fot. Vilniaus arkivyskupija/Aistė Karpytė
W archikatedrze wileńskiej odkryto insygnia grobowe władców Polski i Litwy
Sensacyjne odkrycie w kryptach archikatedry wileńskiej. Badacze znaleźli tam tajny schowek z insygniami przeznaczonymi do pochówków władców Polski i Litwy – króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, pierwszej żony Zygmunta Augusta Elżbiety Habsburżanki i jego drugiej żony Barbary Radziwiłłówny.
O wyjątkowym odkryciu na specjalnie zwołanej konferencji prasowej poinformował metropolita wileński, arcybiskup Gintaras Gruszas. „Trzej Królowie przynieśli nam w darze trzy korony” – powiedział hierarcha. Odkrycia dokonano 16 grudnia 2024 roku, gdy natrafiono na skrytkę z 1939 roku.
Co odnaleziono?
Chodzi o korony grobowe króla Aleksandra Jagiellończyka, Elżbiety Habsburżanki i Barbary Radziwiłłówny. W przypadku pierwszej żony monarchy odnaleziono również łańcuch, medalion, pierścień i tabliczkę natrumienną. Do Barbary Radziwiłłówny należało natomiast berło, jabłko królewskie, trzy pierścienie, łańcuch i dwie tabliczki natrumienne.
Odkryte regalia wykonano już po śmierci władców, cudem ocalono je przed II wojną światową, a zapomniane grobowce odkryto kilka lat wcześniej, po powodzi z 1931 roku.
„Po wybuchu wojny w obliczu groźby zamknięcia katedry wileńskiej, kapituła zadbała o zabezpieczenie jej wartościowych przedmiotów. Skarbiec katedralny zamurowano w niszy w jednej z klatek schodowych świątyni” – wyjaśniał ekonom archidiecezji wileńskiej Mykolas Juozapaviczius.
„Odnalezione insygnia pogrzebowe władców Litwy i Polski stanowią bezcenną wartość historyczną, są symbolami długotrwałej tradycji państwowości Litwy, znakami Wilna jako stolicy oraz wspaniałymi dziełami złotnictwa i jubilerstwa” – zaznaczył abp Gintaras Gruszas.
W skrytce odkryto również 6 srebrnych plakietek zdobiących Kaplicę św. Kazimierza oraz wiele wotów: pierścionki, kolczyki, krzyżyki, a także kilka insygniów biskupich. Znaleziono także tabliczkę z trumny biskupa wileńskiego Benedykta Wojny.
„Podjęto wiele prób odnalezienia tych insygniów, dlatego szczerze cieszę się i dziękuję wszystkim, którzy z życzliwością przyczynili się do tych poszukiwań. Dzięki współpracy wielu instytucji te bezcenne wartości zostały wreszcie odnalezione. Teraz zostaną zbadane, odrestaurowane i w przyszłości udostępnione społeczeństwu” – dodał metropolita wileński.
Chronologia poszukiwań insygniów
Zamurowaną skrytkę ze skarbcem katedry odnaleziono w 1985 roku. Sądzono, że miejsce insygniów władców znajduje się w podziemiach katedry.
Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę kilkukrotnie podejmowano próby poszukiwań. Największą uwagę zawsze poświęcano poszukiwaniom miejsca pochówku Wielkiego Księcia Witolda, które do tej pory nie przyniosły rezultatów.
W 2009 roku uruchomiono projekt polskiego Ministerstwa Kultury, podczas którego współpracowano z litewskimi instytucjami zajmującymi się ochroną dziedzictwa. Uzyskano wówczas zgodę od ówczesnej administracji archidiecezji na badania nieinwazyjne przy użyciu georadaru, termowizji i detektora metalu. Podczas tych poszukiwań opierano się również na relacji świadka, który brał udział w ukrywaniu insygniów. Ekspertyza podziemi katedry nie przyniosła jednak wymiernych rezultatów.
W 2023 roku rozpoczęto negocjacje z Litewskim Instytutem Historii dotyczące szczegółowej cyfrowej inwentaryzacji podziemi z wykorzystaniem skanera 3D. Analiza uzyskanych danych miała umożliwić identyfikację zmian konstrukcyjnych i w ten sposób nieinwazyjnie wykryć potencjalne miejsca skrytek. Projekt ten jednak nie został zrealizowany z powodu braku finansowania.
Zainicjowano również projekt państwowy o podobnych celach – cyfryzację dziedzictwa kulturowego na platformie „eKultura”, realizowany przez Litewską Bibliotekę Narodową im. Martynasa Mažvydasa we współpracy z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury.
9 października 2024 roku w katedrze wileńskiej odbyło się spotkanie w sprawie poszukiwań skrytki z insygniami władców, w którym uczestniczyli przedstawiciele archidiecezji wileńskiej, Departamentu Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury oraz Muzeum Pałacu Władców. Ustalono, że Muzeum Dziedzictwa Kościelnego, z pomocą specjalistów z Muzeum Pałacu Władców, może przeprowadzić poszukiwania potencjalnych miejsc skrytki za pomocą kamery endoskopowej.
„16 grudnia 2024 roku w podziemiach katedry wileńskiej przeprowadzono poszukiwania skrytki z 1939 roku za pomocą kamery endoskopowej przez istniejące wcześniej otwory i szczeliny. Badania opierały się na planach podziemi z okresu międzywojennego oraz współczesnych, a także na zapisanych relacjach świadka. Po kilku próbach skrytkę odnaleziono. Zdecydowano się tego samego dnia wyjąć, opisać, skatalogować i przenieść znajdujące się tam wartości do bezpiecznego miejsca. W niedalekiej przyszłości zostaną one zbadane, odrestaurowane i udostępnione społeczeństwu.
Źródło: vaticannews.va/pl
Wybrane dla Ciebie
Pół miliona pielgrzymów przekroczyło Drzwi Święte w Bazylice Watykańskiej 
Żołnierze w okopach pamiętali o uroczystości Objawienia Pańskiego [+GALERIA] 
Śpiewa chór, soliści oraz cały kościół. Zielonogórskie kolędowanie [FOTOREPORTAŻ] Czytałeś? Wesprzyj nas!
Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!
| Zobacz także |
| Wasze komentarze |
Wiadomości
Wideo
Modlitwy
Sklep
Kalendarz liturgiczny