Warszawa: 99. rocznica powstania Grobu Nieznanego Żołnierza [+GALERIA]

Z okazji przypadającej 2 listopada 99. rocznicy utworzenia Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego odbył się apel upamiętniający tę rocznicę. W uroczystości wzięli m.in. udział przedstawiciele duszpasterstw wojskowych z bp. Wiesławem Lechowiczem.

W uroczystości, której gospodarzem był dowódca Garnizonu Warszawa gen. bryg. Tomasz Dominikowski, udział wzięli: gen. broni Marek Sokołowski, Dowódca Generalny, gen. dyw. Dariusz Pluta, zastępca Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, ambasador Republiki Armenii Alexander Arzoumanian. W ceremonii wzięli także udział przedstawiciele duszpasterstw wojskowych z biskupem polowym WP Wiesławem Lechowiczem.

Zebrani odśpiewali hymn Rzeczpospolitej Polskiej. Po nim nastąpiła uroczysta zmiana posterunku honorowego przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Odczytano akt erekcyjny Grobu oraz list od ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza. Szef MON przypomniał, że Grób Nieznanego Żołnierza jest miejscem bliskim sercu dla każdego Polaka. „To tu przychodzimy w ważnych chwilach i to tu koncentrują się nasze myśli i uczucia w dniach świąt państwowych i patriotycznych. W trakcie 99 lat istnienia Grób Nieznanego Żołnierza był świadkiem naszej historii, zarówno momentów podniosłych i radosnych, jak i tych bolesnych i tragicznych” – przypomniał minister. Podkreślił, że miejsce to jest „ważnym znakiem naszej tożsamości i ciągłości narodowego bytu”. Słowa ministra odczytał gen. bryg. Tomasz Dominikowski, który dodał, że żołnierze stołecznego garnizonu są dumni z tego, że pełnią wartę w tym szczególnym miejscu.

Na zakończenie uroczystości na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza złożono wieńce. Odśpiewano „Pierwszą Brygadę”, pieśń reprezentacyjną Wojska Polskiego. Uroczystość zakończyła defilada wojskowa. Kwiaty złożono także pod tablicą znajdującą się na ścianie budynku Dowództwa Garnizonu Warszawa, upamiętniającą Jadwigę Zarugiewiczową, symboliczną Matkę Nieznanego Żołnierza.

Historia Grobu Nieznanego Żołnierza

Podczas I wojny światowej po raz pierwszy zetknięto się z problemem tysięcy poległych i niezidentyfikowanych żołnierzy. Ich prochy leżały często z dala od Ojczyzny, w pobliżu pól bitewnych. Pamięć o nich postanowiono zachować, wystawiając pomniki, które symbolicznie byłyby hołdem wdzięczności dla wszystkich niezidentyfikowanych poległych żołnierzy.

Jako pierwsi zdecydowali się na ten krok Francuzi. 2 listopada 1918 r. tamtejszy rząd wniósł do parlamentu projekt sprowadzenia prochów Nieznanego Żołnierza i złożenia ich w Panteonie. Projekt przegłosowano 9 listopada 1920 r., a jego realizację wyznaczono na 11 listopada 1920 r. Ostatecznie Nieznany Żołnierz armii francuskiej spoczął pod Łukiem Triumfalnym. Z ośmiu cmentarzy znajdujących się pobliżu miejsc bitew przywieziono ciała niezidentyfikowanych żołnierzy. Umieszczono je w jednakowych trumnach. W obecności ministra wojny Andre Maginota, August Thien, żołnierz 132. Pułku Piechoty wybrał jedną z trumien i złożył na niej wiązankę kwiatów, wybierając w ten sposób prochy, które złożono następnie pod Łukiem Triumfalnym. Na metalowej płycie, przykrywającej kryptę, widnieje napis „Tu spoczywa żołnierz francuski, który poległ za ojczyznę”.

3 listopada 1920 r. uchwałę o upamiętnieniu brytyjskiego nieznanego żołnierza podjął parlament brytyjski, zalecając sprowadzenie prochów Nieznanego Żołnierza brytyjskiego z Francji i złożenie ich w nawie głównej sławnego Opactwa Westminsterskiego. Trumna została wybrana w podobny sposób, w jaki dokonano tego we Francji. Pogrzeb nieznanego żołnierza odbył się 11 listopada 1920 r. Kolejnych latach podobne pomniki-groby powstały jeszcze w USA (1921) i Belgii (1922).

>>> Ukraina: Polacy oddali hołd polskim żołnierzom pochowanym na cmentarzach Kijowa

Idea budowy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie powstała w 1923 r. Jednak dopiero 24 stycznia 1925 r. ówczesny minister spraw wojskowych gen. dyw. Władysław Sikorski przedstawił Radzie Ministrów wniosek w sprawie ustanowienia i budowy Grobu Nieznanego Żołnierza, proponując jego lokalizację w centralnym punkcie kolumnady Pałacu Saskiego. Wystrój Grobu zaprojektował Stanisław Ostrowski. Pochodząca z rodziny polskich Ormian Jadwiga Zarugiewiczowa, która straciła syna w walkach o znajdujące się na drodze do Lwowa Zadwórze, została symboliczną Matką Nieznanego Żołnierza.

29 października 1925 r. na Cmentarzu Obrońców Lwowa wskazała jedną z trzech trumien zawierających prochy bezimiennych żołnierzy, obrońców stacji w Zadwórzu. Trumnę przetransportowano do Warszawy i po uroczystym pogrzebie w archikatedrze św. Jana Chrzciciela 2 listopada 1925 r. uroczyście złożono w kolumnadzie Pałacu Saskiego.

Obok trumny do niszy wstawiono 14 urn z ziemią z pól bitewnych. Od tamtego czasu Grób Nieznanego Żołnierza stał się panteonem narodowej pamięci, miejscem składania kwiatów podczas uroczystości państwowych i wojskowych oraz oficjalnych wizyt zagranicznych delegacji. Kolumnada Pałacu Saskiego została zniszczona w 1944 r. Zachował się jednak jej fragment z Grobem Nieznanego Żołnierza. Po wojnie komuniści usunęli tablice związane z miejscami bitew z czasów wojny polsko-bolszewickiej.

2 czerwca 1979 r., podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski, przy Grobie Nieznanego Żołnierza modlił się papież Jan Paweł II, który złożył swój podpis w Księdze Pamiątkowej Grobu. W 1988 r. w Wojskowym Instytucie Historycznym opracowano treść nowych 12 tablic upamiętniających całe militarne dzieje Polski, umieszczając na nich nazwy 142 pól bitewnych od Cedyni do Berlina. W 2016 r. została odsłonięta jeszcze jedna tablica zawierająca nazwy miejsc związanych z walkami powojennego podziemia niepodległościowego i obławą augustowską.

Przy Grobie Nieznanego Żołnierza płonie wieczny znicz i służbę pełni warta honorowa z Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego, a w święta państwowe odbywa się jej uroczysta zmiana z udziałem najwyższych władz.

Podobnie jak dawniej, tak i dziś na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza kwiaty składają odwiedzający nasz kraj najwyższej wysokiej rangi osobistości – koronowane głowy, przedstawiciele świata polityki, sił zbrojnych, delegacje krajowych i zagranicznych władz państwowych oraz różnego rodzaju organizacji, a także ambasadorzy obejmujący misję dyplomatyczną w naszym kraju. Było tak m.in. rok temu, gdy 26 października 2023 roku kwiaty na Grobie Nieznanego Żołnierza złożył abp Antonio Filipazzi, nuncjusz apostolski w Polsce, rozpoczynający misję dyplomatyczną w naszym kraju.