Bp Krzysztof Zadarko: rządowa strategia migracyjna ma wady

Strategia migracyjna to dokument oczekiwany i potrzebny, chociaż wywołuje opór w niektórych kwestiach – ocenił przewodniczący Rady KEP ds. Migrantów i Uchodźców bp Krzysztof Zadarko. Dodał, że trudno zgodzić się z zawieszeniem prawa do azylu bez zaproponowania legalnych ścieżek pomocy uchodźcom.

15 października rząd przyjął strategię migracyjną. Zakłada ona m.in., że w razie zagrożenia destabilizacji państwa przez napływ imigrantów możliwe powinno być czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do przyjmowania wniosków o azyl.

Zdaniem biskupa Zadarki taki dokument jest bardzo potrzebny i dobrze, że został przyjęty.

Protest przed Kancelarią Premiera, protestują organizacje pozarządowe sprzeciwiające się planom na wprowadzenie możliwości zawieszenia prawa do azylu, fot. PAP/Marcin Obara)

Oczekiwany dokument

„Wobec nabrzmiałego problemu migracji, który dotyczy nie tylko Polski, ale też całej Europy, ten dokument był bardzo oczekiwany od ośmiu lat” – podkreślił.

Zdaniem hierarchy „w niektórych punktach strategia jest zbieżna z chrześcijańską nauką społeczną na temat migrantów i uchodźców„. „Kościół nie jest od recenzowania planów strategicznych rządu, ale służy osobom, o których mowa w dokumencie” – dodał.

Cztery słowa

Bp Zadarko przypomniał, że nauka Kościoła katolickiego w tej kwestii da się streścić w czterech słowach: „przyjąć, ochronić, promować i integrować ludzi szukających nowej, bezpiecznej przyszłości”.

„Najważniejszym elementem nauki Kościoła jest otwartość na drugiego człowieka, szanująca jego godność, nienaruszalność praw podstawowych i solidarna w ratowaniu życia, niezależnie od rasy, kultury i religii” – wyjaśnił.

Bp Zadarko przypomniał słowa Jezusa zapisane w Ewangelii według św. Mateusza: „Byłem przybyszem a przyjęliście Mnie”. „Jest to podstawa chrześcijańskiej gościnności wobec obcych. Otwartość na imigrantów i uchodźców nie ma jednak być bezwarunkowa i naiwna. Nauka Kościoła w tej kwestii jest bardzo roztropna, bo stanięcie po stronie godności człowieka łączy z rygorystycznym wymaganiami stawianymi migrantom i uchodźcom. Również dla społeczeństwa przyjmującego to ogromne wyzwanie” – ocenił.

Poważne znaki zapytania

Duchowny podkreślił, że niektóre zapisy strategii migracyjnej „budzą poważne znaki zapytania”. Najwięcej – czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do przyjmowania wniosków o azyl.

>>> Bp Krzysztof Zadarko: potrzebujemy polityki migracyjnej państwa polskiego

Polsko-białoruska granica, fot. PAP/Wojtek Jargiło

„Zostało tu zakwestionowane jedno z podstawowych praw człowieka, traktatów i umów międzynarodowych oraz naszej konstytucji. Ponadto mamy tu do czynienia z pewnym niedoprecyzowaniem, ponieważ nie wiadomo, czy chodzi tu o status uchodźcy, o ochronę międzynarodową czy właśnie o prawo azylu” – stwierdził.

Groźba bezmyślnego wykluczenia

Według hierarchy dbałość o zapewnienie bezpieczeństwa państwu nie może prowadzić do odbierania osobom ubiegającym się o pobyt w Polsce prawa do ubiegania się o azyl, bo „grozi to bezmyślnym wykluczeniem osób, którym trzeba bezwzględnie i sprawiedliwie pomóc”.

„To nie jest tak, że wszyscy bez wyjątku szturmujący polską granicę są w takiej samej sytuacji. Odrzucenie uchodźców, które nie jest oparte na indywidualnym rozpatrzeniu losu i realnego zagrożenia, przed którym ktoś ucieka, lecz jest podyktowane jedynie strachem i nastrojami społecznymi, nie da się pogodzić nie tylko z prawami człowieka, ale również z Ewangelią. Ofiarami staną się uchodźcy i powinniśmy stanąć po ich stronie” – ocenił.

Kryzysu nie ma

Bp Zadarko stwierdził, że liczba uchodźców próbujących dostać się do Polski na granicy polsko-białoruskiej nie jest tak wielka, żeby mogła spowodować kryzys państwa.

„Dlatego trudno zgodzić się z możliwością zawieszenia prawa do azylu bez zaproponowania rzeczywistych i legalnych ścieżek dostępu do ochrony międzynarodowej. Przecież w wielu sytuacjach uchodźcy nie mają szans zgłosić się i prosić o azyl w konsulatach” – ocenił.

Korytarze humanitarne

Według niego rozwiązaniem mogłyby być na przykład tzw. korytarze humanitarne z humanitarną wizą ograniczoną do terytorium jednego państwa, które – jak wynika z doświadczeń wspólnoty Sant’Egidio m.in. Francji, Włoch i Belgii – na całym świecie uratowały życie około 8 tys. ludzi w ciągu ostatnich 10 lat. Dodał, że w dokumencie zabrakło również wyraźnego stanowiska w kwestii tzw. push back-ów, czyli zawracania migrantów i uchodźców na terytorium państwa, którego granicę próbowali przekroczyć w nielegalny sposób.

Zdaniem biskupa Zadarki w dyskusji medialnej o imigracji nie rozróżnia się uchodźców od migrantów ekonomicznych. „Wszyscy są traktowani jak ludzie, którzy przyjeżdżają do Europy po świadczenia socjalne i w jakiś sposób nam zagrażają. Gubi się wtedy pojedynczy człowiek” – ocenił.

Według hierarchy „egzekwowanie bezwzględnej polityki obrony granic bez wskazywania legalnych ścieżek ratowania życia uchodźców doprowadzi do tego, że ofiarami staną się osoby najbardziej potrzebujące pomocy”.

W opinii biskupa Zadarki przeciwstawianie bezpieczeństwa państwa i humanitarnej wrażliwości to „fałszywa alternatywa”. „Stawiając tak sprawę, ulegamy uproszczeniom, które politycznie łatwo przysparzają poparcia w sondażach, ale są nie do pogodzenia z Ewangelią” – stwierdził. Zaznaczył, że w strategii w ogólny sposób została zasygnalizowana kwestia konieczności integracji przybyłych od Polski obcokrajowców.

Proces integracji

„Pozostaje oczekiwanie, że przy wprowadzeniu zmian legislacyjnych ten proces integrowania będzie systemowo i finansowo ukonkretniony. Kościół zawsze będzie wspierał inicjatywy promujące solidarność i ochronę osób w potrzebie” – zastrzegł. Dodał, że żadne państwo nie jest w stanie prowadzić sensownej polityki migracyjnej bez budowania w społeczeństwie odpowiedniej mentalności.

„Wydaje się, że problem ten został w strategii jedynie powierzchownie zasygnalizowany, bo nie będzie łatwo. Przybycie obcokrajowców to nie handel międzynarodowy żywym towarem ani przepływem siły roboczej. To ludzie” – podkreślił.