Wielki Tydzień w Kościele greckokatolickim

Wielki Tydzień, nazywany w Kościele greckokatolickim również Tygodniem Męki, jest czasem bezpośredniego przygotowania do Wielkanocy. W tym roku rozpocznie się on 2 kwietnia, a święta Zmartwychwstania przypadną 8 kwietnia, czyli tydzień po świętach w Kościele rzymskokatolickim.

Różnica wynika ze stosowania przez Wschód kalendarza juliańskiego, a nie gregoriańskiego, oraz nieco innego sposobu wyznaczania daty tych świąt.Wielki Post rozpoczyna się siedem tygodni przed Wielkanocą – w czysty poniedziałek. Nie ma wtedy obrzędu posypania głów popiołem.

W Niedzielę Palmową święci się palmy i odczytuje się tylko Ewangelię o wjeździe Pana Jezusa do Jerozolimy (w Kościele rzymskokatolickim odczytywany jest również fragment o męce Chrystusa).Wielki Tydzień, nazywany jest też Tygodniem Męki (Strasnyj Tyżdeń). Od poniedziałku do środy nie sprawuje się Eucharystii, lecz Liturgię Uprzednio Poświęconych Darów, podczas której wierni mogą przyjąć Komunię świętą.W czwartek rozpoczyna się Święte Triduum Paschalne. Jest to wspomnienie ustanowienia sakramentu kapłaństwa i Eucharystii. Rano w katedrze odprawiana jest Liturgia św. Bazylego pod przewodnictwem biskupa. Wieczorem natomiast odprawiana jest Jutrznia Męki Pańskiej (Utrenja Strastiej), w czasie której śpiewa się dwanaście fragmentów z czterech Ewangelii opisujących mękę Chrystusa.

W Wielki Piątek, tak jak w Kościele rzymskokatolickim, nie ma Mszy św. Rano odprawia się uroczyście Liturgię Godzin, a po południu Nieszpory (weczirnie), na których pod koniec wynosi się płaszczanicę – rodzaj ikony z wizerunkiem ciała Jezusa po Jego śmierci, owiniętego w płótno. Umieszczana jest na środku cerkwi, gdzie będzie adorowana do późnej nocy Wielkiej Soboty.

W Wielką Sobotę odprawia się nieszpory wraz z Liturgią św. Bazylego. W drugiej połowie liturgii kapłan zmienia czerwone szaty na białe symbolizujące odrodzenie i odczytuje ostatni fragment Ewangelii św. Mateusza mówiący o pustym grobie. Zależnie od możliwości panujących w danej parafii, bywa odprawiana o różnych porach dnia. Wynika to ze znacznych niekiedy odległości dzielących wiernych od świątyń. W Wielką Sobotę odbywa się też święcenie pokarmów.

Okres Zmartwychwstania rozpoczyna się w Niedzielę Wielkanocną, nazywaną Wielkim Dniem (Wełykdeń). O świcie odśpiewuje się jutrznię wielkanocną, a potem sprawuje Eucharystię.

W tym roku grekokatolicy będą świętować Wielkanoc 8 kwietnia, a więc tydzień po łacinnikach. Różnica wynika ze stosowania kalendarza juliańskiego, a nie gregoriańskiego, oraz nieco innego sposobu wyznaczania daty tych świąt. We wszystkich Kościołach wypadają one w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca, ale Wschód dodaje do tego jeszcze jeden warunek: nie może to być wcześniej niż wiosenne zrównanie dnia z nocą (co wiąże się z obchodami Paschy żydowskiej). W efekcie bywa tak, że Wielkanoc obchodzi się wspólnie, ale i tak, że różnica może dochodzić nawet do pięciu tygodni.

W Polsce Kościół greckokatolicki tworzą dwie eparchie (diecezje): archidiecezja przemysko-warszawska, którą kieruje abp Eugeniusz Popowicz i diecezja wrocławsko-gdańska pod przewodnictwem bp. Włodzimierza Juszczaka. Kościół ten jest w jedności z papieżem i uznaje jego prymat.

fot. archiwum parafii św. Jana Apostoła w Iławie

Zobacz także