mieć formę warsztatową – dodaje ks. Tykfer. przewodniczący Komisji Programowej podkreśla, że przebieg Zjazdu może przypominać Synod o Synodalności, który miał miejsce w Watykanie. – Chcemy także tutaj zaszczepić ducha otwartego dialogu – dodaje duchowny.

abp Światosław Szewczuk, fot. Yt/screen/EWTN

Gniezno1000.pl

– Pokój jest pytaniem. Odpowiedź na nie wymaga czasu, wymaga namysłu we wspólnocie, wymaga także pokory i dialogu. Dlatego, przygotowując się do Zjazdu, chcemy zebrać jak największą liczbę głosów tych, którzy zabiegają o pokój, nie tylko na poziomie globalnym, na poziomie państw, ale także w swoich lokalnych społecznościach – mówi Marta Titaniec.

– Zjazd nie będzie klasyczną konferencją naukową, ale miejscem spotkania, wzajemnego słuchania i warsztatowej pracy. Nie chcemy, by uczestnicy Zjazdu byli tylko i wyłącznie odbiorcami treści, ale także ich współtwórcami – dodaje. By tak się stało, organizatorzy Zjazdu przygotowali specjalną platformę gniezno1000.pl. Zostanie uruchomiona w styczniu. – Wszystkie osoby, które zechcą się zaangażować, wypracowywać odpowiedzi na nurtujące nas pytania, zapraszamy na zgłoszenie się przez platformę gniezno1000.pl. – Wrześniowy Zjazd Gnieźnieński może dzięki temu stać się miejscem, gdzie będziemy mogli się podzielić owocami tej pracy – dodają organizatorzy. Tym samym XII Zjazd Gnieźnieński będzie przystankiem na drodze do budowania pokoju, a nie jej początkiem.

Marta Titaniec, fot. Maciej Kluczka/Misyjne Drogi

Abp Wojciech Polak podkreśla, że paneliści Zjazdu opowiedzą o inspiracji szukania dróg pokoju w różnych częściach świata. – Chcemy stworzyć platformę współpracy ludzi, którzy chcą podjąć tę drogę – wyjaśnia.

– Gdy wybuchła wojna w Ukrainie, znów pojawiły się pytania o pokój i o to, jak go budować. Co zrobić, gdy wiemy, kto atakuje i kto jest ofiarą? Chcemy na ten temat rozmawiać. Zupełnie inaczej ten temat wybrzmiewa w Europie Zachodniej, która od lat nie doświadczyła agresji, inaczej na Wschodzie, który cieszy się wolnością stosunkowo od niedawna i teraz również znajduje się pod presją bliskiego i zagrażającego konfliktu. Trzeba postawić te pytania tu, wśród ludzi, którzy mają takie uczucia i taką historię – powiedział ks. Tykfer.

Katedra gnieźnieńska, fot. Justyna Nowicka/Misyjne Drogi

XII Zjazd Gnieźnieński „Odwaga pokoju. Chrześcijanie razem dla przyszłości Europy” odbywać się będzie od pod patronatem prymasa Polski. Organizowany jest w ścisłej współpracy z polskimi organizacjami katolickimi i chrześcijańskimi (między innymi z Polską Radą Ekumeniczną).