Wrocław: w listopadzie obchody 60. rocznicy orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich

Modlitwa o pokój i pojednanie oraz konferencja naukowa i wystawa z prezentacją oryginalnych dokumentów – złożą się w listopadzie na obchody 60. rocznicy orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. W uroczystościach wezmą udział przedstawiciele episkopatów Polski i Niemiec, którzy odprawią wspólnie Mszę św. w archikatedrze wrocławskiej.

– Zadaniem biskupów, kapłanów, Kościoła jest budowanie mostów. Świętujemy pojednanie także po to, żeby je wprowadzać w naszą rzeczywistość – powiedział KAI metropolita wrocławski abp Józef Kupny, który przedstawił na ten temat informację podczas 402. zebrania plenarnego Episkopatu Polski w Gdańsku.

Główne uroczystości 60. rocznicy pamiętnego orędzia odbędą się 18 listopada we Wrocławiu z udziałem przedstawicieli episkopatów Polski i Niemiec. Tego dnia o godz. 9.30 planowana jest, wprowadzająca w wydarzenie, konferencja prasowa z udziałem biskupów obydwu krajów w Muzeum Archidiecezjalnym. Wezmą w niej udział metropolita wrocławski abp Józef Kupny, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusz Wojda, abp Stanisław Budzik – przewodniczący Zespołu KEP ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec, przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec bp Georg Bätzing oraz bp Bertram Meier, biskup Augsburga i przewodniczący Komisji ds. Kościoła Powszechnego w niemieckim episkopacie.

>>> Niemcy: w Neuzelle po raz pierwszy od 200 lat odbyły się śluby wieczyste cystersa

W ramach obchodów w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu zaprezentowana zostanie wystawa pt. „Pojednanie dla Europy”, pokazywana wcześniej w Rzymie, Warszawie, Berlinie i Strasburgu. Jej tematem jest historia orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich i odpowiedzi episkopatu Niemiec z 1965 r., ukazana na tle procesu pojednania po II wojnie światowej. Wystawa zwraca uwagę m.in. na zaproponowany w orędziu model pojednania pomiędzy zwaśnionymi narodami, oparty na prawdzie i dialogu, który może być – i w wielu miejscach na świecie jest – punktem odniesienia przy próbach przełamania wzajemnej wrogości.

Na wystawie zostanie zaprezentowany m.in. rękopis listu biskupów polskich do biskupów niemieckich, ostateczna wersja tego orędzia i odpowiedź hierarchów niemieckich. Ukazane też zostaną okoliczności powstania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, w tym kontekst międzynarodowy oraz sylwetka jego autora, ówczesnego arcybiskupa wrocławskiego Bolesława Kominka. Merytorycznego wprowadzenia do zwiedzania wystawy dokona prof. dr hab. Wojciech Kucharski, historyk, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego i autor opracowań dotyczących historii orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich.

Przedstawiciele obu episkopatów złożą ponadto kwiaty pod pomnikiem kard. Bolesława Kominka na Ostrowiu Tumskim, wezmą też udział we wspólnej liturgii w archikatedrze wrocławskiej. Zaplanowana na 12.30 Msza św. będzie sprawowana w języku polskim, a homilię wygłosi przewodniczący episkopatu Niemiec.

Głównym punktem obchodów będzie wspólna modlitwa o pojednanie i pokój, która rozpocznie się o godz. 17.00 w kościele Najświętszej Maryi Panny na Piasku. Poprowadzą ją bracia z ekumenicznej wspólnoty Taizé. – Będzie to modlitwa o pokój w Ukrainie, ale też będziemy pamiętać o Strefie Gazy – powiedział abp Kupny.

Wieczorem temat pojednania powróci podczas uroczystego koncertu w Narodowym Forum Muzyki.

Następnego dnia Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu zaprasza na konferencję naukową z prezentacją głosów ekspertów niemieckich i polskich na temat historycznego kontekstu i znaczenia listu.

Jak zapowiedział metropolita wrocławski, w trakcie uroczystości planowane jest także przygotowanie wspólnego oświadczenia przez hierarchów polskich i niemieckich.

>>> Bp Meier: Niemcy i Polacy powinni lepiej się znać

Zdaniem abp. Kupnego, starania o budowę pojednania polsko-niemieckiego, którego historyczny kontekst leży także w 60. rocznicy listu biskupów polskich do biskupów niemieckich, są dziś bardzo potrzebne. Trzeba się starać wyciszać to, co jest przedmiotem nieraz ostrych wypowiedzi w debacie publicznej. – Naszym zadaniem – biskupów, kapłanów, Kościoła – jest budowanie mostów – powiedział KAI abp Kupny.

– Jeśli świętujemy pojednanie, to także po to, żeby je wprowadzać w naszą rzeczywistość. O to będziemy się przede wszystkim starać – aby łagodzić tam, gdzie te napięcia występują, bo wiemy, że te relacje ostatnio może nie są takie, jak byśmy sobie tego życzyli. 60. rocznica tego orędzia, wyciągnięcia rąk z jednej i z drugiej strony, nie może być świętowana w atmosferze niezrozumienia i roszczeń. Tak widzę naszą rolę i o to będę zabiegał – dodał metropolita wrocławski.

Obchody 60. rocznicy powstania historycznego listu biskupów polskich do niemieckich ze słowami „przebaczamy i prosimy o przebaczenie” trwają przez cały rok 2025. Rozpoczęła je 29 kwietnia na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie konferencja „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Jej organizatorami były Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej, Ambasada Republiki Federalnej Niemiec przy Stolicy Apostolskiej oraz Papieski Uniwersytet Gregoriański. Ponadto u grobu św. Jana Pawła II wspólnie przez biskupów polskich i niemieckich odprawiona została Msza św.

Pod koniec Soboru Watykańskiego II biskupi polscy wystosowali orędzie do biskupów niemieckich, w których padło słynne zdanie „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Autorem tych słów był arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek. Orędzie z 18 listopada 1965 r. stanowiło przełomowy gest pojednania po zniszczeniach II wojny światowej. Wysłane zostało przez 34 polskich hierarchów, w tym prymasa Stefana Wyszyńskiego i abp. Karola Wojtyłę, z inicjatywy bp. Bolesława Kominka, późniejszego metropolity wrocławskiego i kardynała. Adresaci otrzymali zaproszenie do uczestnictwa w obchodach Milenium Chrztu Polski oraz modlitwy o pokój.  

Orędzie odczytano w kościołach diecezjalnych w dniach 15-16 grudnia 1965 r. na mocy komunikatu Sekretariatu Episkopatu. W Polsce spotkało się ono z gwałtowną krytyką ze strony władz komunistycznych, które obawiały się jakiegokolwiek zbliżenia z Zachodem.

Zobacz także