Zmiany w kształceniu nauczycieli? Propozycja MEN ma zwiększyć liczbę psychologów

W porozumieniu z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego zaproponowane zostaną zmiany w stardardzie kształcenia nauczycieli, tak by umożliwić pracę w szkole szerszej grupie absolwentów studiów psychologicznych – poinformowała wiceministra edukacji Paulina Piechna-Więckiewicz.

Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak w październiku ub.r., w związku z informacjami dotyczącymi braku odpowiednich kwalifikacji osób zatrudnianych w szkołach i przedszkolach na stanowiskach psychologów, zwróciła się do Ministerstwa Edukacji Narodowej o pogłębioną analizę tego problemu.

Odpowiadając na pismo RPD wiceministra edukacji Paulina Piechna-Więckiewicz zapewniła, że MEN „zainicjowało i prowadzi działania, których celem jest poprawa jakości i dostępu do pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci i uczniów”.

>>> Psycholog: język, którym się posługujemy, może wpływać na nasze decyzje

Poinformowała, że ministerstwo m.in. podjęło prace nad przygotowaniem zmiany przepisów w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli w celu poszerzenia kręgu osób, które ukończą studia magisterskie na kierunku psychologia i posiadają przygotowanie do pracy z dziećmi i młodzieżą, a tym samym mogłyby zostać zatrudnione na stanowisku nauczyciela psychologa.

Zapowiedziała, że w porozumieniu z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zaproponowane zostaną również zmiany rozporządzenia w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. „Zmiany ukierunkowane będą na opisanie wymagań dotyczących przygotowania pedagogicznego psychologów. Ich wprowadzenie umożliwi uznanie kwalifikacji do pracy w oświacie szerszej grupie absolwentów studiów psychologicznych przy zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia” – czytamy w odpowiedzi resortu.

Wiceministra podała, że MEN monitoruje zatrudnienie nauczycieli specjalistów za pośrednictwem Systemu Informacji Oświatowej (SIO). Dodatkowo w Strefie Pracownika SIO powstał raport dla szkół i placówek oświatowych, kuratoriów oświaty oraz jednostek samorządu terytorialnego. W raporcie generowane są dane dotyczące bieżącej sytuacji zatrudniania nauczycieli specjalistów. Ponadto monitorowane jest zapotrzebowanie kadrowe szkół na podstawie ogłoszeń o wolnych miejscach pracy, udostępnianych na stronach kuratoriów oświaty.

Poinformowała także, że w roku szkolnym 2024/2025 liczba etatów psychologów w szkołach i placówkach objętych standardem zatrudnienia specjalistów wzrosła o blisko 2 tys. etatów w stosunku do roku szkolnego 2023/2024 i wynosi obecnie 12,5 tys.

>>> Tu otrzymasz pomoc psychologiczną „z ulicy” – bez skierowania i na NFZ [ROZMOWA]

„Równolegle do procesu monitorowania poziomu kwalifikacji zatrudnionych specjalistów, inicjujemy prowadzenie projektów i działań szkoleniowych, których celem jest podnoszenie kompetencji nauczycieli specjalistów, w tym psychologów. Kierujemy się przy tym zasadą upowszechniania praktyk o potwierdzonej skuteczności i opartych na naukowych teoriach (evidence-based practice)” – czytamy w odpowiedzi Piechny-Więckiewicz

Jako przykład wiceministra podała projekt pod nazwą „Szkoła dostępna dla wszystkich”. W projekcie tym szkolenia oparte są na koncepcji „uczenia się w działaniu”. Zakres merytoryczny szkoleń dotyczy pracy uwzględniającej zróżnicowanie potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. W części praktycznej projektu nauczyciele specjaliści, w ramach swojej codziennej pracy, prowadzą działania, podczas których wdrażają rozwiązania metodyczne, diagnostyczne, dydaktyczne i terapeutyczne. Projekt ma również komponent badawczy i ewaluacyjny. „Wyniki otrzymane w rezultacie tych działań zostaną wykorzystane do stworzenia banku praktyk sprawdzonych empirycznie, które zostaną udostępnione wszystkim nauczycielom-specjalistom” – przekazała Piechna-Więckiewicz.

Poinformowała, że dla absolwentów studiów psychologicznych, którzy nie posiadają przygotowania pedagogicznego, ministerstwo przygotowało ofertę bezpłatnych, finansowanych z budżetu ministerstwa, kwalifikacyjnych studiów podyplomowych na kierunku „Psychologia edukacyjna z przygotowaniem pedagogicznym”. Aktualnie przygotowywana jest III edycja tych studiów podyplomowych przewidziana do realizacji przez 10 uczelni.

„Podjęliśmy również współpracę z Ogólnopolskim Związkiem Zawodowym Psychologów (OZZP) w zakresie przygotowania materiału informacyjnego, dotyczącego zadań i roli psychologa szkolnego wraz z rekomendacji dotyczącymi praktycznego stosowania przepisów wraz z propozycjami materiałów, które mogą wspomóc dyrektorów i organy prowadzące przedszkola i szkoły we właściwej organizacji pracy psychologów oraz tworzenia im warunków pracy umożliwiających udzielanie skutecznej pomocy” – napisała wiceministra dodając, że materiał po konsultacji zostanie przekazanych do przedszkoli i szkół.

Wskazała, że istotnym wsparciem merytorycznym dla nauczycieli specjalistów, w tym psychologów, są wdrażane do praktyki edukacyjnej Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW). Działania SCWEW dotyczą poprawy dostępności usług edukacyjnych w szkołach ogólnodostępnych dla uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi. Obejmują także wsparciem kadrę przedszkoli i szkół ogólnodostępnych, bazując na specjalistycznych zasobach kadry przedszkoli i szkół specjalnych. Jak przekazała z pilotażu SCWEW w latach 2021–2023 wynika, że działania te są pozytywnie ocenione przez szkoły ogólnodostępne jako wspierające w rozwijaniu kompetencji nauczycieli, specjalistów i pracowników niepedagogicznych. „Obecnie wchodzimy w kolejny etap działania dotyczący utworzenia docelowo 285 SCWEW w całym kraju” – podała.