Bp Markowski: dialog zakłada wzajemny szacunek, empatię i pokorę

Dialog Kościoła z judaizmem nie jest czystym dialogiem międzyreligijnym. Na naszych wzajemnych relacjach swoje piętno odcisnęła trudna historia – powiedział przewodniczący Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego bp Rafał Markowski.

Ogólnopolski Dzień Judaizmu w Kościele katolickim obchodzony jest w tym roku po raz 25. Myśl przewodnia „Moje myśli nie są myślami waszymi” została oparta na słowach z 55. rozdziału księgi proroka Izajasza. Celem obchodów jest pogłębianie świadomości więzów łączących chrześcijaństwo z judaizmem i namysł nad własną religią.

Chrześcijaństwo wyrasta z judaizmu

Przewodniczący Rady KEP ds. Dialogu Religijnego bp Rafał Markowski zaznaczył, że chrześcijaństwo wyrasta z judaizmu.

„Chrystus według ciała pochodzi z judaizmu, Maryja według ciała również. Apostołowie będący fundamentem pierwotnego Kościoła, to też byli nawrócenie Żydzi. W związku z tym, młode chrześcijaństwo czuło swoją tożsamość i głęboki związek ze światem judaizmu. Trzeba jednak powiedzieć uczciwie, że judaizm odmówił wtedy przynależności chrześcijaństwu do religii biblijnej, powołując się na rzekomą kolizję z prawem judaistycznym” – powiedział bp Markowski.

>>> Bp Markowski: dzięki Narodowi Wybranemu Kościół katolicki otrzymał Objawienie

Dialog z judaizmem

Przyznał, że kolejne wieki dynamicznego rozwoju Kościoła również nie sprzyjały prowadzeniu dialogu z judaizmem. „Podejmując działalność misyjną chrześcijaństwo rozrastał się wkraczając z czasem na teren Europy i stając się potężnym systemem religijnym” – powiedział hierarcha.

Podkreślił, że dialog Kościoła katolickiego z judaizmem nie jest czystym dialogiem międzyreligijnym. „Na naszych wzajemnych relacja swoje piętno odcisnęła trudna historia, zwłaszcza czas II wojny światowej i związany z nią holokaust” – wskazał bp Markowski.

Wyjaśnił, że „z czystym dialogiem międzyreligijnym mamy do czynienia, kiedy spotkamy się np. z buddystami czy wyznawcami hinduizmu i zaczynamy rozmawiać o sprawach doktryny, modlitwy”. „Natomiast w przypadku Żydów, kiedy stajemy razem np. Jedwabnem, to dotykamy trudnej historii” – ocenił bp Markowski.

Zaznaczył, że doświadczenia tamtego czasu tym bardziej wymagają od Kościoła katolickiego wychodzenia z otwartością. „Oczywiście to jest proces, a więc wymaga on czasu i zaangażowania” – ocenił biskup. Dodał, że w ciągu 25 lat. co roku obchody Dnia Judaizmu w Kościele w Polsce odbywały się w innej diecezji, w związku z tym, angażowały się w to różne środowiska.

Bp Markowski zwrócił uwagę, że dialog – w tym także religijny – „zakłada wzajemny szacunek, empatię i pokorę, czyli brak jakiejkolwiek agresji”. „Żeby zrozumieć drugą osobę trzeba najpierw poznać jej sposób myślenia, wartościowania, przyjętą filozofię życia, stąd tak ważne jest przygotowanie do dialogu” – wyjaśnił.

Dialog a dyskusja

Przyznał, że dialog może przerodzić się w dyskusję, ale nie musi. „Tymczasem w dzisiejszym życiu publicznym poszczególne strony starają się wykrzyczeć swoje racje, bez zainteresowania, co druga strona ma do powiedzenia” – ocenił hierarcha. Ostrzegł, że w atmosferze krzyku nic się nie osiągnie. „Dialog jest konieczny w naszym życiu rodzinnym, społecznym, publicznym a także religijnym, stąd tak ważne jest zaproszenie papieża Franciszka do udziału w synodzie o synodalności” – wskazał bp Markowski.

