Bartolomé Esteban Murillo, fot. Museo del Prado
Babcia Jezusa. Święta Anna w sztuce sakralnej
Była babcią Jezusa. Jej liturgiczne wspomnienie przypada 26 lipca. Informacji o niej, podobnie jak i o jej małżonku Joachimie, dostarczają nam apokryfy, w szczególności „Protoewangelia Jakuba” i „Ewangelia Pseudo-Mateusza”. Oboje byli rodzicami Maryi.
Tradycja mówi, że święta Anna, której imię z języka hebrajskiego oznacza „łaskę”, pochodziła z rodziny kapłańskiej, osiadłej w Betlejem. Kult świętej Anny jako pierwsi wprowadzili w Kościele, w 1263 roku, franciszkanie. W sztuce świętą Annę często przedstawia się wraz z Joachimem w tak zwanej Złotej Bramie, w której pocałunek obojga jest momentem niepokalanego poczęcia Maryi. Przedstawia się ją także z księgą lub ze zwojem i z lilią, z Maryją jako dziewczynką. Lilia symbolizuje poczęcie, księga bądź zwój wskazują na życiową mądrość przekazywaną przez świętą Annę Córce, ale też mogą być symbolami ufności w słowo Boże, dlatego owa święta wyobrażana jest jako czytająca Maryi tę księgę lub zwój.
>>> Anna i Joachim – święci dziadkowie Jezusa
Istnieje jeszcze jeden typ przedstawień świętej Anny, prezentujący ją jako zatroszczoną o Maryję i Jezusa. To tak zwana święta Anna Samotrzecia. Temat ten pojawia się w sztuce europejskiej w drugiej połowie XIII wieku, a szczególnie popularny staje się wraz z narastaniem kultu świętej Anny, czyli na przełomie XVI i XVII stulecia. Jednym z najpiękniejszych przedstawień tego tematu jest arcydzieło Leonarda da Vinci. Ująwszy trzy postacie w niewidzialny trójkąt, artysta ten ukazał ja na tle skromnej roślinności i skalistego pasma gór. Święta Anna ma na kolanach dorosłą już Maryję, która wyciąga ręce ku małemu Jezusowi usiłującemu w ramach zabawy wsiąść na grzbiet baranka. W gronie artystów spoza z Polski, którzy zajęli się też tym tematem w swojej twórczości można wymienić jeszcze na przykład Masaccia. Wraz z drugim artystą Masolinem da Panicale namalował obraz pt. „Święta Anna Samotrzecia” około 1424–1425 roku na zlecenie sukiennika Nofriego d’Agnola Buonamiciego, który zamierzał umieścić dzieło w rodowej kaplicy poświęconej świętej Annie, której kult był rozpowszechniony we Florencji. Obraz ten ukazuje świętą Annę zasiadającą na tronie, a Maryję z Dzieciątkiem na ręku na podnóżku owego tronu. Za tronem aniołowie rozpościerają tkaninę, a dwaj kolejni, wyobrażeni po obu jego stronach trzymają kadzielnice.
Na terenie Polski znane jest zaginione dzieło Wita Stwosza: rzeźba przedstawiająca świętą Annę Samotrzecią zwana Tarnowską. Natomiast uczeń lub naśladowca Stwosza wykonał analogiczną rzeźbę, zwaną Bernardyńską, która znajduje się w kaplicy św. Anny u krakowskich bernardynów. Jeszcze inne przykłady tego tematu w rodzimej sztuce to datowany na koniec XIV wieku obraz z kościoła karmelitów w Strzegomiu, późnogotycka rzeźba z kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku, obraz z Krzeszowa i z sanktuarium na Górze Świętej Anny. Gdańskie dzieło przedstawia świętą Annę z Maryją trzymaną na lewej ręce i mającą na kolanach małego Jezusa. Obraz krzeszowski, pierwotnie znajdujący się w kaplicy Bractwa Świętej Anny w kościele pod wezwaniem świętej Katarzyny, powstał w drugiej połowie XVII stulecia. Obraz ukazuje zasiadające na tronach świętą Annę i Maryję, zwrócone ku sobie, a pomiędzy nimi stojące na kolanach Maryi Dziecię Jezus, ku któremu delikatnie pochyla się Jego babcia. Rzeźba z Góry Świętej Anny uchodzi natomiast za cudowną, koronowano ją uroczyście 14 września 1910 roku.
Wybrane dla Ciebie
Zwiastowanie w sztuce 
Tutaj obchodzą dzień św. Jakuba Apostoła w maskach oraz… walcząc z nim [+GALERIA] 
Jasna Góra to nie tylko kaplica Cudownego Obrazu Matki Bożej. Co warto jeszcze tam zobaczyć? Czytałeś? Wesprzyj nas!
Działamy także dzięki Waszej pomocy. Wesprzyj działalność ewangelizacyjną naszej redakcji!
| Zobacz także |
| Wasze komentarze |
Wiadomości
Wideo
Modlitwy
Sklep
Kalendarz liturgiczny