Możemy uczyć się zaufania

Podkreślił, że świadectwo zaufania Żydów do Boga może być dla chrześcijan inspiracją na drodze ich wiary. „Po takim doświadczeniu, jakim było Shoah, można było stracić wiarę pytając; gdzie był wtedy Bóg? Tymczasem ich religijność, ich zaufanie do Jahwe, do tego, że Bóg pozostaje wierny swojemu przymierzu, które zawarł z narodem wybranym, jest dla mnie imponujące” – wyznał bp Markowski.

Zaznaczył, że zarówno judaizm, jak i chrześcijaństwo, próbują odpowiedzieć na najbardziej fundamentalne pytania ludzkiego życia – o sens egzystencji, pracy, cierpienia czy śmierci. „Obie religie pokazują Boga, który miłuje człowieka, jest wierny; Boga, który jest źródłem każdego życia i godności człowieka” – powiedział hierarcha.

>>> „Moje myśli nie są myślami waszymi” hasłem 25. Dnia Judaizmu w Polsce

Dystans wynika z niezrozumienia

W ocenie bpa Markowskiego fakt, iż obchody Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce nie odbywają się we wszystkich świątyniach, nie wynika ze złej woli katolików, ale pewnej nieświadomości.

Przewodniczący Rady KEP ds. Dialogu Religijnego zwrócił uwagę, że po Soborze Watykańskim II w katolickiej teologii ukonstytuował się nurt ekskluzywizmu religijnego.

„Zgodnie z jego założeniami, wszystko rozpoczyna się od momentu wkroczenia Chrystusa w historię świata. W związku z tym to, co było wcześniej, a więc doświadczenie Izraela, należy od minionej epoki i nie wnosi nic dobrego, jeśli chodzi o życie religijne. Myślę, że współczesne postawy dystansowania się od judaizmu i mówienia: jestem katolikiem i zupełnie niczego więcej nie potrzebuję – mają swoje teoretyczne uzasadnienie w tego rodzaju poglądach” – wyjaśnił bp Markowski. Dodał, że były to głosy liczące się, więc nie ułatwiły dialogu z judaizmem.

>>> Już 17 stycznia obchody 25. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim

Dzień Judaizmu

W tym roku centralne obchody Dnia Judaizmu odbędą się w Poznaniu 17 stycznia 2022 r. Rozpoczną się o godz. 11.00 wspólną modlitwą chrześcijan i Żydów przy symbolicznym grobie rabina Akivy Egera na Cmentarzu żydowskim. Poprowadzą ją naczelny rabin Polski Michael Schudrich oraz przewodniczący Poznańskiej Grupy Ekumenicznej ks. Marcin Kotas z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Poznaniu.

O godz. 11.30 w Wyższej Szkole Umiejętności Społecznych w Poznaniu nastąpi otwarcie Izby Pamięci rabina Akivy Egera. Wykład „Charyzmatyczna postać rabina Akivy Egera inspiracją dla współczesnych” wygłosi prof. Rafał Witkowski. Na godz. 13.00 zaplanowano odwiedziny w siedzibie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu i spotkanie z Alicją Bromberg-Kobus, wiceprzewodniczącą Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.

O godz. 15.00 odbędzie się nabożeństwo biblijne „Moje myśli nie są myślami waszymi”, któremu będzie przewodniczył prymas Polski abp Wojciech Polak. Komentarz chrześcijański wygłosi metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś, natomiast żydowski – naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

Następnie o godz. 17.00 zaplanowane jest wręczenie Nagrody „Menora Dialogu” przyznawanej przez Stowarzyszenie Coexist i Fundację Signum. O godz. 18.45 w Akademii Lubrańskiego odbędzie się spotkanie podsumowujące 25-letnią historię Dnia Judaizmu w Polsce. Perspektywę żydowską nakreśli prof. Stanisław Krajewski, współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, a chrześcijańską prof. Jan Grosfeld, członek Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem. Podsumowania dokona przewodniczący komitetu bp Rafał Markowski.

Dzień Judaizmu został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 roku i jest obchodzony corocznie 17 stycznia – w wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan.

Zobacz także